Laktaza jest enzymem trawiennym. Ogólne działanie enzymów polega na rozkładzie lipidów, węglowodanów i białek. Laktaza wytwarzana jest w organizmie ludzkim przez kosmki jelitowe. Gdzie występuje laktaza? Znajduję się na rąbku szczoteczkowym jelita cienkiego. Ma zdolność hydrolizowania dwucukru laktozy (zwanej cukrem mlecznym) do pojedynczych cukrów prostych: glukozy i galaktozy. Laktaza inaczej nazywana jest β-galaktozydazą.
Wykluczając lwa morskiego, laktoza jest głównym disacharydem obecnym w mleku wszystkich ssaków, i stanowi kluczowe źródło kalorii z diety w życiu noworodków.
Aby laktoza mogła zostać wchłonięta w jelitach, konieczne jest rozłożenie jej do monosacharydów, co zachodzi dzięki laktazie.
Gdy brak w organizmie laktazy, lub gdy wykazuje się zmniejszoną jej aktywność, dochodzi do występowania niekorzystnego obciążenia osmotycznego w jelicie cienkim, a także fermentacji disacharydu przy udziale flory bakteryjnej (mikrobiomu), prowadząc do produkcji gazów, kwasu mlekowego czy krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Powstałe gazy (metan, wodór) powodują dyskomfort w organizmie w okolicach brzucha, dając typowe objawy nietolerancji laktozy.
Co ciekawe, niedobór omawianego enzymu ma różny poziom w zależności od przynależności do grupy etnicznej i lokalizacji geograficznej. Około 5 – 15% populacji północno-środkowej Europy i Ameryki Północnej, do 40% w krajach śródziemnomorskich, i aż 65 do 90% populacji Afryki, Ameryki Południowej i Azji boryka się z problemem niedoboru laktazy. Niedobór może być wrodzony (całkowity brak aktywności enzymu) lub wtórny, który następuje w wyniku problemów zdrowotnych lub przebytych operacji, w których uszkodzony został rąbek szczoteczkowy błony śluzowej w jelicie cienkim. Po okresie niemowlęcym i odstawieniu od mleka matki może wystąpić obniżenie laktazy w jelitach, prowadząc do pierwotnego nieprawidłowego wchłaniania laktozy. Jednak objawy nietolerancji zależne są nie tylko od poziomu laktazy, ale i od motoryki przewodu pokarmowego, flory bakteryjnej i dawki spożytej laktozy.
