Maca – działanie i właściwości. Jak stosować i dawkować?

Korzen_maca

Maca – peruwiański żeń szeń jako afrodyzjak

Maca została po raz pierwszy opisana w 1553 r. Znana jest jako „peruwiański żeń-szeń” lub „roślinna viagra”, i określa dwa gatunki: Lepidium meyenii (maca dzika), dla której pierwszy opis rośliny sporządził niemiecki botanik Gerhard Walpers w 1843 roku, oraz Lepidium peruvianum (maca uprawna). Należy do rodziny kapustowatych (Brassicaceae), tak samo jak kapusta, rzepa, gorczyca czy brokuły, i jest wytrzymałym, korzeniowym warzywem krzyżowym. Występuje na wysokościach od 3500 do 5000 metrów w górskim paśmie Andów w Peru, i jest tam uprawiana od czasów Inków. Ze względu na rosnące zainteresowanie rośliną i zwiększającą się jej konsumpcję, zaczęto uprawiać macę na dużych wysokościach w Chinach, w tym w Tybecie.

Wskazuje się, że maca dzika może pochodzić także z innych krajów: Argentyny, Brazylii, Kolumbii czy Boliwii.

Odkryj produkty zawierające ten składnik:

    Maca – co to jest?

    Skład korzenia maca

    Maca, choć należy do rodziny kapustnych, różni się od warzyw z tej grupy pod względem składu fitochemicznego. Barwa i rozmiar hypokotyla, sposoby hodowli i lokalizacja uprawy oraz metody obróbki po zbiorach mogą znacząco wpływać na wartość odżywczą i skład fitochemiczny rośliny.

    Maca jako świeży korzeń zawiera ponad 80% wody, jest rośliną bogatą w składniki bioaktywne.

    Jest źródłem węglowodanów (55– 73%, głównie skrobia), białka (8,9– 21%), błonnika (8,2– 25,6%) oraz kwasów tłuszczowych (0,6– 2,2%). Zawiera także aminokwasy (m.in. argininę, hydroksyprolinę, prolinę, leucynę, lizynę czy tryptofan). Jest źródłem fitosteroli (kampesterol, awenasterol, brassikasterol, stigmasterol i beta-sitosterol), które są powiązane strukturalnie i biochemicznie z cholesterolem oraz hormonami steroidowymi, takimi jak estrogen, testosteron i progesteron. Zawiera też olejki eteryczne i polisacharydy. Do składników aktywnych zawartych w roślinie należą glukozynolany, które uważane są za prekursory innych fitozwiązków, takich jak makamidy, makaeny i tiohydantoiny. Makamidy i makaeny to benzylowane alkamidy do których należy np. macaen i macamid. Maca jest bogactwem składników mineralnych, takich jak bor, wapń, chrom, miedź, żelazo, magnez, mangan, niacyna, jod, sód, potas i cynk. Witamina C, witamina A, witamina B2, B6 są także obecne w omawianej roślinie.

    Rodzaje korzeni maca

    Maca składa się z czterech głównych części: część nadziemna, łodygi, hypokotyl (bulwa) i korzeń. Występuje w kilku kolorach, co definiuje hypokotyl, do których głównie zaliczamy kolor czarny, żółty, czerwony i fioletowy, a każda z tych odmian różni się unikalnymi efektami działania.

    Różnorodność kolorów, takich jak fioletowy i czerwony, oraz wyższa zawartość fitochemikaliów, takich jak glukozynolany, jest istotnie związana z uprawą na określonej wysokości nad poziomem morza.

    Maca jako roślina bulwiasta może gromadzić metale ciężkie z gleby w której rośnie, dlatego istotne jest, aby kupować suplementy diety od zaufanego dostawcy, który może przedstawić wyniki zawartości metali w produkcie zawierającym korzeń maca.

    W hipokotylach znajdują się kolorowe pigmenty (karotenoidy i antocyjany). Dla przykładu w maca o barwie żółtej dominują karotenoidy, a w czerwonej i fioletowej antocyjany.

    Czy wiesz, że...?

    Rdzenni Peruwiańczycy wykorzystywali macę do zwiększania płodności i jako afrodyzjak dla ludzi i zwierząt gospodarskich, zwiększenia libido czy energii, a także do łagodzenia problemów towarzyszących menopauzie.

