Powrót
Joanna Wacławska-Jurago, Technolog
Piękno
Data publikacji: 06.03.2024
11 min czytania

Piękno od wewnątrz i z zewnątrz

Czy kosmetyk wystarczy, aby cieszyć się piękną i zdrową cerą?
Joanna WaclawskaAutor: Joanna Wacławska-Jurago, Technolog
Zweryfikowane przez eksperta
Piękno od wewnątrz i z zewnątrz

Każda z nas dąży do pięknej cery - zdrowej i świetlistej. W naszych łazienkach półki pełne są przeróżnych produktów, które obiecują pozbycie się niedoskonałości, spłycenie zmarszczek, przeciwdziałanie przebarwieniom i idealne nawilżenie. Ale czy sprawa jest aż tak prosta? Czy kilka bardzo dobrych kremów zapewni nam wymarzone glow?

Skóra to nasz największy narząd, którego powierzchnia może osiągać nawet 2 m2, a masa 20 kg. Jest również najbardziej widoczna, nic więc dziwnego, że często koncentrujemy się na kondycji skóry w kontekście estetycznym. Przede wszystkim jednak, pełni ona bardzo ważną funkcję - separuje nasz organizm od środowiska zewnętrznego i chroni go przed szkodliwymi czynnikami, przy jednoczesnym utrzymaniu odpowiedniej wymiany substancji i informacji. Jest dotleniana poprzez układ krążenia i odżywiana składnikami dostarczanymi w codziennej diecie.

Wchodząc w ciągłą interakcję ze środowiskiem zewnętrznym, skóra narażona jest na więcej uszkodzeń niż większość narządów. To właśnie na niej pojawiają się pierwsze widoczne oznaki starzenia, a jej wygląd odzwierciedla kondycję naszego organizmu.

Mając to wszystko na uwadze, warto do pielęgnacji skóry podejść wielopłaszczyznowo.

Spis treści

z tego artykułu dowiesz się:

Kosmetyk dla naskórka, suplement dla skóry właściwej

Skóra zbudowana jest z trzech warstw:

  • naskórka
  • skóry właściwej
  • tkanki podskórnej

Warstwa rogowa naskórka działa jako skuteczna bariera wodna i zapobiega wnikaniu do organizmu substancji z zewnątrz. Niektóre nienaładowane i rozpuszczalne w lipidach (tłuszczach) cząsteczki mogą przenikać przez warstwę powierzchniową, ale jest mało prawdopodobne, aby składniki aktywne, dostarczane miejscowo na skórę za pomocą kosmetyków, przedostały się do skóry właściwej. Będą zatem działać głównie na powierzchni naskórka. Jednocześnie, naskórek pozbawiony jest naczyń krwionośnych, które dostarczają składniki odżywcze do komórek organizmu, a więc odżywienie go jest bardzo ograniczone. Dodatkowym utrudnieniem jest budowa zewnętrznych warstw naskórka, w których przepływ płynu pozakomórkowego między komórkami jest niewielki ze względu na złożoną strukturę lipidów i białek tworzących barierę skórną. Wszystko to sprawia, że składniki odżywcze z diety nie będą w stanie łatwo dotrzeć do komórek w najbardziej zewnętrznych warstwach naskórka.

Działanie dwutorowe jest zatem kluczowe, aby kompleksowo zadbać o kondycję i zdrowie naszej skóry. Połączenie pielęgnacji od wewnątrz poprzez suplementację oraz z zewnątrz za pomocą kosmetyków, pozwoli na odżywienie zarówno skóry właściwej, jak i naskórka.

Mikrobiota

Mikrobiota, czyli mikroorganizmy kolonizujące nasze organizmy występują bardzo powszechnie i licznie w całym ciele - zaczynając od powierzchni skóry, a kończąc na jelitach. Wiele z nich jest bardzo pożytecznych dla naszego zdrowia. Dysbiotyczny styl życia (np. niezdrowa dieta typu zachodniego) zmniejsza różnorodność oraz bogactwo gatunkowe pożytecznej mikrobioty.

Dysbioza jelit może prowadzić do ich zwiększonej przepuszczalności, jednocześnie upośledzając wchłanianie składników odżywczych, metabolizm żywności i regulację układu odpornościowego. Wykazano, że kilka patologii skóry (m.in. niedoskonałości cery) współistnieje z zaburzeniami przewodu pokarmowego i z zaburzeniami mikroflory jelitowej, które określane są jako dysbioza. Jest to niekorzystne zjawisko zaburzenia zdrowej mikrobioty i może prowadzić do zwiększonej przepuszczalność jelit i gromadzenia się szkodliwych metabolitów bakteryjnych w skórze upośledzając różnicowanie naskórka oraz integralność skóry. Zależność pomiędzy kondycją jelit i skóry nazywana jest osią jelito-skóra. Warto o nią zadbać poprzez odpowiedną podaż błonnika oraz regularne spożycie sprawdzonych szczepów probiotycznych.Więcej o doustnych produktach probiotycznych przeczytasz TU: BICAPS MicroBACTI: klucz do zdrowych jelit

Czy wiesz, że…?

Najstarszy raport na temat probiotyków pochodzi z 1907 r.?

Ukraiński naukowiec, Elie Metchnikoff opisał korelację pomiędzy spożyciem bakterii kwasu mlekowego, a zwiększoną długowiecznością.

Coraz powszechniejsza staje się wiedza o czwartej warstwie skóry – stratum mikrobiotum, czyli mikroorganizmach bytujących we wszystkich strukturach skóry – zarówno warstwa rogowa, gruczoły łojowe i potowe, jak i mieszki włosowe są licznie skolonizowane przez pożyteczne bakterie. Warto o nie zadbać i odżywić, ponieważ odpowiadają za regulację układu immunologicznego skóry i stymulowanie procesów naprawczych.

Komensalne (pożyteczne) mikroorganizmy chronią przed rozwojem patogenów, a także są bardzo istotne w kontekście pracy skórnego układu immunologicznego, regulacji procesów naprawczych i wytwarzania składników płaszcza hydrolipidowego.

