Gotu kola – na co pomaga? Czy ma jakieś skutki uboczne?

Gotu-kola

Gotu kola – co to jest?

Centella asiatica (gotu kola) znana jest również pod innymi nazwami, takimi jak mandukparni, wąkrota indyjska, wąkrota azjatycka, trawa tygrysia, jalbrahmi i pegaga nyonya. Ziele wąkroty azjatyckiej osiąga nawet 50 cm, należy do rodziny selerowatych (Apiaceae) i rodzaju wąkroty (Centella). Ma charakterystyczne wachlarzowate liście, występuje w zwartych skupiskach przez co wyglądem przypomina zielony dywan. Rośnie na podmokłych obszarach tropikalnych i subtropikalnych w Azji, głównie w Indiach, Pakistanie, Malezji, na Madagaskarze, oraz w Ameryce Środkowej, Afryce równikowej i w tropikalnym regionie Oceanii. Znajdziemy ją także w niektórych umiarkowanych regionach Chin, Japonii, Korei i Tajwanu. Stosowana była już trzy tysiące lat temu w Chinach, Indiach czy Afryce. Gotu kola stosowana jest w ajurwedzie, w której organizm ludzki tworzy całość, bez podziału na duszę i ciało. Na rynku dostrzegalna jest tendencja wzrostowa na zapotrzebowanie na ziele wąkroty azjatyckiej, dlatego jest ona uprawiana na plantacjach, dzięki czemu surowiec pozyskuje się w ciągu całego roku.

Gotu kola zawiera szereg składników aktywnych, takich jak pentacykliczne triterpenoidy zwane również centelloidami od nazwy Centella (azjatykozyd, madekasozyd, braminozyd i ich aglikony, kwas madekasowy, kwas braminowy i kwas azjatowy/ azjatykowy, który jest triterpenem typu aglikonu ursanowego). W olejku eterycznym z gotu kola znajdują się seskwiterpeny i monoterpeny (α -humulen, ß -kariofilen, mircen, bicyklogermakren i germakren-D), saponiny i sterole roślinne. Gotu kola zawiera również aminokwasy, lipidy, cukry, izomeryczne estry dikawoelinowe, flawony i flawonoidy (katechina, epikatechina, rutozyd, kemferol i kwercetyna) czy kwasy fenolowe (chlorogenowy, rozmarynowy).

Odkryj produkty zawierające ten składnik:

    Właściwości wąkroty azjatyckiej – na co pomaga gotu kola?

    • pomaga zachować prawidłowe funkcjonowanie żył i układu sercowo-naczyniowego
    • wspiera pracę serca
    • pozytywnie wpływa na funkcje poznawcze
    • wspiera zachowanie prawidłowych funkcji psychicznych
    • wspomaga gojenie poprzez stymulację rozwoju fibroblastów
    • pomaga zachować prawidłowe funkcjonowanie układu trawiennego
    • wykazuje działanie ochronne przeciw powstawaniu ubytkom błony śluzowej

    Proces regeneracji uszkodzonej skóry spowodowany urazem, skaleczeniem czy rozdarciem polega na przywróceniu skórze integralności i odbudowie uszkodzonych tkanek. Na co pomaga gotu kola? Wykazuje ona pozytywne działanie na skórę przy zastosowaniu zewnętrznym. Badania dowiodły, że ekstrakty z wąkroty azjatyckiej wykazują właściwości wspomagające regenerację tkanek, migrację komórek oraz odbudowę uszkodzonej skóry poprzez stymulację proliferacji fibroblastów, podział fibroblastów i produkcję kolagenu, a także szybsze następowanie nabłonka. Ekstrakt gotu kola dodatkowo korzystnie wpływa na utrzymanie tkanki łącznej i zwiększenie odporności nowo powstałej skóry na rozciąganie, a także wzmocnienie osłabionych żył. Badania wykazały, że zarówno gotu kola, jak i kwas azjatykowy wpływają na komórkowe i molekularne mechanizmy fazy przebudowy. W hodowli ludzkich fibroblastów skórnych zaobserwowano zwiększoną syntezę kolagenu typu I i III na poziomie mRNA i białka.

    Kiedy brać gotu kola? Badania wykazały, że gotu kola ma pozytywny wpływ u osób z problemami z wydolnością żył (ciężkość nóg, nabrzmienie czy dyskomfort). Polega on na działaniu na tkankę łączną ściany naczyń i poprawie mikrokrążenia poprzez działanie na przezskórne ciśnienie parcjalne, zmniejszenie obrzęku kostki i poprawę odpowiedzi żylno-tętniczej. Prawdopodobny mechanizm opiera się także na rozszerzeniu naczyń krwionośnych i poprawie przepuszczalności naczyń włosowatych.

