Chmiel zwyczajny - właściwości, działanie, przeciwskazania
Chmiel zwyczajny - Humulus lupulus
Rodzina Cannabinaceae – czym jest? Chociaż często kojarzona jest konopiami, złożona jest z różnych gatunków: Humulus lupulus Linneus, Humulus japonicus Siebold & Zucc. oraz Humulus yunnanensis Hu.
Wszystkie gatunki rodzaju Humulus zostały znalezione na terenie Chin, dlatego sugeruje się, że to właśnie z tego kraju pochodzi. Teoria ta jest wspierana przez znaczącą różnorodność tego rodzaju w chińskiej florze, co wskazuje na długoletnią ewolucję w środowisku. Chmiel rozprzestrzenił się do Japonii, Ameryki, występuje także w Europie i Australii. Jest rośliną powszechnie uprawianą we wszystkich regionach o klimacie umiarkowanym. Aż 60% światowej uprawy chmielu znajduje się na terenie Niemiec i USA, ale nie tylko. Polska, Czechy i Słowenia są krajami, które również zajmują się uprawą tej rośliny.
Chmiel zwyczajny, czyli Humulus lupulus jest wieloletnią rośliną, która wytwarza jednoroczne pędy dorastające do około 6-9 metrów długości. Co ciekawe, podczas wzrostu, pędy owijają się w koło podpórek zgodnie z ruchem wskazówek zegara, przez co gatunek ten otrzymał swoją nazwę. Lupus w języku łacińskim oznacza wilka wspinającego się na owcę. Chmiel jest rośliną dwupienną, na której rosną kwiatostany męskie, bądź żeńskie. Męskie można odróżnić od żeńskich po długości kwiatostanów, które wynoszą 7,5-12,5 cm, i krótsze - żeńskie 2,5-5 cm.
Kwiatostany zbudowane są z przylistków, przez co swoim wyglądem przypominają szyszki drzew iglastych. Przylistki znajdujące się po zewnętrznej stronie są symetryczne i spłaszczone, a wewnętrzne są dłuższe i otaczające owoc u podstawy. Chmiel znany jest z obszernych właściwości biologicznych wynikających z zawartych w nim związków aktywnych.
Odkryj produkty zawierające ten składnik:
Związki aktywne chmielu zwyczajnego
W dojrzałych szyszkach chmielu zwyczajnego występuje szereg związków aktywnych, z czego wymienić można terpeny cenione ze względu na charakterystyczny smak i aromat w przemyśle browarniczym. Gorzkie kwasy, takie jak alfa i beta przyczyniają się do odczucia goryczki. Szyszki bogate są również w chalkony, glikozydy flawonolowe (kwercetyna, kaempferol, rutyna) oraz katechiny (galusan epikatechiny czy galusan katechiny).
Izokwercetyna to monoglikozylowana pochodna kwercetyny, i tak samo jak kwercetyna jest metabolitem wtórnym występującym w roślinach. Izokwercetyna powszechnie uważana jest za prokwercetynę, i staje się aktywna biologicznie po przekształceniu w kwercetynę. Związek ten po spożyciu gromadzi się w większej ilości niż kwercetyna w błonie śluzowej jelit, gdzie następuje przekształcenie w aktywną formę, która wchłaniana jest do enterocytów, transportowana do wątroby, uwalniana do krążenia i w następnie rozprowadzana do tkanek.
Właściwości i działanie chmielu zwyczajnego
- pomaga złagodzić objawy menopauzy – zmniejsza uderzenia gorąca i potów
- wspiera trawienie
- pomaga zachować prawidłowe funkcjonowanie jelit
- wpływa na zachowanie prawidłowego poziomu cholesterolu
- ma wpływ na jakość snu, wywierając działanie uspokajające
Rola chmielu zwyczajnego
Chmiel zwyczajny jest jednym z podstawowych składników piwa. Ma właściowści ułatwiające zasypianie, z czego znany był już w czasach starożytnych. Badania wskazują na uspakajające działanie chmielu zwyczajnego, które wynika z działania farmakologicznego głównie z gorzkich żywic, zwłaszcza z kwaśnego składnika α, 2-metylo-3-buten-2-olu. Mechanizm działania żywicy chmielowej związany jest ze zwiększaniem aktywności neuroprzekaźnika γ-aminomasłowego (GABA), który hamuje centralny układ nerwowy.Chmiel redukuje wczesne objawy menopauzy. Menopauza, czyli trwałe ustanie miesiączki występujące u kobiet w wieku około 51 lat charakteryzuje się wieloma nieprzyjemnymi objawami, takimi jak uderzenia gorąca czy występowanie nagłych potów. Na grupie 120 kobiet z wczesnymi objawami menopauzy przeprowadzono badanie, podając im tabletki z chmielem lub placebo przez okres 12 tygodni. Po tym okresie wykazano, że wczesne objawy menopauzy i uderzenia gorąca były znaczne niższe w grupie suplementującej chmiel niż w grupie placebo.Izohumulony np. izo- α-kwasy występujące w szyszkach chmielu mają wpływ na zachowanie prawidłowego poziomu cholesterolu. Badacze dowiedli, że w podwójnie ślepym, kontrolowanym badaniu pilotażowym, w którym udział brały osoby z nieprawidłowym poziomem cukru we krwi, że izohumulony znacznie zmniejszyły stężenie glukozy we krwi na czczo. W innym badaniu ta sama grupa badaczy wskazała, że izohumulony z chmielu zmniejszają poziom trójglicerydów i podnoszą poziom cholesterolu HDL.
Ekstrakt z chmielu zwyczajnego – przeciwwskazania
Nie zaleca się stosowania składnika u osób szczególnie wrażliwych jak np. u kobiet w ciąży i karmiących oraz u dzieci bez uprzedniej konsultacji specjalistycznej.
W świetle dowodów naukowych
Przeprowadzono randomizowane badanie krzyżowe, które ukończyło 19 mężczyzn. Ochotnikom podawano placebo lub 500 mg ekstraktu z chmielu zwyczajnego w postaci kapsułek o szybkim lub opóźnionym uwalnianiu jeden raz dziennie. Ekstrakt stymulował wydzielanie greliny (zwanej popularnie hormonem głodu) przed posiłkiem oraz cholecystokininę po posiłku, która jest hormonem stymulującym wydzielanie żółci i soku trzustkowego. Wykazano również zmniejszenie poposiłkowej odpowiedzi na insulinę, bez wpływu na glikemię. W badaniu dowiedziono, że ekstrakt chmielowy moduluje uwalnianie hormonów, które biorą udział w regulacji apetytu i glikemii [4].
W badaniu, któremu poddało się 38 kobiet i 4 mężczyzn wykazano, że w grupie poddawanej działaniu ekstraktu z chmielu obniżył się poziom lęku w porównaniu do placebo. Zaobserwowano również spadek poziomu złego samopoczucia w grupie badawczej. Wykazano, że ekstrakt z chmielu w grupie badanej znacznie obniżył poziom stresu w porównaniu z placebo [6].
Baza danych PubMed, która obejmuje artykuły z dziedziny medycyny i nauk biologicznych wskazuje na przeprowadzenie 17 badań klinicznych ekstraktu z chmielu zwyczajnego na ludziach.
Źródła:
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378874108000391?via%3Dihub
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22849837/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10125751/
- https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0002916522002088?via%3Dihub
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37038885/
- https://www.hormones.gr/8688/article/article.html
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1744388115000390?via%3Dihub
- https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2213434415000134
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8924057/
Chmiel (Humulus lupulus L.) Jako surowiec o właściwościach prozdrowotnych: aktualny stan wiedzy. mgr inż. Oskar Szczepaniak, inż. Marcin Dziedzińsky, dr hab. Joanna KOBUS-CISOWSKA , dr hab. Piotr SZULC, prof. UP”, dr hab. Daria SZYMANOWSKA , Magdalena SUDYKA’,drinż. Elżbieta GORYŃSKA-GOLDMANN. Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu 2019.
Publikowane informacje mają charakter wyłącznie informacyjny i nie powinny zastępować indywidualnych konsultacji lekarskich. Zaleca się skonsultowanie z lekarzem lub terapeutą przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii. Wydawca nie dąży do nawiązania relacji lekarz-pacjent ze swoimi czytelnikami. Nie bierze również odpowiedzialności za wiarygodność, skuteczność lub prawidłowe stosowanie informacji umieszczonych na stronie, ani za ewentualne problemy zdrowotne wynikające z omówionych terapii.