W pielęgnacji tego obszaru z pomocą przychodzą produkty kosmetyczne dostarczające prebiotyków i postbiotyków. Prebiotyki to niestrawione składniki odżywcze, które selektywnie stymulują wzrost lub aktywność bakterii komensalnych, a postbiotyki to preparaty z mikroorganizmów nieożywionych - ich fragmenty i metabolity wytwarzają środowisko korzystne dla mikrobioty.
W składzie INCI szukaj np. Ferment bacillus, alpha-glukan oligosaccharide, inulin czy Lactobacillus Ferment.

Czy wiesz, że…?

Do postbiotyków zaliczamy fermaty oraz lizaty.

Filtraty to preparaty oczyszczone i pozbawione fragmentów lub metabolitów mikroorganizmów dlatego nie wykazują działania postbiotycznego.

Sprawdź powiązane produkty

    Antyoksydacja

    Nasze organizmy codziennie narażone są na stres oksydacyjny, który występuje po ekspozycji na stresory, takie jak promieniowanie UV, zanieczyszczenia środowiska, niezdrowa dieta czy pęd życia. Panaceum mogą być antyoksydanty, które redukują stres oksydacyjny i są bezcennymi składnikami zarówno w pielęgnacji od zewnątrz, jak i od wewnątrz.

    Witamina C jest jednym z najsilniejszych przeciwutleniaczy, a działanie to wydaje się mieć szczególne znaczenie w naskórku. W badaniach in vitro i in vivo ustalono, że zarówno stosując witaminę C miejscowo (zewnętrznie), jak i dostarczając ją z dietą, można ograniczyć szkody wywoływane ekspozycją na promieniowanie UV.

    Czy wiesz, że…?

    Naskórek stanowi rezerwuar witaminy C? Może zawierać jej nawet 10 razy więcej skóra właściwa i jest to swego rodzaju tarcza ochronna przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Niestety, zapasy te są wyczerpywane, np. poprzez narażenie na promieniowanie UV, dlatego warto uzupełniać witaminę C zarówno od wewnątrz, jak i z zewnątrz.

    Witamina C jest szczególnie skuteczna, gdy jest stosowana w połączeniu z witaminą E, a wszystko za sprawą jej zdolności regeneracyjnej.

    Witamina E jest istotnym tłuszczo rozpuszczalnym antyoksydantem zdolnym do unieszkodliwienia wolnych rodników odpowiedzialnych za uszkodzenia struktur organizmu, np. błon komórkowych w trakcie stresu oksydacyjnego. A gdy jej zdolność antyoksydacyjna zostanie wyczerpana wtedy z pomocą przychodzi witamina C i umożliwiamy swego rodzaju recykling utlenionej witaminie E.

    Nasz organizm jest uzbrojony od wewnątrz do walki z destrukcyjnymi wolnymi rodnikami. Kluczowym w tej obronie jest enzym nazywany dysmutazą ponadtlenkową (SOD).

    Jest to najsilniejszy przeciwutleniacz działający w komórce w każdym organizmie tlenowym. Ze względu na zdolność do zmniejszania uszkodzeń spowodowanych przez wolne rodniki, zapobiega zmarszczkom, niedoskonałościom, a także chroni przed promieniowaniem UV. Niestety poziom dysmutazy spada wraz z wiekiem, a w efekcie rośnie podatność na skutki związane ze stresem oksydacyjnym. Warto więc zadbać o jej uzupełnianie, a naturalnym źródłem SOD jest m.in. kapusta, brukselka, brokuł czy mikroalga Tetraselmis chuii.

    Poznaj nasze bestsellery

      Healthy aging

      Starzenie się skóry, jak i całego organizmu, jest procesem naturalnym i niemożliwym do zatrzymania. Warto jednak starać się go spowalniać, aby zachować możliwie najdłużej dobrą kondycję.
      Starzenie skóry charakteryzuje się zmniejszeniem ilości kolagenu i stopniowym ścieńczeniem naskórka, co objawia się zmarszczkami, zwiotczeniem, utratą elastyczności i szorstkością.

      Warto więc już od 25 roku życia stymulować skórę, ponieważ to właśnie w tym wiek obserwujemy zwykle pierwsze oznaki starzenia. W jaki sposób wesprzeć naszą skórę? Koniecznie od wewnątrz i z zewnątrz!

      W kosmetykach warto szukać peptydów, czynników wzrostu, retinoidów i antyoksydantów.
      Bardzo popularnym peptydem jest argirelina (INCI: Acetyl Hexapeptide-8). Jest inhibitorem acetylocholiny i blokuje impulsy w obrębie nerw-mięsień, obniżając intensywność oraz częstotliwość skurczów mięśni twarzy. Dzięki temu mechanizmowi już po kilku dniach możemy zaobserwować wygładzenie skóry.

      Większymi cząsteczkami, zbudowanymi z kilku peptydów, są czynniki wzrostu (EGF), np. Oligopeptide-1. Działanie polega na przyłączaniu do receptorów komórkowych, co inicjuje kaskadę sygnałową, a w efekcie stymuluje komórki do różnicowania się, podziałów i wzrostu. Dzięki temu możemy spodziewać się spłycenia zmarszczek oraz poprawy jędrności i elastyczności.

      W ostatnim czasie na popularności zyskuje również kolagen, jednak ten składnik większą wartość wykazuje w pielęgnacji od wewnątrz, np. w suplementacji. Wybierając produkt dla siebie, warto zwrócić uwagę na peptydy kolagenowe, ponieważ jest to składnik bioaktywny o mniejszych cząsteczkach niż klasyczny kolagen. To mieszanina specyficznych peptydów o różnej długości, z dużą zawartością aminokwasów - hydroksyproliny, glicyny i proliny, pozyskiwanych z kolagenu ekstrahowanego z tkanki łącznej zwierząt.
      Doskonałe uzupełnienie peptydów kolagenowych stanowi witamina C, która poza tym, że jest bardzo skutecznym antyoksydantem, to równie efektywnie wspiera produkcję kolagenu, aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie skóry i naczyń krwionośnych. Witamina C jest kofaktorem (związkiem, który jest potrzebny enzymom do usprawniania reakcji) dla hydroksylaz proliny i lizyny, które stabilizują trzeciorzędową strukturę cząsteczki kolagenu. Jest więc niezbędna do sprawnej syntezy kolagenu.

