Kurkumina

Kurkuma zwana ostryżem długim należy do rodziny imbirowatych i jest uprawiana na terenie Azji, przede wszystkim Indii. Jej kłącze stosuje się w kuchni azjatyckiej do nadawania żółtej barwy oraz charakterystycznego zapachu i smaku. Kurkuma jest składnikiem przyprawy "curry" i posiada wiele zalet żywieniowych.

Do substancji najbardziej aktywnych kurkumy zalicza się kurkuminoidy. W ich skład wchodzi m.in. demetoksykurkumina, cyklokurkumina oraz kurkumina. Ta ostatnia jest najbardziej cenna pod względem wpływu na ludzki organizm. (1)

Kurkumina jest organicznym związkiem chemicznym, złożonym z dwóch reszt feruloilowych połączonych atomem węgla i stanowi aż 75% składników kurkuminoidów. (1,2)

Działanie kurkuminy:
- wspomaga antyoksydację
- stymuluje apetyt
- wspiera funkcjonowanie wątroby oraz trawienie
- wspiera układ nerwowy
- wspiera zdrowie skóry,
- wspiera układ sercowo-naczyniowy,
- wspiera gospodarkę cholesterolu
- wspiera układ odpornościowy

Kurkuminę cechuje szerokie spektrum działania nie tylko na poziomie komórki, ale też całego organizmu. Wykazuje ona m.in. zdolność oddziaływania na receptory, cytokiny, czynniki transkrypcyjne, czynniki wzrostu oraz enzymy, np. kinazy. (3) Dzięki temu może być stosowana wspomagająco np. w problemach układu nerwowego czy odpornościowego (1)

Właściwości antyoksydacyjne

Kurkumina wykazuje wysoką aktywność antyoksydacyjną, porównywalną z przeciwutleniającym działaniem witaminy C i E. Właściwość ta wywiera wpływ na wiele aspektów związanych z ludzkim organizmem.

Do prawidłowego funkcjonowania organizmu niezbędne jest bowiem utrzymanie równowagi pomiędzy działaniem reaktywnych form tlenu a zdolnością mechanizmów przeciwutleniających do ich usuwania. W przeciwnym razie może dojść do stresu oksydacyjnego. Ten z kolei zwiększa ryzyko występowania m.in. problemów układu nerwowego i krążenia. 

Kurkumina przyczynia się do neutralizacji niektórych reaktywnych form tlenu (np. anionorodnik ponadtlenkowy, rodnik hydroksylowy czy tlenek azotu) oraz wpływa na wzrost stężenia w komórkach silnego przeciwutleniacza – glutationu. (4) Aktywność antyoksydacyjna kurkuminy związana jest również z ochroną lipidów przed ich utlenianiem. Dodatkowo przeciwdziała spadkowi zawartości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w utlenionych LDL. (1) 

Wpływ na układ pokarmowy

Według badań kurkumina wykazuje ochronny wpływ na przewód pokarmowy. Związek ten może zapobiec zburzeniom trawienia. Dodatkowo przyczynia się do pobudzenia wydzielania mucyny, która powleka ściany żołądka warstwą ochronną. (1) Kurkumina wywiera również pozytywny wpływ na wątrobę dzięki właściwościom żółciopędnym i żółciotwórczym. (1)

Biodostępność kurkuminy

Kurkumina wykazuje niską biodostępność ze względu na hydrofobowy charakter cząsteczki. Słaba absorpcja z jelita oraz szybki rozkład w wątrobie powoduje jej niski poziom w osoczu. Największe stężenie kurkuminy notuje się od 1 do 2 godzin po spożyciu. (7) Przyswajalność kurkuminy może zostać jednak zwiększona poprzez stosowanie jej w połączeniu np. z piperyną, jonami cynku i magnezu. Według badań piperyna zwiększa przyswajalność kurkuminy o 2000%. (7,8)

 

Źródła:

1. S. Przybylska. Kurkumina – prozdrowotny barwnik kurkumy. Probl Hig Epidemiol 2015, 96(2): 414-420

2. M. Maliszewska. Kurkumina, indolo-3-karbinol i resweratrol w chemoprewencji raka sutka. Postępy Fitoterapii 1/2013

3. K. Wolanin, K. Piwocka. KURKUMINA — OD MEDYCYNY NATURALNEJ DO KLINIKI. Kosmos, Problemy Nauk Biologicznych. Nr 1-2. Tom 58. 2008

4. D.N. Syed, Y. Suh, F. Afaq i wsp. Dietary agents for chemoprevention of prostate cancer. Canc Lett 2008; 265:167-76

5. K Terlikowska, A. Witkowska, S. Terlikowski. Kurkumina w chemoprewencji raka piersi. Post Hig Med Dośw 2014, 68: 571-578

6. R. Wilken, M.S. Veena, M.B. Wang, E.S. Srivatsan. Curcumin: a review of anti-cancer properties and therapeutic activity in head and neck squamous cell carcinoma. Mol Cancer 2011, 10: 1-19

7. G. Shoba, D. Joy, T. Joseph i wsp. Influence of piperine on the pharmacokinetics of curcumin in animals and human volunteers. Planta Med 1998; 64(4):353-6

8. Shoba G, Joy D, Joseph T, Majeed M, Rajendran R, Srinivas PS (1998) Influence of piperine on the pharmacokinetics of curcumin in animals and human volunteers. Planta Med 64: 353-356