    Korzeń maca – właściwości i działanie

    Maca wykazuje szereg działań, w tym :

    • wpływa na utrzymanie właściwych funkcji fizycznych organizmu
    • wspiera zachowanie prawidłowych funkcji psychicznych
    • wpływa na utrzymanie prawidłowego poziomu libido
    • wpływa na poprawę płodności
    • wspiera układ hormonalny i jest źródłem fitoestrogenów

    Czy maca jest zdrowa? Badania naukowe wskazują, że maca wykazuje działanie pobudzające libido. Termin libido stosuje się do opisania popędu seksualnego, który stanowi motywację do zaspokajania potrzeb seksualnych. Obniżenie libido jest jedną z najczęstszych dysfunkcji seksualnych kobiet. Szacuje się, że dotyczy to około 10% kobiet. Zmiany nastroju i jego obniżenie, a także przewlekły stres mogą negatywnie wpływać na ośrodkowy i obwodowy szlak odpowiedzi seksualnej, co obniża jakość funkcji seksualnych. Dlaczego wskazuje się zalecenia suplementacji korzeniem maca dla kobiet? W okresie pomenopauzalnym spadek popędu seksualnego zależny jest od funkcjonowania układu hormonalnego i jest ściśle związany utratą estrogenów oraz androgenów wraz z wiekiem. Dodatkowo, wzrost poziomu prolaktyny może hamować libido.
    Maca jest znana ze swoich właściwości wspierających funkcje psychiczne, co przypisuje się jej zdolności do modulacji układu endokannabinoidowego (który jest układem sygnalizacyjnym) oraz zmniejszenie degradacji anandamidu. To działanie zawdzięcza się głównie makamidom należącym do grupy lipidów kwasów tłuszczowych.

    Maca zawiera związki biochemicznie i strukturalnie powiązanie z cholesterolem oraz hormonami steroidowymi, przez co wskazuje się, że suplementacja macą wspomaga endogenną produkcję hormonów, odpowiednich dla wieku i płci osoby, która suplementuje macę. Uważa się, że mechanizm opisanego działania opiera się na regulacji narządów wydzielania wewnętrznego (przysadka mózgowa, trzustka, nadnercza).

    Wpływ maca na poprawę płodności został powiązany z jej frakcją lipidową, która zawiera głównie kwasy tłuszczowe i makamidy.

    Maca – zastosowanie. Kiedy warto sięgnąć po pieprzycę peruwiańską?

    Suplementację macą, popularnie nazywaną w Polsce pieprzycą peruwiańską, warto rozważyć by wspomóc organizm w utrzymaniu właściwych funkcji fizycznych i psychicznych, jak również w przypadku poczucia obniżonego libido. Pomimo korzyści płynących z suplementacji korzeniem maca zaleca się zrównoważony sposób żywienia i zdrowy tryb życia.

    W świetle naukowych dowodów:

    • W podwójnie ślepym, randomizowanym badaniu pilotażowym testowano wpływ skuteczności suplementacji macą w dawce 1,5 g/dzień i 3,0 g/dzień na dwudziestu ochotnikach podzielonych na równoległe grupy, którzy borykali się z dysfunkcją seksualną spowodowaną lekami. Wykazano, że stosowanie maca pozytywnie wpływa na poprawę libido, jednak poprawa była bardziej zauważalna w grupie stosującej wyższe dawki [3].

    • Przeprowadzono czteromiesięczne, podwójnie ślepe, randomizowane badanie na 34 kobietach we wczesnej fazie menopauzy, oceniając skuteczność preparatu z macą w proszku (2 g produktu/ dzień) w porównaniu z placebo. Stwierdzono, że już po dwóch miesiącach stosowania produkt zawierający mace m.in. stymulował produkcję estrogenów, obniżał poziom FSH, hormonów tarczycy i kortyzolu [5].

    • Przeprowadzono 8-tygodniowe, podwójnie ślepe, kontrolowane placebo, randomizowane badanie, na 42 kobietach będących w okresie okołomenopauzalnym. Po 8 tygodniach stosowania 2 x150 mg produktu zawierającego ekstrakt z maca odnotowano istotny wzrost poziomu estradiolu oraz złagodzenie objawów menopauzalnych [4].