      Styl życia

      Niestety, sama pielęgnacja to nie wszystko - nawet ta kompleksowa od wewnątrz i z zewnątrz. Nasze codzienne wybory wpływają na kondycję całego organizmu, a więc również skóry. Warto zadbać o podstawę zdrowia, a uzyskanie pięknej cery będzie o wiele łatwiejsze.

      1. SEN

      Dowiedziono, że zasypianie po 22:00 obniża nawilżenie, zwiększa wydzielanie sebum oraz zmniejsza różnorodność i bogactwo gatunkowe mikrobioty skóry twarzy.

      2. PROMIENIOWANIE SŁONECZNE

      80% widocznych oznak starzenia się skóry wynika z ekspozycji na promieniowanie UV. Dlatego podstawą pielęgnacji powinna być podaż antyoksydantów od zewnątrz i od wewnątrz oraz ochrona przed promieniami słonecznymi.

      3. ODŻYWIENIE

      Odżywianie jest kluczowym czynnikiem wpływającym na zdrowie skóry, a co za tym idzie na jej wygląd. Zadbaj o podaż witamin (zwłaszcza D, C, E i B), a także minerałów (m. in. cynku i selenu).

      4. JELITA

      Chcąc zadbać o dobrą pracę jelit, zacznij od podstaw - uzupełnij dietę o błonnik.
      Jeżeli jesteś zdrową osobą dorosłą, WHO zaleca spożywanie 25 g błonnika dziennie.

      5. MIKROBIOTA SKÓRY

      Aby mikroorganizmy mogły pracować dla zdrowia i piękna Twojej skóry, nie możesz im przeszkadzać! Unikaj agresywnej pielęgnacji, szorowania skóry, zaburzenia rytmu okołodobowego i zachodniego stylu żywienia.

      6. DOTLENIENIE

      Skóra oddycha tak samo, jak każdy inny narząd. Warto więc zadbać o odpowiednie dotlenienie na spacerze w lesie, podczas treningu jogi czy za pomocą ćwiczeń oddechowych.

      Warto zapamiętać

      • za pielęgnację górnych warstw skóry odpowiada głównie kosmetyk
      • skóra właściwa odżywiana i pielęgnowana jest przede wszystkim przez zdrową i zbilansowaną dietę
      • pożyteczne mikroorganizmy bytujące na skórze są niemniej ważne niż te w jelitach
      • antyoksydacja od zewnątrz i od wewnątrz jest podstawą pięknej i zdrowiej skóry

      Źródła:

      1. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jocd.12174
      2. First line defence antioxidants-superoxide dismutase (SOD), catalase (CAT) and glutathione peroxidase (GPX): Their fundamental role in the entire antioxidant defence grid O.M. Ighodaro, O.A. Akinloye
      3. Therapeutic potentials of superoxide dismutase, H. Younus
      4. Współdziałanie antyoksydantów egzogennych i endogennych w organizmie człowieka, B. Gryszczyńska, M. Iskra, Nowiny Lekarskie 2008
      5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8705837/
      6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8705837/
      7. https://www.mdpi.com/2072-6643/12/6/1795
      8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5579659/

      Publikowane informacje mają charakter wyłącznie informacyjny i nie powinny zastępować indywidualnych konsultacji lekarskich. Zaleca się skonsultowanie z lekarzem lub terapeutą przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii. Wydawca nie dąży do nawiązania relacji lekarz-pacjent ze swoimi czytelnikami. Nie bierze również odpowiedzialności za wiarygodność, skuteczność lub prawidłowe stosowanie informacji umieszczonych na stronie, ani za ewentualne problemy zdrowotne wynikające z omówionych terapii.

      To może Cię zainteresować

      Suplementacja przed ciążą – jakie witaminy i minerały zażywać?
      Ciąża

      Suplementacja przed ciążą – jakie witaminy i minerały zażywać?

      Organizm przyszłej mamy potrzebuje odpowiednich zapasów witamin i minerałów jeszcze zanim dojdzie do zapłodnienia. Dlaczego? Ponieważ część składników działa długofalowo, co oznacza, że potrzebują czasu, aby móc uzupełnić ewentualne niedobory i jednocześnie przygotować organizm na intensywny czas ciąży. Suplementacja przed ciążą – kiedy ją rozpocząć? Planowanie ciąży, a następnie macierzyństwa to jedno z najpiękniejszych życiowych wyzwań. Ginekolodzy podkreślają, że im lepsze przygotowanie organizmu do tego wyjątkowego etapu, tym większe szanse na zdrowy przebieg ciąży i prawidłowy rozwój dziecka. Zmniejsza się wówczas ryzyko powikłań, a to zwiększa komfort przyszłej mamy – zarówno fizyczny, jak i psychiczny. To czas, w którym możesz zadbać o siebie w sposób wyjątkowy: wyrównać niedobory witamin, wzmocnić odporność, poprawić kondycję, a także wyrobić zdrowe nawyki żywieniowe. Specjaliści z Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP) zalecają, aby suplementację kluczowych składników rozpocząć co najmniej 3 miesiące przed planowaną ciążą. Jest to związane z faktem, że niektóre składniki, w tym kwas foliowy czy witamina D3 muszą osiągnąć odpowiednie stężenie we krwi, aby mogły efektywnie wspierać rozwój zarodka w pierwszych tygodniach, kiedy wiele kobiet jeszcze nie wie, że jest w ciąży [1].  Badania naukowe wykazały, że odpowiednia suplementacja zarówno przed, jak i w okresie ciąży znacznie zmniejsza ryzyko: anemii u matki;poronienia;małej masy ciała płodu;przedwczesnego porodu;stanu przedrzucawkowego;martwych urodzeń;poważnego niedoboru mikroelementów [2].  Ponadto, kompleksowa wielomikroelementowa suplementacja z większą liczbą składników jest znacznie skuteczniejsza niż przyjmowanie wyłącznie klasyków, czyli żelaza oraz kwasu foliowego [2]. To inwestycja, która zwraca się z nawiązką – w postaci zdrowia dziecka, spokojniejszego przebiegu ciąży i większej energii na pierwsze tygodnie macierzyństwa. Takie podejście jest rekomendowane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), Amerykańskie Kolegium Położników i Ginekologów (ACOG) oraz Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników [3,4]. Główne zalecenia  PTGiP w okresie prekoncepcyjnym zakładają suplementację: kwasu foliowego (witamina B9) w podstawowej dawce 0,4 mg dziennie. Przyjmowanie należy rozpocząć na co najmniej 4 tygodnie przed planowaną ciążą i kontynuować w 1 trymestrze;witaminy D3 w dawce 2000 IU i to niezależnie od pory roku;jodu w zalecanej dawce 150-200 µg na dobę (pod warunkiem braku przeciwwskazań np. w postaci nadczynności tarczycy);kwasów tłuszczowych omega-3 (DHA) w rekomendowanej dawce 200-400 mg dziennie [1].Jakie witaminy przed ciążą są niezbędne? Zanim powiesz „tak” macierzyństwu, warto zaprzyjaźnić się z kilkoma kluczowymi witaminami i minerałami. To mali, ale niezwykle ważni sprzymierzeńcy, którzy pomogą stworzyć najlepsze warunki dla rozwijającego się życia. Kwas foliowy (witamina B9) Kwas foliowy to złoty standard wśród suplementów diety zarówno przed poczęciem, jak i w ciąży. Odpowiednia podaż folianów w okresie prekoncepcyjnym zmniejsza ryzyko rozwoju wad cewy nerwowej np. rozszczepu kręgosłupa. Badania naukowe wykazały, że kwas foliowy może mieć skutki długofalowe, w tym wpływać na rozwój chorób psychiatrycznych (np. ADHD) i metabolicznych [5,6].Witamina B12 (kobalamina) Niedobór witaminy B12 może zwiększać ryzyko rozwoju wad cewy nerwowej, nawet przy jednoczesnej podaży kwasu foliowego. Co więcej, niski poziom tej witaminy może znacznie zmniejszyć stężenie folianów we krwi. Ponadto współdziałanie z kwasem foliowym sprzyja prawidłowemu podziałowi komórek i implantacji zarodka [7]. Witamina DNiedobór witaminy D jest szczególnie widoczny w populacji, a zwłaszcza u kobiet borykających się z problemem zespołu policystycznych jajników. To z kolei może mieć wpływ m.in. na częstotliwość owulacji, grubość błony śluzowej macicy, a także równowagę hormonalną. Suplementacja witaminy D wspiera zdrowie reprodukcyjne poprzez zwiększenie prawdopodobieństwa implantacji zarodka, poprawę jakości endometrium oraz wyników leczenia niepłodności [8].Jakie jeszcze suplementy przed ciążą warto przyjmować? Oprócz witamin, są też inne składniki, które odgrywają ogromną rolę w przygotowaniu do ciąży. To właśnie one wzmacniają organizm, wspierają rozwój dziecka i pomagają przyszłej mamie czuć się dobrze od pierwszych dni oczekiwania na potomka.MagnezPomaga utrzymać prawidłową pracę mięśni i układu nerwowego. Może też zmniejszać ryzyko skurczów i napięcia nerwowego w ciąży [9].WapńKluczowy dla budowy kości i zębów dziecka. Jeśli dieta jest uboga w nabiał lub roślinne źródła wapnia, warto rozważyć suplementację [9]. ŻelazoNiedobór żelaza jest dużym problemem u kobiet z chorobami tarczycy. Badania naukowe wykazały, że poziomy FT3, FT4 i TSH były znacznie niższe u osób z niskim stężeniem tego pierwiastka we krwi. To z kolei zwiększa ryzyko zaburzeń metabolizmu jodu i powstawania wola [10,11]. Co więcej, niedobór żelaza może prowadzić do anemii, co utrudnia zajście w ciążę i zwiększa ryzyko powikłań. Suplementację najlepiej rozpocząć po badaniu poziomu żelaza i ferrytyny [11].JodJod jest niezbędny do prawidłowej pracy tarczycy, a mówiąc ściślej do produkcji hormonów tego gruczołu [11]. Hormony te są kluczowe w rozwoju układu nerwowego zarodka, a także optymalnego procesu dojrzewania komórki jajowej i owulacji. Co ciekawe, badania naukowe wykazały, że niedobór jodu u matek w ciąży ma negatywny wpływ na rozwój zdolności intelektualnych u dzieci [12].Kwasy tłuszczowe omega-3Kwasy omega-3, w tym przede wszystkim DHA, wspierają proces dojrzewania pęcherzyków jajnikowych, poprawiają jakość komórek jajowych, modulują produkcję prostaglandyn (co ma niebagatelny wpływ na regularność cykli miesięcznych), a także poprawiają ukrwienie endometrium, co sprzyja implantacji zarodka. Co ważne DHA obniża ryzyko stanu przedrzucawkowego, przedwczesnego porodu i niskiej masy urodzeniowej [13]. Olej rybi, będący jednym z najlepszych źródeł kwasów tłuszczowych omega-3, suplementowany w ciąży i w okresie karmienia piersią sprzyja przyrostowi beztłuszczowej masy ciała u dziecka [13].  Planowanie ciąży a zioła – które zioła można stosować, a których unikać? Zioła mogą być świetnym wsparciem w codziennym dbaniu o zdrowie, ale w okresie planowania ciąży trzeba dobierać je wyjątkowo ostrożnie. Niektóre, jak melisa czy rumianek, mogą pomóc zmniejszyć stres i poprawić jakość snu, a imbir (np. w postaci pastylek lub naparu) bywa ratunkiem na poranne mdłości. Jednak są też rośliny, których lepiej unikać, bo mogą wpływać na gospodarkę hormonalną lub pobudzać skurcze macicy – należą do nich m.in. dziurawiec, piołun, aloes w dużych dawkach czy szałwia lekarska [14].  Warto pamiętać, że naturalne nie zawsze znaczy bezpieczne, zwłaszcza w okresie, gdy organizm przygotowuje się do ciąży. Dlatego zanim sięgniesz po ziołowe napary lub suplementy roślinne, dobrze jest skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, aby upewnić się, że będą one wsparciem, a nie zagrożeniem.Dieta przed ciążą – co włączyć do swojego jadłospisu? Dieta w okresie planowania ciąży to coś więcej niż lista „dozwolone/zakazane” – to sposób na codzienne wzmacnianie organizmu i tworzenie najlepszych warunków dla przyszłego malucha. Warto sięgać po pełnowartościowe, różnorodne produkty, które dostarczą nie tylko witamin i minerałów, ale też energii i zagwarantują dobre samopoczucie.Świetnym wyborem dla przyszłych mam są:pełnoziarniste produkty zbożowe (kasza gryczana, brązowy ryż, pieczywo razowe), które stabilizują poziom cukru we krwi i zapewniają długotrwałą sytość;świeże warzywa i owoce, naturalny koktajl witamin – im bardziej kolorowo na talerzu, tym lepiej. Zielone liście szpinaku czy jarmużu dostarczają kwasu foliowego, a pomarańczowe marchewki i dynia – beta-karotenu;chude mięso, będące źródłem białka, a także ryby morskie bogate w omega-3 (np. łosoś, śledź, sardynki), jajka oraz rośliny strączkowe;orzechy i nasiona (np. migdały, siemię lniane, pestki dyni) to małe „bomby” zdrowych tłuszczów, które wspierają gospodarkę hormonalną;fermentowane produkty mleczne lub ich roślinne odpowiedniki wzbogacane w wapń – jogurt naturalny, kefir, maślanka – bo wspierają odporność i florę jelitową [15].Pamiętaj też o odpowiednim nawodnieniu – najlepiej czystą wodą.Warto zapamiętać Suplementację najlepiej rozpocząć co najmniej 3 miesiące przed planowaną ciążą, aby wyrównać ewentualne niedobory i przygotować organizm na zwiększone zapotrzebowanie w ciąży. Kwas foliowy (0,4 mg dziennie) to absolutna podstawa – chroni przed wadami cewy nerwowej, ale istotne są też witamina B12, witamina D, jod i omega-3. Badania krwi (morfologia, ferrytyna, poziom witaminy D, B12, TSH) przed suplementacją pomagają dobrać odpowiednie dawki i uniknąć nadmiaru. Dieta powinna być urozmaicona i bogata w naturalne źródła witamin – im więcej świeżych warzyw, owoców, produktów pełnoziarnistych i zdrowych tłuszczów, tym lepiej. Warto wprowadzać zdrowe nawyki już teraz – regularne posiłki, aktywność fizyczną, unikanie przetworzonej żywności, ograniczenie cukru i rezygnację z alkoholu oraz papierosów. Zioła mogą wspierać zdrowie, ale nie wszystkie są bezpieczne w okresie planowania ciąży – zawsze konsultuj ich stosowanie z lekarzem lub farmaceutą. Świadome przygotowanie to inwestycja w zdrowie mamy i dziecka – im lepszy start, tym większe szanse na spokojny przebieg ciąży i dobry rozwój malucha. BibliografiaPolskie Towarzystwo Ginekologów i Położników. Rekomendacje dotyczące suplementacji w okresie prekoncepcyjnym, ciąży i laktacji. Ginekol Pol. 2020;91(10):644–651.Keats EC, Oh C, Chau T, Khalifa DS, Imdad A, Bhutta ZA. Effects of vitamin and mineral supplementation during pregnancy on maternal, birth, child health and development outcomes in low- and middle-income countries: A systematic review. Campbell Syst Rev. 2021 Jun 26;17(2):e1127. doi: 10.1002/cl2.1127.WHO. Guideline: Daily iron and folic acid supplementation in pregnant women. Geneva: World Health Organization; 2020.American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG). Prepregnancy Counseling. Committee Opinion No. 762. Obstetrics & Gynecology. 2019;133:e78–e89.Dominguez-Salas P, Cox SE, Prentice AM, Hennig BJ, Moore SE. Maternal nutritional status, C(1) metabolism and offspring DNA methylation: a review of current evidence in human subjects. Proc Nutr Soc. 2012 Feb;71(1):154-65. doi: 10.1017/S0029665111003338. Franzago M, La Rovere M, Guanciali Franchi P, Vitacolonna E, Stuppia L. Epigenetics and human reproduction: the primary prevention of the noncommunicable diseases. Epigenomics. 2019 Sep;11(12):1441-1460. doi: 10.2217/epi-2019-0163. Ji H, Bachmanov AA. Differences in postingestive metabolism of glutamate and glycine between C57BL/6ByJ and 129P3/J mice. Physiol Genomics. 2007 Nov 14;31(3):475-82. doi: 10.1152/physiolgenomics.00013.2007.Lerchbaum E, Obermayer-Pietsch B. Vitamin D and fertility: a systematic review. Eur J Endocrinol. 2012 May;166(5):765-78. doi: 10.1530/EJE-11-0984Makowska-Donajska M. i Hirnle L. Suplementacja witamin i składników mineralnych podczas ciąży. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2017 tom 2, nr 4, strony 166–172.Garofalo, V.; Condorelli, R.A.; Cannarella, R.; Aversa, A.; Calogero, A.E.; La Vignera, S. Relationship between Iron Deficiency and Thyroid Function: A Systematic Review and Meta-Analysis. Nutrients 2023, 15, 4790. https://doi.org/10.3390/nu15224790 Hansen R, Sejer EPF, Holm C, Schroll JB. Iron supplements in pregnant women with normal iron status: A systematic review and meta-analysis. Acta Obstet Gynecol Scand. 2023 Sep;102(9):1147-1158. doi: 10.1111/aogs.14607.Bath SC, Steer CD, Golding J, Emmett P, Rayman MP. Effect of inadequate iodine status in UK pregnant women on cognitive outcomes in their children: results from the Avon Longitudinal Study of Parents and Children (ALSPAC). Lancet. 2013 Jul 27;382(9889):331-7. doi: 10.1016/S0140-6736(13)60436-5.Vinding RK, Stokholm J, Sevelsted A, Sejersen T, Chawes BL, Bønnelykke K, Thorsen J, Howe LD, Krakauer M, Bisgaard H. Effect of fish oil supplementation in pregnancy on bone, lean, and fat mass at six years: randomised clinical trial. BMJ. 2018 Sep 4;362:k3312. doi: 10.1136/bmj.k3312.Ernst E. Herbal medicinal products during pregnancy: are they safe? BJOG. 2002 Mar;109(3):227-35. doi: 10.1111/j.1471-0528.2002.t01-1-01009.x. National Institutes of Health (NIH). (2021). Healthy diet before and during pregnancy linked to lower risk of complications, NIH study suggests. [online] Available at: https://www.nih.gov/news-events/news-releases/healthy-diet-before-during-pregnancy-linked-lower-risk-complications-nih-study-suggests.
      Ciąża

      Suplementacja przed ciążą – jakie witaminy i minerały zażywać?

      Organizm przyszłej mamy potrzebuje odpowiednich zapasów witamin i minerałów jeszcze zanim dojdzie do zapłodnienia. Dlaczego? Ponieważ część składników działa długofalowo, co oznacza, że potrzebują czasu, aby móc uzupełnić ewentualne niedobory i jednocześnie przygotować organizm na intensywny czas ciąży. Suplementacja przed ciążą – kiedy ją rozpocząć? Planowanie ciąży, a następnie macierzyństwa to jedno z najpiękniejszych życiowych wyzwań. Ginekolodzy podkreślają, że im lepsze przygotowanie organizmu do tego wyjątkowego etapu, tym większe szanse na zdrowy przebieg ciąży i prawidłowy rozwój dziecka. Zmniejsza się wówczas ryzyko powikłań, a to zwiększa komfort przyszłej mamy – zarówno fizyczny, jak i psychiczny. To czas, w którym możesz zadbać o siebie w sposób wyjątkowy: wyrównać niedobory witamin, wzmocnić odporność, poprawić kondycję, a także wyrobić zdrowe nawyki żywieniowe. Specjaliści z Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP) zalecają, aby suplementację kluczowych składników rozpocząć co najmniej 3 miesiące przed planowaną ciążą. Jest to związane z faktem, że niektóre składniki, w tym kwas foliowy czy witamina D3 muszą osiągnąć odpowiednie stężenie we krwi, aby mogły efektywnie wspierać rozwój zarodka w pierwszych tygodniach, kiedy wiele kobiet jeszcze nie wie, że jest w ciąży [1].  Badania naukowe wykazały, że odpowiednia suplementacja zarówno przed, jak i w okresie ciąży znacznie zmniejsza ryzyko: anemii u matki;poronienia;małej masy ciała płodu;przedwczesnego porodu;stanu przedrzucawkowego;martwych urodzeń;poważnego niedoboru mikroelementów [2].  Ponadto, kompleksowa wielomikroelementowa suplementacja z większą liczbą składników jest znacznie skuteczniejsza niż przyjmowanie wyłącznie klasyków, czyli żelaza oraz kwasu foliowego [2]. To inwestycja, która zwraca się z nawiązką – w postaci zdrowia dziecka, spokojniejszego przebiegu ciąży i większej energii na pierwsze tygodnie macierzyństwa. Takie podejście jest rekomendowane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), Amerykańskie Kolegium Położników i Ginekologów (ACOG) oraz Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników [3,4]. Główne zalecenia  PTGiP w okresie prekoncepcyjnym zakładają suplementację: kwasu foliowego (witamina B9) w podstawowej dawce 0,4 mg dziennie. Przyjmowanie należy rozpocząć na co najmniej 4 tygodnie przed planowaną ciążą i kontynuować w 1 trymestrze;witaminy D3 w dawce 2000 IU i to niezależnie od pory roku;jodu w zalecanej dawce 150-200 µg na dobę (pod warunkiem braku przeciwwskazań np. w postaci nadczynności tarczycy);kwasów tłuszczowych omega-3 (DHA) w rekomendowanej dawce 200-400 mg dziennie [1].Jakie witaminy przed ciążą są niezbędne? Zanim powiesz „tak” macierzyństwu, warto zaprzyjaźnić się z kilkoma kluczowymi witaminami i minerałami. To mali, ale niezwykle ważni sprzymierzeńcy, którzy pomogą stworzyć najlepsze warunki dla rozwijającego się życia. Kwas foliowy (witamina B9) Kwas foliowy to złoty standard wśród suplementów diety zarówno przed poczęciem, jak i w ciąży. Odpowiednia podaż folianów w okresie prekoncepcyjnym zmniejsza ryzyko rozwoju wad cewy nerwowej np. rozszczepu kręgosłupa. Badania naukowe wykazały, że kwas foliowy może mieć skutki długofalowe, w tym wpływać na rozwój chorób psychiatrycznych (np. ADHD) i metabolicznych [5,6].Witamina B12 (kobalamina) Niedobór witaminy B12 może zwiększać ryzyko rozwoju wad cewy nerwowej, nawet przy jednoczesnej podaży kwasu foliowego. Co więcej, niski poziom tej witaminy może znacznie zmniejszyć stężenie folianów we krwi. Ponadto współdziałanie z kwasem foliowym sprzyja prawidłowemu podziałowi komórek i implantacji zarodka [7]. Witamina DNiedobór witaminy D jest szczególnie widoczny w populacji, a zwłaszcza u kobiet borykających się z problemem zespołu policystycznych jajników. To z kolei może mieć wpływ m.in. na częstotliwość owulacji, grubość błony śluzowej macicy, a także równowagę hormonalną. Suplementacja witaminy D wspiera zdrowie reprodukcyjne poprzez zwiększenie prawdopodobieństwa implantacji zarodka, poprawę jakości endometrium oraz wyników leczenia niepłodności [8].Jakie jeszcze suplementy przed ciążą warto przyjmować? Oprócz witamin, są też inne składniki, które odgrywają ogromną rolę w przygotowaniu do ciąży. To właśnie one wzmacniają organizm, wspierają rozwój dziecka i pomagają przyszłej mamie czuć się dobrze od pierwszych dni oczekiwania na potomka.MagnezPomaga utrzymać prawidłową pracę mięśni i układu nerwowego. Może też zmniejszać ryzyko skurczów i napięcia nerwowego w ciąży [9].WapńKluczowy dla budowy kości i zębów dziecka. Jeśli dieta jest uboga w nabiał lub roślinne źródła wapnia, warto rozważyć suplementację [9]. ŻelazoNiedobór żelaza jest dużym problemem u kobiet z chorobami tarczycy. Badania naukowe wykazały, że poziomy FT3, FT4 i TSH były znacznie niższe u osób z niskim stężeniem tego pierwiastka we krwi. To z kolei zwiększa ryzyko zaburzeń metabolizmu jodu i powstawania wola [10,11]. Co więcej, niedobór żelaza może prowadzić do anemii, co utrudnia zajście w ciążę i zwiększa ryzyko powikłań. Suplementację najlepiej rozpocząć po badaniu poziomu żelaza i ferrytyny [11].JodJod jest niezbędny do prawidłowej pracy tarczycy, a mówiąc ściślej do produkcji hormonów tego gruczołu [11]. Hormony te są kluczowe w rozwoju układu nerwowego zarodka, a także optymalnego procesu dojrzewania komórki jajowej i owulacji. Co ciekawe, badania naukowe wykazały, że niedobór jodu u matek w ciąży ma negatywny wpływ na rozwój zdolności intelektualnych u dzieci [12].Kwasy tłuszczowe omega-3Kwasy omega-3, w tym przede wszystkim DHA, wspierają proces dojrzewania pęcherzyków jajnikowych, poprawiają jakość komórek jajowych, modulują produkcję prostaglandyn (co ma niebagatelny wpływ na regularność cykli miesięcznych), a także poprawiają ukrwienie endometrium, co sprzyja implantacji zarodka. Co ważne DHA obniża ryzyko stanu przedrzucawkowego, przedwczesnego porodu i niskiej masy urodzeniowej [13]. Olej rybi, będący jednym z najlepszych źródeł kwasów tłuszczowych omega-3, suplementowany w ciąży i w okresie karmienia piersią sprzyja przyrostowi beztłuszczowej masy ciała u dziecka [13].  Planowanie ciąży a zioła – które zioła można stosować, a których unikać? Zioła mogą być świetnym wsparciem w codziennym dbaniu o zdrowie, ale w okresie planowania ciąży trzeba dobierać je wyjątkowo ostrożnie. Niektóre, jak melisa czy rumianek, mogą pomóc zmniejszyć stres i poprawić jakość snu, a imbir (np. w postaci pastylek lub naparu) bywa ratunkiem na poranne mdłości. Jednak są też rośliny, których lepiej unikać, bo mogą wpływać na gospodarkę hormonalną lub pobudzać skurcze macicy – należą do nich m.in. dziurawiec, piołun, aloes w dużych dawkach czy szałwia lekarska [14].  Warto pamiętać, że naturalne nie zawsze znaczy bezpieczne, zwłaszcza w okresie, gdy organizm przygotowuje się do ciąży. Dlatego zanim sięgniesz po ziołowe napary lub suplementy roślinne, dobrze jest skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, aby upewnić się, że będą one wsparciem, a nie zagrożeniem.Dieta przed ciążą – co włączyć do swojego jadłospisu? Dieta w okresie planowania ciąży to coś więcej niż lista „dozwolone/zakazane” – to sposób na codzienne wzmacnianie organizmu i tworzenie najlepszych warunków dla przyszłego malucha. Warto sięgać po pełnowartościowe, różnorodne produkty, które dostarczą nie tylko witamin i minerałów, ale też energii i zagwarantują dobre samopoczucie.Świetnym wyborem dla przyszłych mam są:pełnoziarniste produkty zbożowe (kasza gryczana, brązowy ryż, pieczywo razowe), które stabilizują poziom cukru we krwi i zapewniają długotrwałą sytość;świeże warzywa i owoce, naturalny koktajl witamin – im bardziej kolorowo na talerzu, tym lepiej. Zielone liście szpinaku czy jarmużu dostarczają kwasu foliowego, a pomarańczowe marchewki i dynia – beta-karotenu;chude mięso, będące źródłem białka, a także ryby morskie bogate w omega-3 (np. łosoś, śledź, sardynki), jajka oraz rośliny strączkowe;orzechy i nasiona (np. migdały, siemię lniane, pestki dyni) to małe „bomby” zdrowych tłuszczów, które wspierają gospodarkę hormonalną;fermentowane produkty mleczne lub ich roślinne odpowiedniki wzbogacane w wapń – jogurt naturalny, kefir, maślanka – bo wspierają odporność i florę jelitową [15].Pamiętaj też o odpowiednim nawodnieniu – najlepiej czystą wodą.Warto zapamiętać Suplementację najlepiej rozpocząć co najmniej 3 miesiące przed planowaną ciążą, aby wyrównać ewentualne niedobory i przygotować organizm na zwiększone zapotrzebowanie w ciąży. Kwas foliowy (0,4 mg dziennie) to absolutna podstawa – chroni przed wadami cewy nerwowej, ale istotne są też witamina B12, witamina D, jod i omega-3. Badania krwi (morfologia, ferrytyna, poziom witaminy D, B12, TSH) przed suplementacją pomagają dobrać odpowiednie dawki i uniknąć nadmiaru. Dieta powinna być urozmaicona i bogata w naturalne źródła witamin – im więcej świeżych warzyw, owoców, produktów pełnoziarnistych i zdrowych tłuszczów, tym lepiej. Warto wprowadzać zdrowe nawyki już teraz – regularne posiłki, aktywność fizyczną, unikanie przetworzonej żywności, ograniczenie cukru i rezygnację z alkoholu oraz papierosów. Zioła mogą wspierać zdrowie, ale nie wszystkie są bezpieczne w okresie planowania ciąży – zawsze konsultuj ich stosowanie z lekarzem lub farmaceutą. Świadome przygotowanie to inwestycja w zdrowie mamy i dziecka – im lepszy start, tym większe szanse na spokojny przebieg ciąży i dobry rozwój malucha. BibliografiaPolskie Towarzystwo Ginekologów i Położników. Rekomendacje dotyczące suplementacji w okresie prekoncepcyjnym, ciąży i laktacji. Ginekol Pol. 2020;91(10):644–651.Keats EC, Oh C, Chau T, Khalifa DS, Imdad A, Bhutta ZA. Effects of vitamin and mineral supplementation during pregnancy on maternal, birth, child health and development outcomes in low- and middle-income countries: A systematic review. Campbell Syst Rev. 2021 Jun 26;17(2):e1127. doi: 10.1002/cl2.1127.WHO. Guideline: Daily iron and folic acid supplementation in pregnant women. Geneva: World Health Organization; 2020.American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG). Prepregnancy Counseling. Committee Opinion No. 762. Obstetrics & Gynecology. 2019;133:e78–e89.Dominguez-Salas P, Cox SE, Prentice AM, Hennig BJ, Moore SE. Maternal nutritional status, C(1) metabolism and offspring DNA methylation: a review of current evidence in human subjects. Proc Nutr Soc. 2012 Feb;71(1):154-65. doi: 10.1017/S0029665111003338. Franzago M, La Rovere M, Guanciali Franchi P, Vitacolonna E, Stuppia L. Epigenetics and human reproduction: the primary prevention of the noncommunicable diseases. Epigenomics. 2019 Sep;11(12):1441-1460. doi: 10.2217/epi-2019-0163. Ji H, Bachmanov AA. Differences in postingestive metabolism of glutamate and glycine between C57BL/6ByJ and 129P3/J mice. Physiol Genomics. 2007 Nov 14;31(3):475-82. doi: 10.1152/physiolgenomics.00013.2007.Lerchbaum E, Obermayer-Pietsch B. Vitamin D and fertility: a systematic review. Eur J Endocrinol. 2012 May;166(5):765-78. doi: 10.1530/EJE-11-0984Makowska-Donajska M. i Hirnle L. Suplementacja witamin i składników mineralnych podczas ciąży. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2017 tom 2, nr 4, strony 166–172.Garofalo, V.; Condorelli, R.A.; Cannarella, R.; Aversa, A.; Calogero, A.E.; La Vignera, S. Relationship between Iron Deficiency and Thyroid Function: A Systematic Review and Meta-Analysis. Nutrients 2023, 15, 4790. https://doi.org/10.3390/nu15224790 Hansen R, Sejer EPF, Holm C, Schroll JB. Iron supplements in pregnant women with normal iron status: A systematic review and meta-analysis. Acta Obstet Gynecol Scand. 2023 Sep;102(9):1147-1158. doi: 10.1111/aogs.14607.Bath SC, Steer CD, Golding J, Emmett P, Rayman MP. Effect of inadequate iodine status in UK pregnant women on cognitive outcomes in their children: results from the Avon Longitudinal Study of Parents and Children (ALSPAC). Lancet. 2013 Jul 27;382(9889):331-7. doi: 10.1016/S0140-6736(13)60436-5.Vinding RK, Stokholm J, Sevelsted A, Sejersen T, Chawes BL, Bønnelykke K, Thorsen J, Howe LD, Krakauer M, Bisgaard H. Effect of fish oil supplementation in pregnancy on bone, lean, and fat mass at six years: randomised clinical trial. BMJ. 2018 Sep 4;362:k3312. doi: 10.1136/bmj.k3312.Ernst E. Herbal medicinal products during pregnancy: are they safe? BJOG. 2002 Mar;109(3):227-35. doi: 10.1111/j.1471-0528.2002.t01-1-01009.x. National Institutes of Health (NIH). (2021). Healthy diet before and during pregnancy linked to lower risk of complications, NIH study suggests. [online] Available at: https://www.nih.gov/news-events/news-releases/healthy-diet-before-during-pregnancy-linked-lower-risk-complications-nih-study-suggests.
      Planujesz zostać tatą? Poznaj składniki, które
Ci w tym pomogą!
      Ciąża

      Planujesz zostać tatą? Poznaj składniki, które
Ci w tym pomogą!

      Chcesz wesprzeć swoją płodność, ale nie wiesz, którym składnikom możesz zaufać? Przygotowaliśmy dla Ciebie poradnik, który pomoże Ci skompletować celowaną suplementację wspierającą płodność!
      Ciąża

      Planujesz zostać tatą? Poznaj składniki, które
Ci w tym pomogą!

      Chcesz wesprzeć swoją płodność, ale nie wiesz, którym składnikom możesz zaufać? Przygotowaliśmy dla Ciebie poradnik, który pomoże Ci skompletować celowaną suplementację wspierającą płodność!
      Próbowałaś już wszystkiego i nadal czekasz na dwie kreski?
      Ciąża

      Próbowałaś już wszystkiego i nadal czekasz na dwie kreski?

      Masz wrażenie, że próbowałaś już wszystkiego, by wesprzeć płodność i kończą Ci się pomysły? Jesteśmy tu dla Ciebie! Dlatego przygotowaliśmy propozycje składników o skuteczności potwierdzonej badaniami!
      Ciąża

      Próbowałaś już wszystkiego i nadal czekasz na dwie kreski?

      Masz wrażenie, że próbowałaś już wszystkiego, by wesprzeć płodność i kończą Ci się pomysły? Jesteśmy tu dla Ciebie! Dlatego przygotowaliśmy propozycje składników o skuteczności potwierdzonej badaniami!
      Planujesz ciążę? Poznaj składniki, które wspierają płodność
      Ciąża

      Planujesz ciążę? Poznaj składniki, które wspierają płodność

      Planujesz zostanie mamą, ale gubisz się w gąszczu zaleceń oraz rekomendowanych składników? Spokojnie, przygotowaliśmy dla Ciebie poradnik, który pomoże Ci skompletować celowaną suplementację wspierającą płodność!
      Ciąża

      Planujesz ciążę? Poznaj składniki, które wspierają płodność

      Planujesz zostanie mamą, ale gubisz się w gąszczu zaleceń oraz rekomendowanych składników? Spokojnie, przygotowaliśmy dla Ciebie poradnik, który pomoże Ci skompletować celowaną suplementację wspierającą płodność!