Rutyna – cenny związek z perłowca japońskiego
Rutyna – czym jest?
Rutyna (łac. Rutosidum), znana jest również jako soforyna czy rutozyd, jednak chemiczna nazwa związku to kwertycyno-3 rutozyd, ponieważ rutozyd jest 3-ramnoglukozydem kwercetyny, co oznacza, że kwercetyna, będąca flawonoidem, jest w tym związku połączona z dwiema cząsteczkami cukru: ramnozą i glukozą. Rutyna zawdzięcza swoją nazwę roślinie Ruta graveolens, znanej także jako ruta zwyczajna, która naturalnie zawiera ten bioflawonoid w swoich tkankach. Odkryta została w 1984 r. przez norymberskiego aptekarza Augusta Weissa.
Rutyna jest flawonoidem roślinnym należącym do grupy polifenoli. Flawonoidy to grupa związków fitochemicznych, których nazwa wywodzi się od łacińskiego słowa flavus, oznaczającego żółty, ponieważ wiele flawonoidów nadaje roślinom żółtą barwę. Są one powszechnie obecne w różnych produktach spożywczych, takich jak owoce, warzywa, nasiona, liście, kasza gryczana, rośliny strączkowe (np. soja), herbata, czerwone wino oraz młody pieprz. Różnice we właściwościach fizykochemicznych flawonoidów wpływają na odmienny sposób działania tych związków w organizmach żywych. Rutyna może być pozyskiwana z perłowca japońskiego (Sophora japonica), który zawiera aż do 30% aktywnych związków rutozydu. Perełkowiec japoński to popularne azjatyckie drzewo szeroko stosowane w medycynie tradycyjnej, znane także jako chińskie drzewo uczonego lub japońskie drzewo pagodowe. Spożycie jego pąków czy kwiatów odnotowano w „Jiu Huang Ben Cao”, czyli klasycznym chińskim tekście dotyczącym roślin leczniczych i ziół, pochodzącym z czasów dynastii Ming (ok. 1406 roku). Jest to liściaste drzewo należące do rodziny bobowatych. Pochodzi z Chin, jednak jest uprawiane jako roślina ozdobna w wielu regionach świata, takich jak Azja Wschodnia, Europa, Ameryka Północna i Afryka Południowa. W Azji, szczególnie w Chinach, Japonii i Korei, każda część tej rośliny, w tym kwiaty, pąki, liście, kora i nasiona są cenione ze względu na swoje właściwości.
Odkryj produkty zawierające ten składnik:
W jakich produktach występuje rutyna ? – Źródła rutyny
Gdzie występuje rutyna? Rutyna jest pozyskiwana przemysłowo z ziela gryki (Fagopyrum esculentum) lub pąków kwiatowych perłowca japońskiego (Sophora japonica L.). Inne produkty bogate w rutynę to wiśnie, śliwki, morele, pomarańcze, cytryny, arbuzy, limonki, grejpfruty, winogrona czy jagody. Gdzie jest najwięcej rutyny? Przykładowo, kwiaty i pąki kaparowatych (Capparis spinosa, C. sicula oraz C. orientalis) zawierają około 332 mg/100 g, owoce oliwki europejskiej około 45 mg/100 g, a szparag lekarski 23 mg/100 g.
W jakich produktach jest rutyna? Oprócz wymienionych źródeł rutyna występuje także w popularnych owocach i warzywach, takich jak skórki jabłek, brokuły, rośliny strączkowe oraz w niektórych herbatach.
Innym źródłem rutyny są dostępne na rynku preparaty, które sprzedawane są jako suplementy diety, w których w formie tabletki lub kapsułki twardej (np. pullulanowej) zamknięta jest porcja dzienna, ułatwiająca poprawne dawkowanie.
Warto wspomnieć, że kluczem do utrzymania dobrego samopoczucia jest zdrowy styl życia i dobrze zbilansowana dieta, która dostarcza niezbędne witaminy i minerały do organizmu, zapewniając mu odpowiednie zapotrzebowanie.
Czy wiesz, że...?
Flawonoidy odgrywają kluczową rolę w nadawaniu barw owocom, liściom, kwiatom i ich płatkom. Związki te w komórkach roślinnych chronią nie tylko przed chorobami, ale także przed szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego, wirusów, bakterii i grzybów.
Właściwości i działanie rutyny – za co odpowiada rutyna?
W Perełkowcu japońskim wykazano obecność flawonoidów, izoflawonoidów, triterpenów i jego glikozydów, aminokwasów, alkaloidów, fosfolipidów i polisacharydów. Głównymi związkami aktywnymi w roślinie jest kemferol, kwercetyna, rutyna, izoramnetyna, genisteina i soforikozyd. Rutyna stanowi aż 20% suchej masy pąków kwiatowych tej rośliny.
Właściwości rutyny - rutyna pozyskana m.in. z perełkowca japońskiego jest związkiem charakteryzującym się barwą żółtą do żółto-zielonej. Około 15% spożytej z żywności rutyny jest wchłaniane przez organizm, a pozostała część ulega hydrolizie do kwercetyny, po której następuje rozkład jej heterocyklicznej struktury. Główne przemiany metaboliczne rutyny zachodzą w wątrobie.
W świetle naukowych dowodów:
W badaniu przeprowadzonym in vitro na ludzkich komórkach oceniono neuroprotekcyjny wpływ rutyny. Wykazano, że rutyna zmniejsza uszkodzenia oksydacyjne poprzez obniżenie poziomu wolnych rodników i malondialdehydu. Wyniki sugerują, że rutyna może działać neuroprotekcyjnie [10].
Badanie przeprowadzone in vitro wykazało, że polisacharyd wyekstrahowany z pąków kwiatowych Sophora japonica skutecznie chronił komórki ludzkich keratynocytów przed uszkodzeniami wywołanymi promieniowaniem UVB, zmniejszając produkcję ROS i szybkość apoptozy komórek [15].
Rutyna – skutki uboczne
Jako skutek uboczny stosowania rutyny obserwowano problemy z nadbrzuszem, częste oddawanie luźnego stolca czy nudności.
Rutyna – przeciwskazania
Nie zaleca się stosowania składnika u osób szczególnie wrażliwych jak np. u kobiet w ciąży i karmiących piersią oraz u dzieci bez uprzedniej konsultacji specjalistycznej. Wysokie dawki rutyny mogą nasilać efekty leków przeciwzakrzepowych (np. warfaryny), dlatego produkt nie powinien być spożywany przez osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe.
Aktualnie, w bazie danych PubMed, zawierającej publikacje z obszaru medycyny i nauk biologicznych, zgromadzono ponad 250 badań potwierdzających efekty działania rutyny.
Źródła:
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6040293/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7084176/
- Samaszko-Fiertek J., et al., Rutyna – budowa, właściwości, Wiadomości Chemiczne 2016, 70, 7-8.
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6680879/
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378874116302057?via%3Dihub
- Karłowicz-Bodalska K., Rudkowska E., Han-Marek M., Leki naturalne o działaniu ochraniającym ściany naczyń krwionośnych, Postępy Fitoterapii 1/2006, s. 47-60.
- Grzegorczyk, A., & Cielecka, E. (2009). Żywność bezpieczna dla zdrowia jako narzędzie w walce z chorobami nowotworowymi. Borgis - Medycyna Rodzinna, 4(2009), 64–69.
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0278691524001923?via%3Dihub
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1043661822001086?via%3Dihub
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36738374/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36512286/
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0141813023010450?via%3Dihub
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9386383/
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S037887410900275X?via%3Dihub
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1011134418309023?via%3Dihub
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9782067/
- „A review on the chemistry and biological properties of Rutin, a promising nutraceutical Agent”. Rajesh Prasad, Surya Bali Prasad. Asian Journal of Pharmacy and Pharmacology 2019; 5(S1): 1-20.
Publikowane informacje mają charakter wyłącznie informacyjny i nie powinny zastępować indywidualnych konsultacji lekarskich. Zaleca się skonsultowanie z lekarzem lub terapeutą przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii. Wydawca nie dąży do nawiązania relacji lekarz-pacjent ze swoimi czytelnikami. Nie bierze również odpowiedzialności za wiarygodność, skuteczność lub prawidłowe stosowanie informacji umieszczonych na stronie, ani za ewentualne problemy zdrowotne wynikające z omówionych terapii.
