Witamina K2 MK7 – gdzie występuje i na co pomaga?
Witamina K2 MK7 – co to jest i czym się wyróżnia?
Witamina K2 MK7 należy do rodziny witamin K, stanowiących grupę podobnych strukturalnie związków chemicznych. Witamina K odkryta została w 1929 roku podczas wyniku obserwacji przez Carla P. H. Dama, z której wywnioskowano, że kurczęta, którym podawano pokarm bez zielonych części roślin, miały krwawe wybroczyny i niższą krzepliwość krwi. W pracy opublikowanej w języku niemieckim, autor nazwał tę substancję witaminą krzepnięcia „Koagulationsvitamin”, co doprowadziło do jej powszechnego określenia jako witamina K. W naturze istnieją dwie naturalne formy witaminy K: witamina K1 oraz K2. Obydwie odmiany zawierają wspólny pierścień 2-metylo-1,4-naftochinonu, ale różnią się typem i długością izoprenoidowych łańcuchów bocznych przyłączonych do tego pierścienia. Witamina K1, znana również jako fitomenadion lub fitochinon, posiada łańcuch fitylowy składający się z jednej nienasyconej i trzech nasyconych reszt izoprenoidowych. Natomiast witaminy K2, zwane menachinonami i oznaczane MK z dodatkowym numerem określającym liczbę reszt izoprenoidowych, zawierają łańcuchy składające się wyłącznie z nienasyconych reszt izoprenoidowych, których liczba waha się od 4 do 10. Witamina K jest wrażliwa na kwaśne i zasadowe pH środowiska, a także na działanie światła.
Wchłanianie witaminy K następuje w jelitach do układu limfatycznego. Aby proces przebiegał prawidłowo niezbędna jest żółć oraz sok trzustkowy. W zależności od formy witaminy, mają one różny stopień wchłaniania w organizmie. Do wchłonięcia, witamina K1 wymaga energii oraz obecności długołańcuchowych, nienasyconych kwasów tłuszczowych, a witamina K2 (menachinon) i K3 są wchłanianie w wyniku dyfuzji.
Witamina K1 i K2 różnią się budową bocznego łańcucha, co nie zmienia ich działania jako koenzymu, ale wpływa na sposób, w jaki są rozprowadzane i wchłaniane przez ciało. Co ciekawe, forma witaminy K2 MK-7 jest bardziej aktywna i ma dłuższy okres półtrwania niż forma MK-4, co oznacza, że MK-4 wymaga stosowania w wyższych dawek suplementów diety.
Odkryj produkty zawierające ten składnik:
Witamina K2 MK7 – na co pomaga? Właściwości witaminy K2 MK7
- przyczynia się do prawidłowego krzepnięcia krwi
- pomaga w utrzymaniu zdrowych kości
Spożycie witaminy K wiąże się ze zmianami w gospodarce wapniowej organizmu i może pozytywnie wpływać na zwiększenie ilości wapnia w kościach. Aktywna forma witaminy D3, znana jako 1,25-hydroksycholekalcyferol (kalcytriol), w połączeniu z witaminą K, jest kluczowa dla wytwarzania osteokalcyny w komórkach kostnych zwanych osteoblastami. Osteokalcyna to białko o niskiej masie cząsteczkowej produkowane przez osteoblasty, odontoblasty i chondrocyty. Poziom osteokalcyny w krwi jest wskaźnikiem aktywności osteoblastów. Omawiana witamina uczestniczy w mineralizacji kości i regulacji wapnia w organizmie, pełniąc funkcję hormonu tkankowego. Na co pomaga witamina K2 MK7? Witamina K2 MK7 a krzepliwość krwi. Witamina K jest kluczowa dla procesu krzepnięcia krwi, ponieważ umożliwia karboksylację reszt kwasu glutaminowego w siedmiu białkach uczestniczących w krzepnięciu. Do tych białek należą protrombina oraz osoczowe czynniki krzepnięcia VII, IX, i X, a także białka C, S i Z. Białko C reguluje krzepnięcie. Białko S jest kofaktorem aktywnego białka C i pomaga usuwać komórki apoptotyczne, a białko Z bierze udział w rozkładaniu czynnika X. Karboksylacja tych białek pozwala na wiązanie jonów wapnia oraz przyczepność do fosfolipidów płytek krwi i komórek śródbłonka. Protrombina oraz czynniki VII, IX i X aktywują główną drogę tworzenia skrzepu, podczas gdy białka C, S i Z działają jako inhibitorami regulujące procesy wytwarzania skrzepu.
Czy wiesz, że...?
Termin "witamina K3" odnosi się do syntetycznie wyprodukowanej prowitaminy, która naturalnie nie występuje w środowisku. Witamina K3 jest znana jako menadion. W przeciwieństwie do witamin K1 i K2, które są rozpuszczalne w tłuszczach, syntetyczna prowitamina K3 rozpuszcza się w wodzie.
Niedobór witaminy K2 MK7 – jakie daje objawy?
Witamina K wydalana jest z organizmu wraz z moczem lub kałem. Niedobór witaminy K2 MK7 może wystąpić u noworodków (brak mikroflory syntezującej witaminę, a mleko matki zawiera niewielkie ilości) oraz osób w podeszłym wieku (problemy z poprawnym funkcjonowaniem przewodu pokarmowego, stosowanie antybiotyków i leków). Niedobór witaminy K wpływa na krzepliwość krwi i gęstość kości, co objawia się skłonnością do krwawień i wzmożonym zwapnieniem kości oraz naczyń krwionośnych.
Gdzie występuje witamina K2 MK7?
Witamina K1 i K2 w organizmie ludzkim występuje w wątrobie i krwi, a witamina K3 w nadnerczach, płucach, nerkach, szpiku kostnym czy gruczołach limfatycznych. Obie formy są szybko usuwane z organizmu. Witamina K2 (menachinon) występuje także w mleku kobiecym.
Gdzie w żywności występuje witamina K2 MK7? Omawiana witamina zawiera się w owocach (winogrona, brzoskwinie) i warzywach (szpinak, cebula czy marchew), w przyprawach i w niewielkich ilościach w mięsie (cielęcina) i wyrobach nabiałowych. Dobre źródło to natto, olej sojowy, tymianek i pietruszka, a także burak liściowy czy jarmuż.
Do ciekawych egzogennych źródeł witaminy K2 MK7 należą suplementy diety, w których witamina zamknięta jest w tabletce czy kapsułce twardej (np. pullulanowej). Aby suplement spełniał swoje funkcje i wywierał korzystne działanie, należy spożywać go zgodnie z zaleceniami producenta, który wykazuje w zalecanej dziennej porcji ilość witaminy K2 MK-7, po to, aby konsument mógł wybrać pożądane dawkowanie.
W świetle naukowych dowodów:
Przeprowadzono 3-letnie badanie na 244 kobietach będących po menopauzie, którym podawano placebo lub kapsułki z witaminą K2 MK7. Wykazano, że dzienna dawka 180 µg witaminy K2 MK7 podniosła poziom witaminy K w organizmie i zapobiegała utracie masy kostnej [24].
W randomizowanym, kontrolowanym placebo, podwójnie ślepym badaniu, przeprowadzonym na 148 kobietach po menopauzie borykających się z problemem obniżenia gęstości mineralnej kości wykazano, że po 12 miesiącach stosowania dawki 375 µg/dzień witaminy K2 MK7 wraz z podażą witaminy D i wapnia miało wpływ na ochronę struktury kości beleczkowej w kości piszczelowej [6].
Randomizowane, podwójnie ślepe badanie kliniczne kontrolowane placebo, przeprowadzone na 334 kobietach w wieku od 50 do 60 lat, będących po menopauzie wykazało, że 12 miesięczna podaż witaminy K2 MK7 w dawce 360 µg pochodzącej z natto, doprowadziła do obniżenia poziomu niedostatecznie karboksylowanej osteokalcyny w surowicy a zwiększenia karboksylowanej osteokalcyny w porównaniu do placebo. Suplementacja nie miała wpływu na tempo utraty masy kostnej [25].
Suplementacja witaminy K2 MK7 – dawkowanie
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę K wynosi 75 µg (100% RWS).
Aby pokryć je ze źródeł zewnętrznych należy spożyć:
- 170,5 g tuńczyka w oleju,
- 187,5 g kiwi,
- 9,7 g natto, czyli pokarmu powstałego w wyniku naturalnego procesu fermentacji soi, który przeprowadzany jest w obecności bakterii Bacillus Subtilis Natto.
Zespół do Spraw Suplementów Diety uchwalił maksymalną dzienną dawkę witaminy K na poziomie 200 µg i jest to często spotykana dawka w dostępnych na rynku produktach.
Witamina K2 MK7 – przeciwwskazania. Kiedy nie powinno się jej przyjmować?
Nie zaleca się stosowania składnika u osób szczególnie wrażliwych jak np. u kobiet w ciąży i karmiących piersią oraz u dzieci bez uprzedniej konsultacji specjalistycznej.
Produkt nie powinien być spożywany przez osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe zawierające antagonistów witaminy K (np. warfaryna i acenokumarol). Podanie nawet małej dawki witaminy K2 MK-7 w ilości 10 µg może zmniejszyć efektywność tych leków.
Aktualnie, w bazie danych PubMed, zawierającej publikacje z obszaru medycyny i nauk biologicznych, zgromadzono około 150 badań potwierdzających efekty działania witaminy K2 na organizm ludzki.
Źródła:
- Jarosz M. red.: Normy żywienia dla populacji polskiej- nowelizacja. Wydawca Instytut Żywności i żywienia. Warszawa 2012;
- Gawęcki J., Hryniewiecki L. red.: Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. PWN, 2010
- Gawęcki J. red.: Witaminy. Wydawnictwo AR w Poznaniu, 2002;
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37338608/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33030563/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27625301/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18922041/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17012108/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16594930/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24841104/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32060566/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33530298/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33639045/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34472618/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30609653/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8849401/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12720050/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6816853/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4155127/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23702931/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19352059/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1915640/
- https://www.bone-abstracts.org/ba/0005/ba0005oc1.3
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23525894/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19937427/
- „Rola witaminy K2 w metabolizmie kości i innych procesach patofizjologicznych — znaczenie profilaktyczne i terapeutyczne”. E. Kucharz, M, Stajszczyk, A. Kotulska, M. Brzosko, P. Leszczyński, K. Pawlak-Buś, W. Samborski, P. Wiland. Forum Reumatol. 2018, tom 4, nr 2, 71–86.
Publikowane informacje mają charakter wyłącznie informacyjny i nie powinny zastępować indywidualnych konsultacji lekarskich. Zaleca się skonsultowanie z lekarzem lub terapeutą przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii. Wydawca nie dąży do nawiązania relacji lekarz-pacjent ze swoimi czytelnikami. Nie bierze również odpowiedzialności za wiarygodność, skuteczność lub prawidłowe stosowanie informacji umieszczonych na stronie, ani za ewentualne problemy zdrowotne wynikające z omówionych terapii.