    Korzeń maca – suplementacja i dawkowanie. Jak stosować korzeń maca?

    Maca dostępna jest na rynku w preparatach, które sprzedawane jako suplementy diety, w których w formie tabletki lub kapsułki twardej (np. pullulanowej) zamknięta jest porcja dzienna, ułatwiająca poprawne dawkowanie. Dostępna jest także pod postacią proszków jako sproszkowany korzeń maca (maca w proszku), żelków, płynów i nalewek.

    Suplementy diety zawierające korzeń maca zawsze stosuj zgodnie z zaleceniami producenta, które umieszczone są na opakowaniu produktu.

    Po jakim czasie działa maca?

    Na forach internetowych, jako często zadawane pytanie pojawia się: „po jakim czasie działa maca?”. W jednym z przeanalizowanych badań wskazano na zaobserwowanie pozytywnego wpływu maca na libido już po 14 dniach stosowania suplementu z ekstraktem z maca.

    Z czym nie łączyć maca?

    Maca może wpływać na poziomy hormonów, dlatego osoby przyjmujące środki regulujące hormony, m.in. hormonalne terapie zastępcze lub doustne środki antykoncepcyjne powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji.

    Ze względu na zawartość jodu w korzeniu maca wskazuje się ostrożność stosowania maca przez osoby mające problemy z tarczycą.

    Maca – skutki uboczne

    Wskazuje się, że maca jest dobrze tolerowana przez organizm. W jednym z analizowanych badań zanotowano skutki uboczne w postaci objawów grypopodobnych i wymiotów podczas suplementacji korzeniem maca, jednak nie stwierdzono jednoznacznie, że powodem objawów i działania była suplementacja macą.

    Maca – przeciwwskazania

    Nie zaleca się stosowania u osób szczególnie wrażliwych jak np. u kobiet w ciąży i kobiet karmiących piersią oraz u dzieci bez uprzedniej konsultacji specjalistycznej.

    Jak wskazano powyżej, osoby stosujące leki hormonalne lub borykające się z zaburzeniami pracy tarczycy powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji korzeniem maca.

    Aktualnie, w bazie danych PubMed, zawierającej publikacje z obszaru medycyny i nauk biologicznych, zgromadzono około 30 badań potwierdzających efekty działania korzenia maca.

    8
    Analizowanych badań
    8
    Wskazywało istotny statystycznie pozytywny wpływ na organizm

    Źródła:

    1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18784609/
    2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4411442/
    3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6494062/
    4. https://www.ijbs.org/user/ContentFullText.aspx?VolumeNO=15&StartPage=11
    5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3614644/
    6. https://www.mdpi.com/2072-6643/16/4/530
    7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3614647/
    8. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18784609/
    9. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12472620/
    10. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4569766/
    11. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5039502/
    12. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19260845/
    13. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12472620/
    14. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378874109005728?via%3Dihub
    15. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378874117323516?via%3Dihub
    16. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4411442/
    17. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10307657/
    18. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19260845/
    19. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3614596/
    20. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3614576/
    21. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10097151/
    22. https://nursing.com.pl/artykul/dysfunkcje-seksualne-kobiet-5f33a4c8643341036688c068
    23. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378512299000729
    24. „Lepidium meyenii (Maca) – multidirectional health effects – review”. D. Kasprzak, B. Jodlowska- Jedrych, K. Borowska, A. Wojtowicz. Curr. Issues Pharm. Med. Sci., Vol. 31, No. 3, Pages 107-112

    Publikowane informacje mają charakter wyłącznie informacyjny i nie powinny zastępować indywidualnych konsultacji lekarskich. Zaleca się skonsultowanie z lekarzem lub terapeutą przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii. Wydawca nie dąży do nawiązania relacji lekarz-pacjent ze swoimi czytelnikami. Nie bierze również odpowiedzialności za wiarygodność, skuteczność lub prawidłowe stosowanie informacji umieszczonych na stronie, ani za ewentualne problemy zdrowotne wynikające z omówionych terapii.

    Odkryj nasze bestsellery: