Powrót
Magdalena Kubik, Dietetyk
Zdrowie i odporność
Data publikacji: 16.11.2023
10 min czytania

W jakich produktach jest cynk? – Najlepsze źródła cynku

Cynk to pierwiastek który bierze udział we wszystkich procesach życiowych zachodzących w organizmie człowieka. Aby zapewnić jego odpowiedni poziom istotne jest wysokie spożycie różnorodnych źródeł tego pierwiastka. Odpowiedzmy więc na pytanie jakie dokładnie pełni funkcje oraz jakie produkty zawierają cynk?
Autor: Magdalena Kubik, Dietetyk
Zweryfikowane przez eksperta
cynk w jedzeniu

Cynk to jeden z mikroelementów niezbędnych do prawidłowego rozwoju organizmu człowieka.

Poziom cynku w tkankach organizmu waha się od 2 do 2,5 g. W czym jest cynk? Największe ilości tego pierwiastka znajdują się w mózgu, mięśniach, tkance kostnej, skórze oraz nerkach. Poziom cynku ma wpływ na każdy układ oraz narząd w organizmie człowieka. Z tego powodu bardzo istotne jest dbanie o odpowiedni poziom cynku w jedzeniu, aby zapobiec niedoborom tego pierwiastka.

Spis treści

z tego artykułu dowiesz się:

Dlaczego warto spożywać produkty bogate w cynk?

  • Aktywacja enzymów: Cynk jest niezbędny do aktywacji ponad 300 różnych enzymów w organizmie. Dzięki temu bierze udział praktycznie we wszystkich procesach życiowych, regulując reakcje chemiczne zachodzące w organizmie człowieka. Przykładowo, aktywuje enzymy takie jak dysmutaza ponadtlenkowa oraz polimeraza DNA.
  • Synteza białka i ekspresja genów: Cynk odgrywa ważną rolę w procesie syntezy białka oraz reguluje ekspresję genów. Jest niezbędny do prawidłowej produkcji i pracy białek.
  • Działanie antyoksydacyjne: Cynk jest przeciwutleniaczem, który chroni organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników.
  • Wsparcie Układu Odpornościowego: Cynk wpływa na układ odpornościowy, zmniejszając podatność na infekcje oraz łagodząc objawy przeziębienia.
  • Rola w Płodności: Pierwiastek ten ma duże wpływ na płodność u mężczyzn. Bierze bowiem udział w powstawaniu i dojrzewaniu plemników (spermatogenezie) oraz wpływa na utrzymanie ich żywotności.
  • Wpływ na rozwój płodu i cykl miesiączkowy: Jest niezbędny do prawidłowego przebiegu procesu owulacji oraz cyklu miesiączkowego u kobiet. W przypadku kobiet w ciąży jest niezbędny do prawidłowego rozwoju płodu. To właśnie na tym etapie oraz podczas wczesnego dzieciństwa dziecka jego niedobór jest najbardziej niebezpieczny.
  • Zdrowa skóra: Opisywany mikroelement jest również istotny dla prawidłowej kondycji skóry. Przyspiesza proces gojenia się ran oraz odporność na zakażenia. Ponadto wpływa na metabolizm kolagenu oraz korzystnie wpływa na włosy i paznokcie. Z tego powodu jest często stosowany w kosmetyce, dodawany do kremów i maseczek o działaniu przeciwtrądzikowym oraz przeciwzapalnym.
  • Wsparcie dla mózgu: Dieta bogata w cynk wspiera pamięć i koncentrację. Ten mikroelement odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu mózgu.

Jakie składniki wpływają na przyswajalność cynku?

Proces wchłaniania cynku ma miejsce głównie w jelicie cienkim, jelicie grubym oraz żołądku. Mimo wysokiej zawartości cynku w produktach spożywczych, jego przyswajalność ograniczają różnego rodzaju czynniki. Cynk z pożywienia wchłania się od 10 do 40%. Do czynników utrudniających wchłanianie tego pierwiastka zalicza się: wysokie spożycie fitynianów (np. zbóż, strączków, orzechów i pestek) cukru, wapnia, szczawianów (np. szczawiu, rabarbaru, szpinaku) oraz żelaza niehemowego. Składniki te tworzą z cynkiem kompleksy, które hamują wchłanianie tego pierwiastka. Istnieją również czynniki, które zwiększają efektywność przyswajania cynku. Białka pochodzenia zwierzęcego, które znajdują się w mięsie, nabiale, jajach i rybach, mają pozytywny wpływ na wchłanianie tego mikroelementu. Dodatkowo kwas cytrynowy, obecny w owocach cytrusowych, porzeczkach, malinach, truskawkach i jeżynach, oraz niektóre aminokwasy, takie jak histydyna i cysteina również mogą pomóc zwiększyć jego przyswajalność.

Jakie jest zapotrzebowanie na cynk?

Zapotrzebowanie na cynk w organizmie zależy o wieku, płci i stanu zdrowia. U zdrowych dorosłych mężczyzn i kobiet zwykle wynosi ono od 8 do 11 mg dziennie. Istnieją jednak pewne grupy osób, które są bardziej narażone na niedobór tego pierwiastka, co wiąże się z wyższym zapotrzebowaniem na ten mikroelement.

Kto jest narażony na niedobór cynku?

Na niedobory cynku narażone są przede wszystkim osoby stosujące niezbilansowaną dietę, o niskiej zawartości cynku w jedzeniu, a także osoby z przewlekłymi chorobami (np. nowotwory, uzależnienie od alkoholu, przewlekłe biegunki, nietolerancja glutenu, choroba Crohna), osoby starsze, sportowcy, kobiety w ciąży, kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną, a także weganie i wegetarianie. Bardzo często pomimo spożywania produktów zawierających cynk weganie oraz wegetarianie borykają się z niedoborem tego pierwiastka. Słaba przyswajalność cynku najczęściej wynika z wysokiej zawartości w diecie kwasu fitynowego, tanin obecnych w kawie oraz herbacie, a także wysokiego spożycia wapnia i żelaza. Wchłanianie cynku w diecie wegan i wegetarian można zwiększyć poprzez całonocne namaczanie strączków, spożywanie fermentowanych produktów (tofu, tempeh) oraz unikanie spożywania kawy oraz herbaty wraz z posiłkiem. Warto zadbać również o odpowiednią ilość witaminy C z warzyw i owoców oraz białka.

Objawy niedoboru - jakie są skutki braku źródła cynku w diecie?

Niedobór cynku może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych:

  • Osłabiony układ odpornościowy: Niedobór cynku może znacząco obniżyć naszą zdolność do zwalczania infekcji, co skutkuje osłabieniem układu odpornościowego i zwiększonym ryzykiem zachorowań.
  • Zaburzenia koncentracji: Niski poziom cynku może prowadzić do problemów z koncentracją i zdolnością do skupienia uwagi.
  • Słabszy apetyt: Niedobór cynku może osłabiać apetyt, co z kolei może prowadzić do niedożywienia.
  • Wypadanie włosów oraz łamliwość paznokci.
  • Zaburzenia w odczuwaniu smaku i zapachu: Cynk jest niezbędny do prawidłowego działania receptorów smaku i zapachu.
  • Długotrwałe gojenie się ran
  • Zaburzenia płodności wśród mężczyzn: Cynk odgrywa kluczową rolę w procesie spermatogenezy i utrzymaniu żywotności plemników. Jego niedobór może wpływać na płodność u mężczyzn.
  • Przedwczesny poród: U kobiet w ciąży może zwiększyć się ryzyko przedwczesnego porodu.
  • Opóźniony wzrost niemowląt: Niemowlęta narażone na niedobór cynku mogą wykazywać opóźniony rozwój oraz opóźniony wzrost fizyczny.
  • Niedorozwój umysłowy: Niedobór cynku u dzieci może prowadzić do niedorozwoju umysłowego i zaburzeń w rozwoju poznawczym.
  • Nadpobudliwość ruchowa: Cynk odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu układu nerwowego, a jego niedobór może przyczyniać się do nadpobudliwości ruchowej u dzieci.

W jakich produktach jest cynk? – Źródła cynku w pożywieniu

Zarówno produkty pochodzenia zwierzęcego jak i roślinnego zawierają dużo cynku, stąd nawet zbilansowanie diety wegańskiej oraz wegetariańskiej tak, aby zawierała odpowiednią ilość cynku, nie powinno stanowić większego problemu. W czym jest najwięcej cynku?

  • Owoce morza – są zdecydowanie najlepszym źródłem cynku w diecie. Największą ilość tego pierwiastka zawierają ostrygi.
  • Produkty zbożowe i strączki – wysoką zawartością cynku odznaczają się mąka gryczana, otręby owsiane, otręby pszenne, kasza jęczmienna oraz ryż. Wśród nasion roślin strączkowych duże ilości cynku znajdziemy w fasoli, ciecierzycy, soi, grochu, a także w zielonym groszku.
  • Orzechy, ziarna i pestki – są bogactwem nie tylko kwasów tłuszczowych, ale także składników mineralnych, w tym cynku. Aby uzupełnić poziom tego pierwiastka warto sięgnąć po pestki dyni, sezam, migdały, nasiona słonecznika, orzechy ziemne oraz orzechy włoskie.
  • Mięso – największe ilości tego pierwiastka znajdziemy w wątróbce cielęcej, wątróbce wołowej oraz wieprzowinie.

Gdzie jeszcze występuje cynk?

  • Grzyby – shitake, boczniaki, pieczarki.
  • Warzywa i owoce – natka pietruszki, czosnek, cebula, koperek, szpinak, buraki, awokado, figi, suszone śliwki.
  • Gorzka czekolada, kakao

Czy warto suplementować cynk?

Zapotrzebowanie na cynk można efektywnie zaspokoić za pomocą diety. Jednakże osoby z niedoborem tego pierwiastka, ze wzmożonym zapotrzebowaniem na cynk lub cierpiące na zaburzenia związane z chorobami pokarmowymi mogą rozważyć jego suplementację. Zanim rozpoczniemy suplementację warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem. Taka konsultacja pozwoli na ustalenie odpowiedniej dawki suplementu oraz formy preparatu, dostosowanej do indywidualnych potrzeb i warunków zdrowotnych. Aby zwiększyć efektywność przyswajania tego mikroelementu, zaleca się wybór suplementu zawierającego cynk w formie organicznej. Na rynku dostępne są produkty z cytrynianem, glukonianem, siarczanem oraz tlenkiem cynku. Szczególnie zaleca się wybór preparatów zawierających cytrynian cynku. Wyższa zawartość cynku, dobre właściwości sensoryczne oraz niższa cena sprawia, że cytrynian jest najbardziej atrakcyjną formą. Według badań naukowych tlenek cynku jest najmniej przyswajalną z wymienionych form. Badania wykazały, że istnieje część populacji, która nie jest w stanie przyswoić tlenku cynku, co prawdopodobnie wynika z wysokiego pH w żołądku. Warto również pamiętać, że dłuższa suplementacja cynku może prowadzić do zaburzonego wchłaniania miedzi, powodując niedobór tego pierwiastka i powodować związane z nim choroby neurologiczne. W związku z tym, warto uzupełnić suplementację również o ten kluczowy mikroelement.

Warto zapamiętać

  • Cynk będący integralną częścią organizmu, aktywnie uczestniczy w wielu procesach życiowych. Dlatego istnieje wyraźna potrzeba utrzymania optymalnych poziomów cynku w organizmie.
  • Cynk znajduje się w różnorodnych produktach spożywczych, zarówno pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Również osoby stosujące dietę wegetariańską oraz wegańską mają możliwość zaspokojenia swojego zapotrzebowania na ten kluczowy mikroelement.
  • W jakich produktach jest cynk? Doskonałym źródłem cynku są owoce morza, produkty zbożowe, strączki, wątróbka, orzechy, pestki oraz grzyby.

Źródła:

  1. Szcześniak M, Grimling B, Meler J. Cynk – pierwiastek zdrowia. Farmacja Polska. 2014;70 (7): 363-336.
  2. Mońka I., Wiechuła D. Znaczenie cynku dla organizmu ludzkiego w aspekcie suplementacji tego pierwiastka. Ann Acad Med Siles. 2017;71:314-325.
  3. Hajduk M. Wpływ wybranych składników pokarmowych na funkcjonowanie układu rozrodczego u kobiet. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii. 2012; 8(4): 109-114.
  4. Mocchegiani E., Romeo J., Malavolta M., Costarelli L., Giacconi R., Diaz L-E, et al. Zinc: dietary intake and impact of supplementation on immune function in elderly. Age (Dordr). 2013; 35(3): 839–860.
  5. Monfared V., Salehian A., Nikniaz Z., Ebrahimpour-Koujan S., Faghfoori Z. The effect of zinc supplementation on anthropometric measurements in healthy children over two years: a systematic review and meta-analysis. BMC Pediatr. 2023; 23(1): 414.
  6. Wegmüller R., Tay F., Zeder C., Brnić M., Hurrell RF. Zinc Absorption by Young Adults from Supplemental Zinc Citrate Is Comparable with That from Zinc Gluconate and Higher than from Zinc Oxide. J Nutr. 2014;144(2):132–136.
  7. Kim B, Lee WW. Regulatory Role of Zinc in Immune Cell Signaling. Mol Cells. 2021; 44(5): 335–341.
  8. Gapys B., Raszeja-Specht A., Bielarczyk H. Rola cynku w procesach fizjologicznych i patologicznych organizmu. Diag Lab. 2014;50(1): 45-52.
  9. Liu E., Pimpin L., Shulkin M., Kranz S., et al. Effect od Zinc Supplementation on Growth Outcomes in Children under 5 Years of Age. Nutrients. 2018, 10, 377.
  10. Chaffe B., King J. Effet of Zinc Supplementation on Pregnancy and Infant Outcomes: A Systematic Review. Paediatr Perinat Epidemiol. 2012; 26 (01): 118-137.
  11. Brion L., Heyne R., Lair Ch. Role of zinc i neonatal growth and brain growth review and scoping review. Pediatric Research. 2021; 89: 1627 – 1640.

Publikowane informacje mają charakter wyłącznie informacyjny i nie powinny zastępować indywidualnych konsultacji lekarskich. Zaleca się skonsultowanie z lekarzem lub terapeutą przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii. Wydawca nie dąży do nawiązania relacji lekarz-pacjent ze swoimi czytelnikami. Nie bierze również odpowiedzialności za wiarygodność, skuteczność lub prawidłowe stosowanie informacji umieszczonych na stronie, ani za ewentualne problemy zdrowotne wynikające z omówionych terapii.

To może Cię zainteresować

Jak dbać o jelita? Co jeść, żeby mieć prawidłowy mikrobiom?
Zdrowie i odporność

Jak dbać o jelita? Co jeść, żeby mieć prawidłowy mikrobiom?

Czy wiesz, że w Twoich jelitach żyje ponad 100 bilionów bakterii, które wpływają między innymi na odporność, nastrój i poziom energii? Jelita to znacznie więcej niż tylko układ trawienny – to centrum dowodzenia organizmu. Sprawdź, jak o nie dbać, by działały na pełnych obrotach.Funkcje jelit w organizmie człowiekaCałkowita długość jelit u człowieka sięga około 7 metrów, co czyni je najdłuższym narządem ludzkiego ciała. Najważniejsze zadanie tego organu, dzielącego się na jelito cienkie i grube, to trawienie i wchłanianie pokarmu. Jelita odpowiadają za następujące czynności:●      przesuwanie treści pokarmowej za pomocą ruchów perystaltycznych,●     rozkład węglowodanów, białek i tłuszczów w procesie trawienia,fermentacja niestrawionych składników pokarmowych przez bakterie jelitowe,●      wchłanianie produktów trawienia, wody, witamin, elektrolitów,●      wydzielanie hormonów jelitowych (np. cholecystokinina, GLP-1, peptyd YY),●      wytwarzanie witamin: K, z grupy B [1].Jelita mają jednak znacznie bardziej złożoną rolę niż tylko trawienie i wchłanianie składników odżywczych. Wzmacniają odporność, chronią przed zakażeniami bakteryjnymi i toksycznymi substancjami oraz infekcjami wirusowymi. Stanowią tym samym pierwszą linię obrony naszego organizmu, można porównać je do tarczy, która chroni nas przed infekcjami. Regulują nawet nasz nastrój i sen! Aż 90% “hormonu szczęścia” - serotoniny, produkowane jest właśnie w jelitach [17]. Jak widać jest wiele powodów, by zadbać o przewód pokarmowy. Najczęściej występujące problemy jelitoweProblemy jelitowe występujące najczęściej to:●   wzdęcia – uczucie nadmiernie wypełnionego brzucha, podyktowane dużą ilością gazów w układzie pokarmowym,●   zaparcia – oznaczają mniej niż 3 wypróżnienia tygodniowo, towarzyszy im uczucie niepełnego wypróżnienia, duży wysiłek podczas defekacji, twardy stolec i poczucie blokady w obrębie odbytu,●      biegunki – oznaczają minimum 3 luźne albo wodniste stolce na dobę.Jak poprawić stan jelit?Prawidłowe wypróżnianieJak pobudzić jelita do pracy? Zacznijmy nieco przewrotnie - od końca. Bardzo istotne jest zajęcie właściwej pozycji podczas wypróżniania [2]. Optymalna pozycja to podłożenie stołka pod nogi i lekkie pochylenie do przodu, aby kąt między tułowiem a udami wynosił około 35 stopni.Jednym z czynników, które sprzyjają powstawaniu i pogłębianiu zaparć, jest celowe wstrzymywanie stolca pomimo odczuwanego parcia. Ściany odbytnicy rozciągają się w wyniku powstrzymywania defekacji, przez co spada wrażliwość na ten bodziec i odczuwamy coraz mniejszą potrzebę wypróżniania. Nie lekceważmy zatem parcia na stolec i korzystajmy z toalety, gdy najdzie nas potrzeba.Nawodnienie organizmuPrawidłowe nawodnienie organizmu jest absolutną podstawą dla optymalnej pracy układu trawiennego. W postaci różnych płynów do organizmu dostarczana jest woda, która zmiękcza masę kałową; ułatwia jej przesuwanie wzdłuż przewodu pokarmowego, również dlatego, że stanowi ona składnik śluzu wydzielanego przez jelita.Picie odpowiedniej ilości wody jest niezwykle istotne. Jak jednak określić indywidualne zapotrzebowanie na płyny? Można w uproszczeniu założyć, że powinno się wypijać 35 ml płynów na każdy kilogram masy ciała. Osoba ważąca 70 kg powinna, według tego wzoru, wypić około 2,5 l płynów dziennie, ale nie wiąże się to z koniecznością picia wyłącznie wody. Do bilansu wodnego zaliczają się wszelkie napoje, soki, produkty mleczne i zupy.Regularna aktywność fizycznaPrzeprowadzone z udziałem ludzi badania [3] wykazały, że większa różnorodność bakterii (mikrobiom jelitowy) korelowała z ilością wysiłku: intensywny wysiłek fizyczny uznano za kluczowy czynnik, dzięki któremu praca jelit przebiega wydajniej. Pasaż jelit pod wpływem ćwiczeń o umiarkowanej intensywności przebiega szybciej i zmniejsza się ich przepuszczalność. Ale uwaga, forsowne i wyczerpujące ćwiczenia mogą z kolei doprowadzić do niedokrwienia jelit! Ćwicz zatem z głową – jelita to lubią! Trening napędza jelita, jak silnik – ale na wysokie obroty wchodź z umiarem.Zdrowy senZdrowy sen wpływa pozytywnie na skład mikrobioty jelitowej – u osób wysypiających się jest ona bardziej zróżnicowana niż u tych mniej dbających o wypoczęcie [4]. Uczestnicy badania byli monitorowani podczas snu i pobierano od nich próbki mikrobiomu, dzięki czemu stwierdzono korelację między jakością snu a składem flory jelitowej. Zaburzony lub zbyt krótki sen powoduje przegrupowanie się bakterii jelitowych i wzrost liczebności patogennych drobnoustrojów (mamy więc kolejny powód, by wysypiać się lepiej i spać dłużej – o ile trzeba kogoś do tego namawiać). Jest to obustronna zależność, albowiem zaburzony mikrobiom jelitowy wpływa na pogorszenie jakości snu.Odpoczynek i redukcja stresuNa zdrowie jelit negatywnie wpływa przewlekły stres. Długotrwały i silny stres jest dla naszych jelit trucizną, prawie tak jak zepsuta żywność. Powtarzające się sytuacje stresowe o znacznym nasileniu prowadzą do uwolnienia glikokortykosteroidów, w tym np. kortyzolu. Co to oznacza? Hormony te zaburzają wzrost i aktywność bakterii w jelitach, np. dobroczynnych bakterii Lactobacillus [5]. Długotrwały stres psychologiczny zaburza barierę jelit i zwiększa ich przepuszczalność [6]. Może to mieć negatywne następstwa:●      nasilenie reakcji alergicznych,●      powstanie lub zaostrzenie chorób autoimmunologicznych,●      przedostawanie się szkodliwych substancji z przewodu pokarmowego do organizmu.Ograniczenie spożycia alkoholu i palenia tytoniuCo jest dobre dla jelit? Z całą pewnością nie palenie tytoniu ani picie alkoholu! Palacze są prawie dwukrotnie bardziej narażeni na wystąpienie choroby Leśniowskiego – Crohna [7]. W dymie papierosowym znajdują się takie substancje, jak benzen, nikotyna, kadm i arsen. Zmieniają one skład mikrobioty jelitowej i wywołują dysbiozę. Toksyczne związki obecne w dymie papierosowym obniżają ilość bakterii probiotycznych i przyczyniają się do wzrostu niepożądanych bakterii [8].Nie jest zaskoczeniem, że regularne spożywanie alkoholu negatywnie wpływa na proces trawienia i odporność jelit. Alkohol zmienia mikrobiom jelitowy na niekorzyść pod względem ilościowym (obniżając liczebność bakterii korzystnych) i jakościowym (prowadząc do przewagi bakterii chorobotwórczych nad dobroczynnymi) [9]. Sprzyja to stanom zapalnym jelit, zwiększa się przepuszczalność błony śluzowej i chorobotwórcze patogeny przedostają się do ciała, wywołując zapalenie ogólnoustrojowe – czyli przynosi mnóstwo negatywnych skutków dla naszego zdrowia, nie tylko w zakresie trawienia!Dieta dobra dla jelit – najzdrowsze produkty na jelitaCo wspomaga pracę jelit?  Dieta na jelita powinna zawierać produkty takie, jak:1)    Kiszonki – kapusta i inne kiszone warzywa zawierają dobroczynne bakterie i kwas mlekowy powstający w procesie fermentacji. Razowy chleb żytni na zakwasie pomaga zredukować dolegliwości żołądkowo–jelitowe u  pacjentów z zespołem jelita drażliwego [10]. 2)    Otręby owsiane – dostarczają błonnik pokarmowy, kluczowy dla działania jelit. Tym samym sprzyjają one produkcji kwasu masłowego.3)    Skrobia oporna – produkty dobre dla jelit to np. schłodzone ziemniaki, ryż i makaron. Skrobia oporna po dotarciu do jelit przekształcana jest we wspomniany kwas masłowy.4)    Mleczne produkty fermentowane – maślanka, kefir i jogurt naturalny – w skrócie – uszczelniają jelita, wzmacniając ich barierę [11].5)    Miód i produkty pszczele – jednym ze sposobów na poprawę funkcjonowania tego organu jest spożywanie miodu [12]. Spożywając ten słodki przysmak, wspieramy rozwój korzystnej flory bakteryjnej opisywanego narządu, a jednocześnie obniżamy poziom bakterii wywołujących infekcje. Znajdujące się w miodzie polifenole zmniejszają stan zapalny w jelitach. Podobnie kit pszczeli może wspomagać naprawę błony śluzowej i przyczyniać się do zmniejszenia przepuszczalności jelit [13], a także łagodzi nasilenie objawów wśród pacjentów z zespołem jelita drażliwego. Dolegliwości bólowe brzucha pod wpływem propolisu ulegają osłabieniu i występują rzadziej [14].6)    Kombucha – żywe kultury bakterii obecne w tym fermentowanym produkcie poprawiają skład flory bakteryjnej jelit, pomagając utrzymaniu prawidłowych procesów metabolicznych. Kwas octowy i kwas glukuronowy powstrzymują wzrost niepożądanych grzybów i bakterii w jelitach [15].Co suplementować, żeby wspomóc pracę jelit? Jak wzmocnić jelita? Można w tym celu suplementować następujące składniki:✔     Probiotyki  – skład bakterii w jelitach jest bardzo ważny w regulowaniu pracy jelit. Badania wskazują, że bakterie takie jak Lactobacillus casei, Bifidobacterium longum i Bifidobacterium lactis skutecznie wspierają regulację pracy jelit [16]. Bakterie jelitowe uczestniczą w trawieniu substancji, z którymi nie radzą sobie enzymy trawienne. Produkowane przez nie związki obniżają pH w jelitach, dzięki czemu dostarczane wraz z pokarmem składniki mineralne lepiej się wchłaniają. ✔     Kwas masłowy – prawdziwy bohater w walce o stan naszego układu pokarmowego! Odżywia jelita, pomaga zregenerować ich błonę śluzową i pobudza produkcję śluzu jelitowego. Pomaga on w utrzymaniu prawidłowej integralności bariery jelitowej, chroni przed stresem oksydacyjnym i powstawaniem stanów zapalnych.✔     Witamina D,✔     Witamina A,✔     Cynk,✔     Selen.Warto zapamiętać:●      Problemy jelitowe mogą oznaczać wzdęcia, zaparcia, biegunki, a nawet wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zespół jelita drażliwego.●     Naturalne sposoby na chore jelita obejmują odpowiednie nawodnienie, regularną aktywność fizyczną, dbanie o sen i redukcję stresu,● Bardzo ważne są bakterie probiotyczne, zwłaszcza takie jak Bifidobacterium i Lactobacillus, a także kwas masłowy – można je stosować z powodzeniem w formie suplementów,●      Dieta dla zdrowych jelit powinna zawierać między innymi skrobię oporną, miód, kiszonki oraz otręby owsiane.Źródła: https://www.umb.edu.pl/photo/pliki/WL_jednostki/zaklad_anatomi_prawidlowej_czlowieka/wyklady_logopedia/uklad_pokarmowy.pdf https://www.monz.pl/pdf-155261-84431?filename=Os%20jelitowo_miesniowa..pdfhttps://news.nova.edu/news-releases/new-study-points-to-possible-correlation-between-sleep-and-overall-good-health/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25028050/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32983091/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17120402/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29626219/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26695747/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35967810/https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4480538/https://ift.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/1541-4337.12892https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31545258https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35702280/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32171508/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34507723/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28467916/https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7659911/
Zdrowie i odporność

Jak dbać o jelita? Co jeść, żeby mieć prawidłowy mikrobiom?

Czy wiesz, że w Twoich jelitach żyje ponad 100 bilionów bakterii, które wpływają między innymi na odporność, nastrój i poziom energii? Jelita to znacznie więcej niż tylko układ trawienny – to centrum dowodzenia organizmu. Sprawdź, jak o nie dbać, by działały na pełnych obrotach.Funkcje jelit w organizmie człowiekaCałkowita długość jelit u człowieka sięga około 7 metrów, co czyni je najdłuższym narządem ludzkiego ciała. Najważniejsze zadanie tego organu, dzielącego się na jelito cienkie i grube, to trawienie i wchłanianie pokarmu. Jelita odpowiadają za następujące czynności:●      przesuwanie treści pokarmowej za pomocą ruchów perystaltycznych,●     rozkład węglowodanów, białek i tłuszczów w procesie trawienia,fermentacja niestrawionych składników pokarmowych przez bakterie jelitowe,●      wchłanianie produktów trawienia, wody, witamin, elektrolitów,●      wydzielanie hormonów jelitowych (np. cholecystokinina, GLP-1, peptyd YY),●      wytwarzanie witamin: K, z grupy B [1].Jelita mają jednak znacznie bardziej złożoną rolę niż tylko trawienie i wchłanianie składników odżywczych. Wzmacniają odporność, chronią przed zakażeniami bakteryjnymi i toksycznymi substancjami oraz infekcjami wirusowymi. Stanowią tym samym pierwszą linię obrony naszego organizmu, można porównać je do tarczy, która chroni nas przed infekcjami. Regulują nawet nasz nastrój i sen! Aż 90% “hormonu szczęścia” - serotoniny, produkowane jest właśnie w jelitach [17]. Jak widać jest wiele powodów, by zadbać o przewód pokarmowy. Najczęściej występujące problemy jelitoweProblemy jelitowe występujące najczęściej to:●   wzdęcia – uczucie nadmiernie wypełnionego brzucha, podyktowane dużą ilością gazów w układzie pokarmowym,●   zaparcia – oznaczają mniej niż 3 wypróżnienia tygodniowo, towarzyszy im uczucie niepełnego wypróżnienia, duży wysiłek podczas defekacji, twardy stolec i poczucie blokady w obrębie odbytu,●      biegunki – oznaczają minimum 3 luźne albo wodniste stolce na dobę.Jak poprawić stan jelit?Prawidłowe wypróżnianieJak pobudzić jelita do pracy? Zacznijmy nieco przewrotnie - od końca. Bardzo istotne jest zajęcie właściwej pozycji podczas wypróżniania [2]. Optymalna pozycja to podłożenie stołka pod nogi i lekkie pochylenie do przodu, aby kąt między tułowiem a udami wynosił około 35 stopni.Jednym z czynników, które sprzyjają powstawaniu i pogłębianiu zaparć, jest celowe wstrzymywanie stolca pomimo odczuwanego parcia. Ściany odbytnicy rozciągają się w wyniku powstrzymywania defekacji, przez co spada wrażliwość na ten bodziec i odczuwamy coraz mniejszą potrzebę wypróżniania. Nie lekceważmy zatem parcia na stolec i korzystajmy z toalety, gdy najdzie nas potrzeba.Nawodnienie organizmuPrawidłowe nawodnienie organizmu jest absolutną podstawą dla optymalnej pracy układu trawiennego. W postaci różnych płynów do organizmu dostarczana jest woda, która zmiękcza masę kałową; ułatwia jej przesuwanie wzdłuż przewodu pokarmowego, również dlatego, że stanowi ona składnik śluzu wydzielanego przez jelita.Picie odpowiedniej ilości wody jest niezwykle istotne. Jak jednak określić indywidualne zapotrzebowanie na płyny? Można w uproszczeniu założyć, że powinno się wypijać 35 ml płynów na każdy kilogram masy ciała. Osoba ważąca 70 kg powinna, według tego wzoru, wypić około 2,5 l płynów dziennie, ale nie wiąże się to z koniecznością picia wyłącznie wody. Do bilansu wodnego zaliczają się wszelkie napoje, soki, produkty mleczne i zupy.Regularna aktywność fizycznaPrzeprowadzone z udziałem ludzi badania [3] wykazały, że większa różnorodność bakterii (mikrobiom jelitowy) korelowała z ilością wysiłku: intensywny wysiłek fizyczny uznano za kluczowy czynnik, dzięki któremu praca jelit przebiega wydajniej. Pasaż jelit pod wpływem ćwiczeń o umiarkowanej intensywności przebiega szybciej i zmniejsza się ich przepuszczalność. Ale uwaga, forsowne i wyczerpujące ćwiczenia mogą z kolei doprowadzić do niedokrwienia jelit! Ćwicz zatem z głową – jelita to lubią! Trening napędza jelita, jak silnik – ale na wysokie obroty wchodź z umiarem.Zdrowy senZdrowy sen wpływa pozytywnie na skład mikrobioty jelitowej – u osób wysypiających się jest ona bardziej zróżnicowana niż u tych mniej dbających o wypoczęcie [4]. Uczestnicy badania byli monitorowani podczas snu i pobierano od nich próbki mikrobiomu, dzięki czemu stwierdzono korelację między jakością snu a składem flory jelitowej. Zaburzony lub zbyt krótki sen powoduje przegrupowanie się bakterii jelitowych i wzrost liczebności patogennych drobnoustrojów (mamy więc kolejny powód, by wysypiać się lepiej i spać dłużej – o ile trzeba kogoś do tego namawiać). Jest to obustronna zależność, albowiem zaburzony mikrobiom jelitowy wpływa na pogorszenie jakości snu.Odpoczynek i redukcja stresuNa zdrowie jelit negatywnie wpływa przewlekły stres. Długotrwały i silny stres jest dla naszych jelit trucizną, prawie tak jak zepsuta żywność. Powtarzające się sytuacje stresowe o znacznym nasileniu prowadzą do uwolnienia glikokortykosteroidów, w tym np. kortyzolu. Co to oznacza? Hormony te zaburzają wzrost i aktywność bakterii w jelitach, np. dobroczynnych bakterii Lactobacillus [5]. Długotrwały stres psychologiczny zaburza barierę jelit i zwiększa ich przepuszczalność [6]. Może to mieć negatywne następstwa:●      nasilenie reakcji alergicznych,●      powstanie lub zaostrzenie chorób autoimmunologicznych,●      przedostawanie się szkodliwych substancji z przewodu pokarmowego do organizmu.Ograniczenie spożycia alkoholu i palenia tytoniuCo jest dobre dla jelit? Z całą pewnością nie palenie tytoniu ani picie alkoholu! Palacze są prawie dwukrotnie bardziej narażeni na wystąpienie choroby Leśniowskiego – Crohna [7]. W dymie papierosowym znajdują się takie substancje, jak benzen, nikotyna, kadm i arsen. Zmieniają one skład mikrobioty jelitowej i wywołują dysbiozę. Toksyczne związki obecne w dymie papierosowym obniżają ilość bakterii probiotycznych i przyczyniają się do wzrostu niepożądanych bakterii [8].Nie jest zaskoczeniem, że regularne spożywanie alkoholu negatywnie wpływa na proces trawienia i odporność jelit. Alkohol zmienia mikrobiom jelitowy na niekorzyść pod względem ilościowym (obniżając liczebność bakterii korzystnych) i jakościowym (prowadząc do przewagi bakterii chorobotwórczych nad dobroczynnymi) [9]. Sprzyja to stanom zapalnym jelit, zwiększa się przepuszczalność błony śluzowej i chorobotwórcze patogeny przedostają się do ciała, wywołując zapalenie ogólnoustrojowe – czyli przynosi mnóstwo negatywnych skutków dla naszego zdrowia, nie tylko w zakresie trawienia!Dieta dobra dla jelit – najzdrowsze produkty na jelitaCo wspomaga pracę jelit?  Dieta na jelita powinna zawierać produkty takie, jak:1)    Kiszonki – kapusta i inne kiszone warzywa zawierają dobroczynne bakterie i kwas mlekowy powstający w procesie fermentacji. Razowy chleb żytni na zakwasie pomaga zredukować dolegliwości żołądkowo–jelitowe u  pacjentów z zespołem jelita drażliwego [10]. 2)    Otręby owsiane – dostarczają błonnik pokarmowy, kluczowy dla działania jelit. Tym samym sprzyjają one produkcji kwasu masłowego.3)    Skrobia oporna – produkty dobre dla jelit to np. schłodzone ziemniaki, ryż i makaron. Skrobia oporna po dotarciu do jelit przekształcana jest we wspomniany kwas masłowy.4)    Mleczne produkty fermentowane – maślanka, kefir i jogurt naturalny – w skrócie – uszczelniają jelita, wzmacniając ich barierę [11].5)    Miód i produkty pszczele – jednym ze sposobów na poprawę funkcjonowania tego organu jest spożywanie miodu [12]. Spożywając ten słodki przysmak, wspieramy rozwój korzystnej flory bakteryjnej opisywanego narządu, a jednocześnie obniżamy poziom bakterii wywołujących infekcje. Znajdujące się w miodzie polifenole zmniejszają stan zapalny w jelitach. Podobnie kit pszczeli może wspomagać naprawę błony śluzowej i przyczyniać się do zmniejszenia przepuszczalności jelit [13], a także łagodzi nasilenie objawów wśród pacjentów z zespołem jelita drażliwego. Dolegliwości bólowe brzucha pod wpływem propolisu ulegają osłabieniu i występują rzadziej [14].6)    Kombucha – żywe kultury bakterii obecne w tym fermentowanym produkcie poprawiają skład flory bakteryjnej jelit, pomagając utrzymaniu prawidłowych procesów metabolicznych. Kwas octowy i kwas glukuronowy powstrzymują wzrost niepożądanych grzybów i bakterii w jelitach [15].Co suplementować, żeby wspomóc pracę jelit? Jak wzmocnić jelita? Można w tym celu suplementować następujące składniki:✔     Probiotyki  – skład bakterii w jelitach jest bardzo ważny w regulowaniu pracy jelit. Badania wskazują, że bakterie takie jak Lactobacillus casei, Bifidobacterium longum i Bifidobacterium lactis skutecznie wspierają regulację pracy jelit [16]. Bakterie jelitowe uczestniczą w trawieniu substancji, z którymi nie radzą sobie enzymy trawienne. Produkowane przez nie związki obniżają pH w jelitach, dzięki czemu dostarczane wraz z pokarmem składniki mineralne lepiej się wchłaniają. ✔     Kwas masłowy – prawdziwy bohater w walce o stan naszego układu pokarmowego! Odżywia jelita, pomaga zregenerować ich błonę śluzową i pobudza produkcję śluzu jelitowego. Pomaga on w utrzymaniu prawidłowej integralności bariery jelitowej, chroni przed stresem oksydacyjnym i powstawaniem stanów zapalnych.✔     Witamina D,✔     Witamina A,✔     Cynk,✔     Selen.Warto zapamiętać:●      Problemy jelitowe mogą oznaczać wzdęcia, zaparcia, biegunki, a nawet wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zespół jelita drażliwego.●     Naturalne sposoby na chore jelita obejmują odpowiednie nawodnienie, regularną aktywność fizyczną, dbanie o sen i redukcję stresu,● Bardzo ważne są bakterie probiotyczne, zwłaszcza takie jak Bifidobacterium i Lactobacillus, a także kwas masłowy – można je stosować z powodzeniem w formie suplementów,●      Dieta dla zdrowych jelit powinna zawierać między innymi skrobię oporną, miód, kiszonki oraz otręby owsiane.Źródła: https://www.umb.edu.pl/photo/pliki/WL_jednostki/zaklad_anatomi_prawidlowej_czlowieka/wyklady_logopedia/uklad_pokarmowy.pdf https://www.monz.pl/pdf-155261-84431?filename=Os%20jelitowo_miesniowa..pdfhttps://news.nova.edu/news-releases/new-study-points-to-possible-correlation-between-sleep-and-overall-good-health/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25028050/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32983091/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17120402/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29626219/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26695747/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35967810/https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4480538/https://ift.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/1541-4337.12892https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31545258https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35702280/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32171508/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34507723/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28467916/https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7659911/
Aż 80% Polaków pije zbyt mało wody, a Ty?
PięknoSportZdrowie i odporność

Aż 80% Polaków pije zbyt mało wody, a Ty?

Z badań wynika, że Polacy nie nawadniają się wystarczająco. Ponad 80% z nas spożywa zbyt mało wody, a co 10 w ogóle jej nie pije4!Warto przy tym wspomnieć, że odwodnienie jest szczególnie groźne podczas upałów i dla osób uprawiających sport, a do jego nieoczywistych objawów należą m.in.: zaparcia, zawroty i bóle głowy oraz sucha skóra.
PięknoSportZdrowie i odporność

Aż 80% Polaków pije zbyt mało wody, a Ty?

Z badań wynika, że Polacy nie nawadniają się wystarczająco. Ponad 80% z nas spożywa zbyt mało wody, a co 10 w ogóle jej nie pije4!Warto przy tym wspomnieć, że odwodnienie jest szczególnie groźne podczas upałów i dla osób uprawiających sport, a do jego nieoczywistych objawów należą m.in.: zaparcia, zawroty i bóle głowy oraz sucha skóra.
Niedoskonałości? Pokonaj je od wewnątrz i zewnątrz
Piękno

Niedoskonałości? Pokonaj je od wewnątrz i zewnątrz

Wypryski, niedoskonałości i bolesne grudki - problemy skórne potrafią skutecznie uprzykrzyć życie. Mało tego - uwielbiają pokazywać się w najmniej oczekiwanym momencie. Na szczęście istnieją sprawdzone sposoby, które wspierają w tej nierównej walce.
Piękno

Niedoskonałości? Pokonaj je od wewnątrz i zewnątrz

Wypryski, niedoskonałości i bolesne grudki - problemy skórne potrafią skutecznie uprzykrzyć życie. Mało tego - uwielbiają pokazywać się w najmniej oczekiwanym momencie. Na szczęście istnieją sprawdzone sposoby, które wspierają w tej nierównej walce.
Jelita zrobiły się drażliwe? Zobacz, jak je wesprzeć!
Zdrowie i odporność

Jelita zrobiły się drażliwe? Zobacz, jak je wesprzeć!

Te problemy brzmią znajomo? To sygnał SOS od Twoich jelit!  Ból brzucha, wzdęcia i gazy często nieproszone wpadają na spotkania ze znajomymi? A może w ogóle unikasz wyjść w obawie przed przykrymi niespodziankami? Zamiast irytować się na jelita... posłuchaj ich! Te objawy są bowiem znakiem, że Twój układ trawienny potrzebuje wsparcia. Zobacz, jakie mogą być tego powody i jak skutecznie mu pomóc.
Zdrowie i odporność

Jelita zrobiły się drażliwe? Zobacz, jak je wesprzeć!

Te problemy brzmią znajomo? To sygnał SOS od Twoich jelit!  Ból brzucha, wzdęcia i gazy często nieproszone wpadają na spotkania ze znajomymi? A może w ogóle unikasz wyjść w obawie przed przykrymi niespodziankami? Zamiast irytować się na jelita... posłuchaj ich! Te objawy są bowiem znakiem, że Twój układ trawienny potrzebuje wsparcia. Zobacz, jakie mogą być tego powody i jak skutecznie mu pomóc.