    W przeanalizowanych pracach naukowych wskazano także na wpływ gotu koli w ajurwedzie na rewitalizację nerwów i komórek mózgowych, co może mieć wpływ na problemy ze stanami emocjonalnymi, prowadząc do wsparcia zachowania prawidłowych funkcji psychicznych. Wykazano, że pochodne azjatykozydu, w tym kwas azjatykowy, mają ochronne działanie przed negatywnym wpływem na nerwy beta-amyloidu i wolnych rodników, co testowano na hodowlach komórek i plasterkach hipokampa.

    Wskazuje się także na pozytywny wpływ gotu kola na układ pokarmowy.

    Z czym nie łączyć gotu kola?

    W przeanalizowanych pracach nie wykazano interakcji leków z wąkrotą azjatycką. Wysokie dawki gotu kola mogą powodować nadmierne działanie uspokajające i senność, dlatego osoby przyjmujące leki poprawiające komfort snu powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji.

    Gotu kola może nasilać działanie leków obniżających poziom cholesterolu, a także może wpływać na poziom cukru we krwi, co może wymagać dostosowania dawek leków regulujących poziom cukru i cholesterolu. W trosce o Państwa bezpieczeństwo zalecamy skonsultować stosowanie suplementu z gotu kola z lekarzem, gdy przyjmowane są inne leki.

    Czy wiesz, że...?

    Gotu kola wykorzystywana jest w kosmetologii i dostępna jest preparatach przeznaczonych do pielęgnacji skóry takich jak krem czy maść, które znajdują zastosowanie w celu poprawy mikrokrążenia. Ciekawą formą jest gotu kola w postaci herbaty.

    Gotu kola – dawkowanie. Ile mg dziennie powinno się suplementować?

    Suplementy diety zawierające gotu kola zawsze stosuj zgodnie z zaleceniami producenta, które umieszczone są na opakowaniu produktu. Przeanalizowane badania wskazują na suplementację standaryzowanym preparatem z gotu kola przy dawkowaniu od 2x30 mg do nawet 2x500 mg dziennie. Ashwagandha a gotu kola: na forach internetowych wskazuje się łączenie suplementacji ekstraktu z gotu kola z ashwagandhą. Ciekawym faktem jest, że oba ekstrakty wykazują pozytywne działanie na poprawę stanu psychicznego co ma wpływ na nastrój. Wspierają także prawidłowe funkcjonowanie układu krążenia. Oba ekstrakty dostępne są jako suplementy diety w postaci kapsułki twardej (np. pullulanowej) czy tabletki.

    Gotu kola – rano czy wieczorem. Kiedy powinno się zażywać wąkrotę azjatycką?

    Przyjęcie suplementu diety rano pomoże skorzystać z jego zalet w ciągu dnia, kiedy najbardziej potrzebna jest sprawność umysłowa i wsparcie układu trawiennego. Ponieważ gotu kola może jako skutek uboczny wzmagać uczucie senności, należy dobrać porę suplementacji indywidulanie. Zawsze warto skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania nowego suplementu, aby upewnić się, że jest on odpowiedni dla Państwa zdrowia i stylu życia.

    Jak długo stosować gotu kola?

    Zaleca się zrobienie krótkiej przerwy po 6 tygodniach suplementacji. W przeanalizowanych badaniach gotu kola stosowana była przez okres od 2 do 8 tygodni.

    Gotu kola – po jakim czasie efekty suplementacji będą zauważalne?

    Suplementacja gotu kolą wykazała pozytywny wpływ już po 2 tygodniach stosowania.

    W świetle naukowych dowodów:

    • W randomizowanym badaniu, kontrolowanym placebo, przeprowadzonym na 40 ochotnikach z nadciśnieniem żylnym wykazano, że stosowanie przez 6 tygodni preparatu zawierającego frakcję triterpenową z gotu koli (2x dziennie 60 mg) korzystnie wpływa m.in. na spadek przepływu spoczynkowego o 29%, wzrost odpowiedzi żylno-tętniczej o 52% czy zmniejszenie objętości nóg w porównaniu do placebo [4].

    • Badanie przeprowadzone na 44 osobach wykazało, że stosowanie całkowitej frakcji triterpenowej gotu kola w dawce 60 mg trzy razy dziennie przez 2 tygodnie znacząco poprawia mikrokrążenie i zmniejsza nieprawidłowo zwiększoną przepuszczalność naczyń włosowatych u osób borykających się z problemem żylnym [3].

    • Randomizowane, kontrolowane placebo badanie przeprowadzone na 40 osobach wykazało, że stosowanie preparatu z całkowitą frakcją triterpenową gotu kola w dawce 60 mg dwa razy dziennie przez 8 tygodni znacząco poprawiło mikrokrążenie i zmniejszyło przepuszczalność naczyń włosowatych u pacjentów borykających się z problemem żylnym [6].

    Gotu kola – skutki uboczne. Czy możliwe jest wystąpienie niepożądanych efektów?

    Wystąpienie skutków ubocznych podczas stosowania suplementów diety z gotu kola jest rzadkie, ale może obejmować reakcje alergiczne skóry i pieczenie przy stosowaniu zewnętrznym w postaci maści, a także ból głowy, problemy z żołądkiem, nudności, zawroty głowy i senność, które zwykle występują przy dużych dawkach. Zaleca się, aby nie stosować Gotu kola dłużej niż 6 tygodni bez przerwy, a osoby przyjmujące zioło przez dłuższy okres czasu powinny zrobić 2-tygodniową przerwę przed ponownym zażyciem.

    Gotu kola – przeciwwskazania do stosowania. Gotu kola a wątroba

    Nie zaleca się stosowania składnika u osób szczególnie wrażliwych jak np. u kobiet w ciąży i karmiących piersią bez uprzedniej konsultacji specjalistycznej. Również nie zalecana jest gotu kola dla dzieci bez konsultacji ze specjalistą. Alergia na rośliny z rodziny selerowatych stanowi przeciwwskazanie do suplementacji wąkrotą azjatycką.

    W przypadku stosowania gotu kola zgłaszano przypadki negatywnego wpływu na wątrobę, jednak występowały one rzadko. Nie powiązano wąkroty azjatyckiej z podwyższonym poziomem enzymów w surowicy, jednak zaleca się skonsultowanie z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji.

    Aktualnie, w bazie danych PubMed, zawierającej publikacje z obszaru medycyny i nauk biologicznych, zgromadzono około 50 badań potwierdzających efekty działania gotu koli.

    11
    Analizowanych badań
    10
    Wskazywało istotny statystycznie pozytywny wpływ na organizm

    Źródła:

    1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3116297/
    2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7936334/
    3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2389834/
    4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11666123/
    5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11666126/
    6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11666117/
    7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11666125/
    8. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11666124/
    9. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3544968/
    10. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11666123/
    11. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7936334/
    12. Cheng C.L., et al., The healing effects of Centella extract and asiaticoside on acetic acid induced gastric ulcers in rats, Life Sciences, 2004.03.19;74(18):2237-49.
      https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0024320503011706?via%3Dihub
    13. Bylka W, Znajdek-Awiżeń P, Studzińska-Sroka E, Brzezińska M; Centella asiatica in cosmetology; Postep Derm Alergol, 2013;
    14. Wyszykowska-Kolatko M., Ocena aktywności biologicznej in vitro wyciągów z wąkroty azjatyckiej, Rozprawa Doktorska, Zakład Biochemii Farmaceutycznej, Wydział Farmaceutyczny CM Uniwersytet Jagielloński, Kraków, 2019;
    15. Karłowicz-Bodalska K, Han S, Han T, Miranowicz M, Bodalska A; Centella asiatica (L.) Urban, syn. Hydrocotyle asiatica L. – wąkrota azjatycka – znana roślina lecznicza Dalekiego Wschodu; Postępy Fitoterapii, 4/2013, s. 225-235
    16. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22074576/
    17. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1567576917302710?via%3Dihub
    18. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6259745/
    19. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12219247/
    20. Saini S, Dhiman A, Nanda S; Traditional indian medicinal plants with potential wound healing activity: a review; Int J Pharm Sci Res, 2016;
    21. WHO monographs on selected medicinal plants. Vol. 1. Geneva. 1999.
    22. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8627341/
    23. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9966672/
    24. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8956065/
    25. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3594936/
    26. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK603561/

    Publikowane informacje mają charakter wyłącznie informacyjny i nie powinny zastępować indywidualnych konsultacji lekarskich. Zaleca się skonsultowanie z lekarzem lub terapeutą przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii. Wydawca nie dąży do nawiązania relacji lekarz-pacjent ze swoimi czytelnikami. Nie bierze również odpowiedzialności za wiarygodność, skuteczność lub prawidłowe stosowanie informacji umieszczonych na stronie, ani za ewentualne problemy zdrowotne wynikające z omówionych terapii.

    Odkryj nasze bestsellery: