Powrót
Magdalena Kubik, Dietetyk
Zdrowie i odporność
Data publikacji: 18.09.2024
8 min czytania

Co wypłukuje żelazo z organizmu? Jak uzupełnić niedobór?

Żelazo to kluczowy pierwiastek dla utrzymania zdrowia naszego organizmu. W niniejszym artykule dowiemy się nieco więcej na temat przyczyn nieprzyswajania żelaza przez organizm oraz konsekwencji jakie się z tym wiążą.
Autor: Magdalena Kubik, Dietetyk
Zweryfikowane przez eksperta
Co wypłukuje żelazo z organizmu? Jak uzupełnić niedobór?

Niedobór żelaza, a w konsekwencji niedokrwistość, to powszechny problem zdrowotny. Warto zastanowić się zatem jakie są jego przyczyny. Co wypłukuje żelazo z organizmu?

Na niedobór żelaza wpływają różnego rodzaju stany chorobowe. Jednak w głównej mierze, wpływ na poziom żelaza w organizmie ma nasza dieta, która może zwiększać lub zmniejszać wchłanianie tego cennego pierwiastka.

Za co odpowiada żelazo w organizmie?

Żelazo to pierwiastek niezbędny do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Odpowiada za powstawanie krwinek czerwonych w szpiku kostnym, a także jako składnik mioglobiny umożliwia pobieranie tlenu przez komórki mięśniowe. Bierze również udział w syntezie DNA, a także zwalcza bakterie i wirusy wspierając odporność ludzkiego organizmu.

Dzienne zapotrzebowanie na żelazo

Zapotrzebowanie na ten pierwiastek rożni się w zależności od płci, wieku oraz stanu fizjologicznego danej osoby. Ze wysokim zapotrzebowania na żelazo, mamy do czynienia wśród dzieci, a także młodzieży, ze względu na pojawiającą się wśród dziewcząt miesiączkę. Norma żelaza u dzieci wynosi od 10 do 12 mg w zależności od wieku, natomiast wśród nastolatek dzienne zapotrzebowanie na żelazo to 15 mg. Wysokie zapotrzebowanie na ten pierwiastek maja również kobiety w ciąży, kobiety karmiące, a także osoby starsze. Do grupy ryzyka niedoboru żelaza zaliczamy również wegetarian, wegan, a także osoby uprawiające sport.

Jakie produkty wypłukują żelazo z organizmu?

Dlaczego żelazo się nie wchłania? Istnieje wiele czynników, które wpływają na przyswajalność żelaza. Co wypłukuje żelazo? Warto zaznaczyć, że na proces ten wpływa już sam rodzaj żelaza, który dostarczamy wraz z dietą. Wyróżniamy żelazo hemowe oraz niehemowe. Żelazo hemowe, obecne w produktach odzwierzęcych, odznacza się o wiele wyższą przyswajalnością niż żelazo niehemowe, którego źródłem są głównie produkty roślinne. Dlatego tak ważne jest, aby osoby stosujące dietę wegatariańską oraz wegańską zadbały o odpowiednie wsparcie we wchłanianiu tego pierwiastka. W głównej mierze, za przyswajalność żelaza niehemowego odpowiada nasza dieta. Możemy znaleźć w niej zarówno produkty, które zwiększają, jak i zakłócają proces wchłaniania tego pierwiastka. Co utrudnia wchłanianie żelaza? Do czynników upośledzających przyswajalność żelaza można zaliczyć:

  • Fityniany – to sole kwasu fitynowego, które znajdziemy w zbożach, nasionach, orzechach, warzywach (głównie w nasionach roślin strączkowych) oraz owocach.
  • Polifenole – grupa związków znana powszechnie ze swoich prozdrowotnych właściwości. Głównym ich źródłem są warzywa, owoce, orzechy, a także napoje, takie jak wino, kawa czy herbata. Udowodniono, ze spożywanie kawy oraz herbaty do posiłku może prowadzić do wiązania jonów żelaza, przez co utrudniać jego wchłanianie.
  • Wapń – ten pierwiastek zaburza wchłanianie żelaza zarówno niehemowego jak i hemowego. Badania wykazały, że negatywnie działającą dawką jest 75-300 mg w przypadku produktów zbożowych oraz 165 mg w przypadku produktów mlecznych.
  • Białka zwierzęce – pomimo tego, że białko tkanek zwierząt zwiększa przyswajanie żelaza niehemowego, wykazano, że białka zwierzęce, takie jak białka mleka krowiego czy białka jaja wpływają hamująco na wchłanianie tego pierwiastka. Odpowiadają za to frakcje białek mleka bydlęcego – kazeina, serwatka – oraz białka jaja kurzego.
  • Białka sojowe – za ograniczenie w przyswajaniu żelaza przez białka sojowe odpowiadają zawarte w nich fityniany.

Co oprócz diety wpływa na wypłukiwanie i utrudnione wchłanianie żelaza?

Istnieją również czynniki poza żywieniowe, które mogą powodować utrudnienia w przebiegu wchłaniania żelaza, a w konsekwencji jego niedobór. Co wypłukuje żelazo? Wiele osób zmaga się z chorobami zmniejszającymi wchłanianie żelaza. Przykładem są dolegliwości związane z przewodem pokarmowym, np. choroba Leśniowskiego-Crohna lub nieswoiste zapalenie jelit. Według badań u około 75% chorych zmagających się z tymi chorobami występuje niedobór żelaza. Problemy z wchłanianiem żelaza dotyczą również osób chorujących na celiakie, o obniżonej kwasowości żołądka, a także osób po jego resekcji oraz z zapaleniem wywołanym H. pylori.

Jak przebiega proces wypłukiwania żelaza?

Dlaczego organizm nie przyswaja żelaza? Wymienione wcześniej składniki pokarmowe zawierają związki takie jak np. sole kwasu fitynowego czy taniny. Związki te maja zdolność do tworzenia z żelazem nierozpuszczalnych kompleksów, których organizm nie jest w stanie wchłonąć. W przypadku wapnia sytuacja jest nieco inna – oba pierwiastki konkurują ze sobą o wchłoniecie do krwi. W przypadku posiłku z wysoka zawartością obu tych pierwiastków biodostępność żelaza zmniejsza się o 50% na korzyść wapnia.

Niedobór żelaza – jakie daje objawy i czym grozi?

W wyniku spadku stężenia żelaza dochodzi do zmniejszenia jego zapasów w organizmie, co najczęściej prowadzi zaburzeń procesu erytropoezy. Powstawanie mniejszych erytrocytów, o zmniejszonej ilości hemobloginy, a co za tym idzie o mniejszej zdolności do transportowania tlenu, prowadzi do rozwoju niedokrwistości inaczej zwaną anemią. W wynikach badań możemy zaobserwować niski poziom hemoglobiny (Hb), hematokrytu (Ht) i/lub krwinek czerwonych (RBC). Najczęstszymi objawami niedokrwistości jest: bladość powłok skórnych, osłabienie, bóle i zawroty głowy, zaburzenia pamięci i koncentracji, gorsza tolerancja wysiłku fizycznego oraz senność. Dłuższy niedobór tego pierwiastka może powodować apetyt na niejadalne produkty (np. wapno), wypadanie włosów oraz prążkowanie i łamliwość paznokci.

Jak zapobiegać wypłukiwaniu się żelaza z organizmu?

Aby nie dopuścić do wypłukiwania żelaza z organizmu należy unikać spożywania kawy oraz herbaty wraz z posiłkiem. Wiele osób nie potrafi wyobrazić sobie śniadania lub kolacji bez herbaty. Okazuje się, jednak, że popijanie posiłku herbatą lub kawą wpływa niekorzystnie na poziom żelaza we krwi. Aby uniknąć wypłukiwania tego cennego pierwiastka, warto zachować około godzinny odstęp między posiłkiem a spożyciem wcześniej wymienionych napojów. W przypadku upośledzenia wchłaniania żelaza przez fityniany istnieje kilka praktyk, które mogą zmniejszyć ich działanie. Ograniczenia we wchłanianiu żelaza zmniejsza gotowanie, zakwaszanie oraz fermentacja produktów bogatych w te związki. Również namaczanie produktów w ciepłej wodzie (nasion roślin strączkowych, orzechów, nasion) może neutralizować hamujące działanie fitynianów.

Jak zwiększyć wchłanianie żelaza?

Poza czynnikami zmniejszającymi wchłanianie żelaza istnieją również takie, które poprawiają jego wchłanianie. Należy do nich kwas askorbinowy. Wzmacniające działanie w przypadku kwasu askorbinowego wynika głównie z jego zdolności do chelatowania żelaza oraz jego redukcji do bardziej przyswajalnej formy. Ponadto witamina C niweluje hamujące działanie fitynianów, polifenoli, wapnia oraz białka z produktów mlecznych. Warto zatem wzbogacać nasze posiłki o dodatek witaminy C zawartej głownie w warzywach i owocach, aby zwiększyć przyswajalność żelaza w posiłkach. Podobne działanie wykazują białka mięsa. Dowody naukowe wskazują, ze wchodzące w skład tkanki mięśniowej peptydy, bogate w cysteinę, również maja zdolność do redukcji oraz chelatowania żelaza.

Jak uzupełnić żelazo w organizmie?

W przypadku głębokiego niedoboru leczenie należy skonsultować z lekarzem. Ustali on odpowiedni do stopnia niedoboru plan leczenia oraz suplementacji. Żelazo przyjmowanie w postaci suplementów diety, w formie tabletek, kapsułek lub proszku to najczęściej stosowana metoda uzupełnienia niedoboru. Istotnym aspektem prawidłowego poziomu żelaza w organizmie jest odpowiednio zbilansowana dieta. Dlatego warto wprowadzić do naszej diety produkty bogate w ten pierwiastek. Produkty bogate w żelazo to:

Źródła żelaza w produktach zwierzęcych:

  • Podroby, np. wątróbka
  • Mięso – głównie mięso czerwone
  • Jaja kurze

Źródła żelaza w produktach roślinnych:

  • Nasiona roślin strączkowych – np. soczewica, ciecierzyca,
  • Kakao i orzechy
  • Zielone warzywa liściaste

Warto zapamiętać

  • Żelazo jest kluczowym pierwiastkiem do utrzymania zdrowia organizmu, który bierze udział w wielu istotnych procesach biochemicznych, uczestnicząc m.in. w produkcji czerwonych krwinek i wspierając odporność.
  • Istnieje różnica między żelazem hemowym (z produktów zwierzęcych), a niehemowym (z produktów roślinnych), co wpływa na jego przyswajalność.
  • Dieta bogata w fityniany, polifernole, wapń i białka może utrudniać wchłanianie żelaza, podczas gdy kwas askorbinowy (witamina C) i peptydy mięsne mogą je poprawiać.
  • Unikanie kawy i herbaty podczas posiłków oraz dbanie o zrównoważoną dietę to kluczowe kroki w utrzymywaniu odpowiedniego poziomu żelaza i zapobieganiu jego niedoborom.
  • Doskonałym źródłem żelaza są: podroby, mięso czerwone, jaja kurze, a także nasiona roślin strączkowych, kakao oraz zielone warzywa liściaste.

Źródła:

  1. Borkowska A., Antosiewicz J. Żelazo – przyjaciel, który bywa toksyczny. Kosmos. 2020; 69(329): 757-764.
  2. Kuthan R., Bonek Z. Zapobieganie i leczenie niedokrwistości związanej z niedoborem żelaza. Lek w Polsce. 2014; 24(05): 31-34.
  3. Korzeniowska K., Wietlicka I., Jabłecka A. Zaburzenia gospodarki żelaza. Część 2. Niedobory żelaza. Farmacja Współczesna. 2012; 5: 146-150.
  4. Dróżdż-Afelt J., Koim-Puchowska B., Menka A. Wybrane pierwiastki śladowe w organizm człowieka. Kosmos. 2019; 3(324): 503-512.
  5. Husmann F., Zimmermann M. The Effect od Prebiotics on Human Iron Absorption: A Review. Adv Nutr. 2022; 13: 2296-2304.
  6. Stoffel N., Siebenthal H., Moretti D., Zimmermann M. Oral iron supplementation in iron-deficient women: How much and how often? Molecular Aspect of Medicine. 2020; 100865.
  7. Lipiński P., Starzyński R., Styś A. et al. Niedokrwistość na tle niedoboru żelaza w diecie. Kosmos. 2014; 63(304): 373-379.
  8. Hurrell R., Egli I. Iron bioavailability and dietary reference values. Am J Clin Nutr. 2010; 91: 1461S-7S.
  9. Pena-Rosas J., De-Regil L., Dowswell T. et al. Intermittent oral iron supplementation during pregnancy. Cochrane Database Syst Rev. 2014; 7.
  10. Bumrungpert A., Pavadhgul P., Piromsawasdi T. et al. Efficacy and Safety of Ferrous Bisglycinate and Folinic Acid in the Control of Iron Deficiency in Pregnant Women: A Randomized, Controlled Trial. Nutrients. 2022; 14: 452.
  11. Hunt J., Zito C., Johnson L. Body iron excretion by healthy men and women. Am J Clin Nutr. 2009; 89: 1792-8.
  12. Rutkowska J., Myszkowska-Ryciak J. Spozycie wybranych składników pokarmowych wśród osób uzależnionych od alkoholu biorących udział w terapii uzależnień. Probl Hig Epidemiol. 2015; 96(4): 773 - 775.

Publikowane informacje mają charakter wyłącznie informacyjny i nie powinny zastępować indywidualnych konsultacji lekarskich. Zaleca się skonsultowanie z lekarzem lub terapeutą przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii. Wydawca nie dąży do nawiązania relacji lekarz-pacjent ze swoimi czytelnikami. Nie bierze również odpowiedzialności za wiarygodność, skuteczność lub prawidłowe stosowanie informacji umieszczonych na stronie, ani za ewentualne problemy zdrowotne wynikające z omówionych terapii.

Najczęściej zadawane pytania

Czy kawa wypłukuje żelazo?

Kawa spożywana wraz z posiłkiem może wypłukiwać żelazo z organizmu. Wpływ na to mają zawarte w niej polifenole, które mają zdolność do wiązania jonów żelaza, co utrudnia ich wchłanianie.

Czy alkohol wypłukuje żelazo?

Wręcz przeciwnie, alkohol przyczynia się do kumulacji żelaza w organizmie. Nawet ograniczone spożywanie alkoholu (10-30g dziennie), np. piwa przyczynia się do zwiększenia stężenia ferrytyny w surowicy krwi, zwiększenia wysycenia transferryny jonami żelaza oraz zwiększenia zawartości żelaza w wątrobie.

Czy cola wypłukuje żelazo?

Cola również może wpływać na wypłukiwanie żelaza. Wynika to z wysokiej zawartości kofeiny, która może wpływać ograniczająco na wchłanianie żelaza.

Czy herbata wypłukuje żelazo?

Herbata spożywana do posiłku może zmniejszać wchłanianie żelaza. Wynika to z wysokiej zawartości polifenoli, które mają zdolność do wiązania jonów żelaza.

Co najbardziej wypłukuje żelazo z organizmu?

Biorąc pod uwagę napoje, do wypłukiwania żelaza najczęściej dochodzi przy spożywaniu do posiłku kawy oraz herbaty.

To może Cię zainteresować

Jak dbać o jelita? Co jeść, żeby mieć prawidłowy mikrobiom?
Zdrowie i odporność

Jak dbać o jelita? Co jeść, żeby mieć prawidłowy mikrobiom?

Czy wiesz, że w Twoich jelitach żyje ponad 100 bilionów bakterii, które wpływają między innymi na odporność, nastrój i poziom energii? Jelita to znacznie więcej niż tylko układ trawienny – to centrum dowodzenia organizmu. Sprawdź, jak o nie dbać, by działały na pełnych obrotach.Funkcje jelit w organizmie człowiekaCałkowita długość jelit u człowieka sięga około 7 metrów, co czyni je najdłuższym narządem ludzkiego ciała. Najważniejsze zadanie tego organu, dzielącego się na jelito cienkie i grube, to trawienie i wchłanianie pokarmu. Jelita odpowiadają za następujące czynności:●      przesuwanie treści pokarmowej za pomocą ruchów perystaltycznych,●     rozkład węglowodanów, białek i tłuszczów w procesie trawienia,fermentacja niestrawionych składników pokarmowych przez bakterie jelitowe,●      wchłanianie produktów trawienia, wody, witamin, elektrolitów,●      wydzielanie hormonów jelitowych (np. cholecystokinina, GLP-1, peptyd YY),●      wytwarzanie witamin: K, z grupy B [1].Jelita mają jednak znacznie bardziej złożoną rolę niż tylko trawienie i wchłanianie składników odżywczych. Wzmacniają odporność, chronią przed zakażeniami bakteryjnymi i toksycznymi substancjami oraz infekcjami wirusowymi. Stanowią tym samym pierwszą linię obrony naszego organizmu, można porównać je do tarczy, która chroni nas przed infekcjami. Regulują nawet nasz nastrój i sen! Aż 90% “hormonu szczęścia” - serotoniny, produkowane jest właśnie w jelitach [17]. Jak widać jest wiele powodów, by zadbać o przewód pokarmowy. Najczęściej występujące problemy jelitoweProblemy jelitowe występujące najczęściej to:●   wzdęcia – uczucie nadmiernie wypełnionego brzucha, podyktowane dużą ilością gazów w układzie pokarmowym,●   zaparcia – oznaczają mniej niż 3 wypróżnienia tygodniowo, towarzyszy im uczucie niepełnego wypróżnienia, duży wysiłek podczas defekacji, twardy stolec i poczucie blokady w obrębie odbytu,●      biegunki – oznaczają minimum 3 luźne albo wodniste stolce na dobę.Jak poprawić stan jelit?Prawidłowe wypróżnianieJak pobudzić jelita do pracy? Zacznijmy nieco przewrotnie - od końca. Bardzo istotne jest zajęcie właściwej pozycji podczas wypróżniania [2]. Optymalna pozycja to podłożenie stołka pod nogi i lekkie pochylenie do przodu, aby kąt między tułowiem a udami wynosił około 35 stopni.Jednym z czynników, które sprzyjają powstawaniu i pogłębianiu zaparć, jest celowe wstrzymywanie stolca pomimo odczuwanego parcia. Ściany odbytnicy rozciągają się w wyniku powstrzymywania defekacji, przez co spada wrażliwość na ten bodziec i odczuwamy coraz mniejszą potrzebę wypróżniania. Nie lekceważmy zatem parcia na stolec i korzystajmy z toalety, gdy najdzie nas potrzeba.Nawodnienie organizmuPrawidłowe nawodnienie organizmu jest absolutną podstawą dla optymalnej pracy układu trawiennego. W postaci różnych płynów do organizmu dostarczana jest woda, która zmiękcza masę kałową; ułatwia jej przesuwanie wzdłuż przewodu pokarmowego, również dlatego, że stanowi ona składnik śluzu wydzielanego przez jelita.Picie odpowiedniej ilości wody jest niezwykle istotne. Jak jednak określić indywidualne zapotrzebowanie na płyny? Można w uproszczeniu założyć, że powinno się wypijać 35 ml płynów na każdy kilogram masy ciała. Osoba ważąca 70 kg powinna, według tego wzoru, wypić około 2,5 l płynów dziennie, ale nie wiąże się to z koniecznością picia wyłącznie wody. Do bilansu wodnego zaliczają się wszelkie napoje, soki, produkty mleczne i zupy.Regularna aktywność fizycznaPrzeprowadzone z udziałem ludzi badania [3] wykazały, że większa różnorodność bakterii (mikrobiom jelitowy) korelowała z ilością wysiłku: intensywny wysiłek fizyczny uznano za kluczowy czynnik, dzięki któremu praca jelit przebiega wydajniej. Pasaż jelit pod wpływem ćwiczeń o umiarkowanej intensywności przebiega szybciej i zmniejsza się ich przepuszczalność. Ale uwaga, forsowne i wyczerpujące ćwiczenia mogą z kolei doprowadzić do niedokrwienia jelit! Ćwicz zatem z głową – jelita to lubią! Trening napędza jelita, jak silnik – ale na wysokie obroty wchodź z umiarem.Zdrowy senZdrowy sen wpływa pozytywnie na skład mikrobioty jelitowej – u osób wysypiających się jest ona bardziej zróżnicowana niż u tych mniej dbających o wypoczęcie [4]. Uczestnicy badania byli monitorowani podczas snu i pobierano od nich próbki mikrobiomu, dzięki czemu stwierdzono korelację między jakością snu a składem flory jelitowej. Zaburzony lub zbyt krótki sen powoduje przegrupowanie się bakterii jelitowych i wzrost liczebności patogennych drobnoustrojów (mamy więc kolejny powód, by wysypiać się lepiej i spać dłużej – o ile trzeba kogoś do tego namawiać). Jest to obustronna zależność, albowiem zaburzony mikrobiom jelitowy wpływa na pogorszenie jakości snu.Odpoczynek i redukcja stresuNa zdrowie jelit negatywnie wpływa przewlekły stres. Długotrwały i silny stres jest dla naszych jelit trucizną, prawie tak jak zepsuta żywność. Powtarzające się sytuacje stresowe o znacznym nasileniu prowadzą do uwolnienia glikokortykosteroidów, w tym np. kortyzolu. Co to oznacza? Hormony te zaburzają wzrost i aktywność bakterii w jelitach, np. dobroczynnych bakterii Lactobacillus [5]. Długotrwały stres psychologiczny zaburza barierę jelit i zwiększa ich przepuszczalność [6]. Może to mieć negatywne następstwa:●      nasilenie reakcji alergicznych,●      powstanie lub zaostrzenie chorób autoimmunologicznych,●      przedostawanie się szkodliwych substancji z przewodu pokarmowego do organizmu.Ograniczenie spożycia alkoholu i palenia tytoniuCo jest dobre dla jelit? Z całą pewnością nie palenie tytoniu ani picie alkoholu! Palacze są prawie dwukrotnie bardziej narażeni na wystąpienie choroby Leśniowskiego – Crohna [7]. W dymie papierosowym znajdują się takie substancje, jak benzen, nikotyna, kadm i arsen. Zmieniają one skład mikrobioty jelitowej i wywołują dysbiozę. Toksyczne związki obecne w dymie papierosowym obniżają ilość bakterii probiotycznych i przyczyniają się do wzrostu niepożądanych bakterii [8].Nie jest zaskoczeniem, że regularne spożywanie alkoholu negatywnie wpływa na proces trawienia i odporność jelit. Alkohol zmienia mikrobiom jelitowy na niekorzyść pod względem ilościowym (obniżając liczebność bakterii korzystnych) i jakościowym (prowadząc do przewagi bakterii chorobotwórczych nad dobroczynnymi) [9]. Sprzyja to stanom zapalnym jelit, zwiększa się przepuszczalność błony śluzowej i chorobotwórcze patogeny przedostają się do ciała, wywołując zapalenie ogólnoustrojowe – czyli przynosi mnóstwo negatywnych skutków dla naszego zdrowia, nie tylko w zakresie trawienia!Dieta dobra dla jelit – najzdrowsze produkty na jelitaCo wspomaga pracę jelit?  Dieta na jelita powinna zawierać produkty takie, jak:1)    Kiszonki – kapusta i inne kiszone warzywa zawierają dobroczynne bakterie i kwas mlekowy powstający w procesie fermentacji. Razowy chleb żytni na zakwasie pomaga zredukować dolegliwości żołądkowo–jelitowe u  pacjentów z zespołem jelita drażliwego [10]. 2)    Otręby owsiane – dostarczają błonnik pokarmowy, kluczowy dla działania jelit. Tym samym sprzyjają one produkcji kwasu masłowego.3)    Skrobia oporna – produkty dobre dla jelit to np. schłodzone ziemniaki, ryż i makaron. Skrobia oporna po dotarciu do jelit przekształcana jest we wspomniany kwas masłowy.4)    Mleczne produkty fermentowane – maślanka, kefir i jogurt naturalny – w skrócie – uszczelniają jelita, wzmacniając ich barierę [11].5)    Miód i produkty pszczele – jednym ze sposobów na poprawę funkcjonowania tego organu jest spożywanie miodu [12]. Spożywając ten słodki przysmak, wspieramy rozwój korzystnej flory bakteryjnej opisywanego narządu, a jednocześnie obniżamy poziom bakterii wywołujących infekcje. Znajdujące się w miodzie polifenole zmniejszają stan zapalny w jelitach. Podobnie kit pszczeli może wspomagać naprawę błony śluzowej i przyczyniać się do zmniejszenia przepuszczalności jelit [13], a także łagodzi nasilenie objawów wśród pacjentów z zespołem jelita drażliwego. Dolegliwości bólowe brzucha pod wpływem propolisu ulegają osłabieniu i występują rzadziej [14].6)    Kombucha – żywe kultury bakterii obecne w tym fermentowanym produkcie poprawiają skład flory bakteryjnej jelit, pomagając utrzymaniu prawidłowych procesów metabolicznych. Kwas octowy i kwas glukuronowy powstrzymują wzrost niepożądanych grzybów i bakterii w jelitach [15].Co suplementować, żeby wspomóc pracę jelit? Jak wzmocnić jelita? Można w tym celu suplementować następujące składniki:✔     Probiotyki  – skład bakterii w jelitach jest bardzo ważny w regulowaniu pracy jelit. Badania wskazują, że bakterie takie jak Lactobacillus casei, Bifidobacterium longum i Bifidobacterium lactis skutecznie wspierają regulację pracy jelit [16]. Bakterie jelitowe uczestniczą w trawieniu substancji, z którymi nie radzą sobie enzymy trawienne. Produkowane przez nie związki obniżają pH w jelitach, dzięki czemu dostarczane wraz z pokarmem składniki mineralne lepiej się wchłaniają. ✔     Kwas masłowy – prawdziwy bohater w walce o stan naszego układu pokarmowego! Odżywia jelita, pomaga zregenerować ich błonę śluzową i pobudza produkcję śluzu jelitowego. Pomaga on w utrzymaniu prawidłowej integralności bariery jelitowej, chroni przed stresem oksydacyjnym i powstawaniem stanów zapalnych.✔     Witamina D,✔     Witamina A,✔     Cynk,✔     Selen.Warto zapamiętać:●      Problemy jelitowe mogą oznaczać wzdęcia, zaparcia, biegunki, a nawet wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zespół jelita drażliwego.●     Naturalne sposoby na chore jelita obejmują odpowiednie nawodnienie, regularną aktywność fizyczną, dbanie o sen i redukcję stresu,● Bardzo ważne są bakterie probiotyczne, zwłaszcza takie jak Bifidobacterium i Lactobacillus, a także kwas masłowy – można je stosować z powodzeniem w formie suplementów,●      Dieta dla zdrowych jelit powinna zawierać między innymi skrobię oporną, miód, kiszonki oraz otręby owsiane.Źródła: https://www.umb.edu.pl/photo/pliki/WL_jednostki/zaklad_anatomi_prawidlowej_czlowieka/wyklady_logopedia/uklad_pokarmowy.pdf https://www.monz.pl/pdf-155261-84431?filename=Os%20jelitowo_miesniowa..pdfhttps://news.nova.edu/news-releases/new-study-points-to-possible-correlation-between-sleep-and-overall-good-health/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25028050/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32983091/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17120402/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29626219/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26695747/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35967810/https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4480538/https://ift.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/1541-4337.12892https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31545258https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35702280/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32171508/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34507723/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28467916/https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7659911/
Zdrowie i odporność

Jak dbać o jelita? Co jeść, żeby mieć prawidłowy mikrobiom?

Czy wiesz, że w Twoich jelitach żyje ponad 100 bilionów bakterii, które wpływają między innymi na odporność, nastrój i poziom energii? Jelita to znacznie więcej niż tylko układ trawienny – to centrum dowodzenia organizmu. Sprawdź, jak o nie dbać, by działały na pełnych obrotach.Funkcje jelit w organizmie człowiekaCałkowita długość jelit u człowieka sięga około 7 metrów, co czyni je najdłuższym narządem ludzkiego ciała. Najważniejsze zadanie tego organu, dzielącego się na jelito cienkie i grube, to trawienie i wchłanianie pokarmu. Jelita odpowiadają za następujące czynności:●      przesuwanie treści pokarmowej za pomocą ruchów perystaltycznych,●     rozkład węglowodanów, białek i tłuszczów w procesie trawienia,fermentacja niestrawionych składników pokarmowych przez bakterie jelitowe,●      wchłanianie produktów trawienia, wody, witamin, elektrolitów,●      wydzielanie hormonów jelitowych (np. cholecystokinina, GLP-1, peptyd YY),●      wytwarzanie witamin: K, z grupy B [1].Jelita mają jednak znacznie bardziej złożoną rolę niż tylko trawienie i wchłanianie składników odżywczych. Wzmacniają odporność, chronią przed zakażeniami bakteryjnymi i toksycznymi substancjami oraz infekcjami wirusowymi. Stanowią tym samym pierwszą linię obrony naszego organizmu, można porównać je do tarczy, która chroni nas przed infekcjami. Regulują nawet nasz nastrój i sen! Aż 90% “hormonu szczęścia” - serotoniny, produkowane jest właśnie w jelitach [17]. Jak widać jest wiele powodów, by zadbać o przewód pokarmowy. Najczęściej występujące problemy jelitoweProblemy jelitowe występujące najczęściej to:●   wzdęcia – uczucie nadmiernie wypełnionego brzucha, podyktowane dużą ilością gazów w układzie pokarmowym,●   zaparcia – oznaczają mniej niż 3 wypróżnienia tygodniowo, towarzyszy im uczucie niepełnego wypróżnienia, duży wysiłek podczas defekacji, twardy stolec i poczucie blokady w obrębie odbytu,●      biegunki – oznaczają minimum 3 luźne albo wodniste stolce na dobę.Jak poprawić stan jelit?Prawidłowe wypróżnianieJak pobudzić jelita do pracy? Zacznijmy nieco przewrotnie - od końca. Bardzo istotne jest zajęcie właściwej pozycji podczas wypróżniania [2]. Optymalna pozycja to podłożenie stołka pod nogi i lekkie pochylenie do przodu, aby kąt między tułowiem a udami wynosił około 35 stopni.Jednym z czynników, które sprzyjają powstawaniu i pogłębianiu zaparć, jest celowe wstrzymywanie stolca pomimo odczuwanego parcia. Ściany odbytnicy rozciągają się w wyniku powstrzymywania defekacji, przez co spada wrażliwość na ten bodziec i odczuwamy coraz mniejszą potrzebę wypróżniania. Nie lekceważmy zatem parcia na stolec i korzystajmy z toalety, gdy najdzie nas potrzeba.Nawodnienie organizmuPrawidłowe nawodnienie organizmu jest absolutną podstawą dla optymalnej pracy układu trawiennego. W postaci różnych płynów do organizmu dostarczana jest woda, która zmiękcza masę kałową; ułatwia jej przesuwanie wzdłuż przewodu pokarmowego, również dlatego, że stanowi ona składnik śluzu wydzielanego przez jelita.Picie odpowiedniej ilości wody jest niezwykle istotne. Jak jednak określić indywidualne zapotrzebowanie na płyny? Można w uproszczeniu założyć, że powinno się wypijać 35 ml płynów na każdy kilogram masy ciała. Osoba ważąca 70 kg powinna, według tego wzoru, wypić około 2,5 l płynów dziennie, ale nie wiąże się to z koniecznością picia wyłącznie wody. Do bilansu wodnego zaliczają się wszelkie napoje, soki, produkty mleczne i zupy.Regularna aktywność fizycznaPrzeprowadzone z udziałem ludzi badania [3] wykazały, że większa różnorodność bakterii (mikrobiom jelitowy) korelowała z ilością wysiłku: intensywny wysiłek fizyczny uznano za kluczowy czynnik, dzięki któremu praca jelit przebiega wydajniej. Pasaż jelit pod wpływem ćwiczeń o umiarkowanej intensywności przebiega szybciej i zmniejsza się ich przepuszczalność. Ale uwaga, forsowne i wyczerpujące ćwiczenia mogą z kolei doprowadzić do niedokrwienia jelit! Ćwicz zatem z głową – jelita to lubią! Trening napędza jelita, jak silnik – ale na wysokie obroty wchodź z umiarem.Zdrowy senZdrowy sen wpływa pozytywnie na skład mikrobioty jelitowej – u osób wysypiających się jest ona bardziej zróżnicowana niż u tych mniej dbających o wypoczęcie [4]. Uczestnicy badania byli monitorowani podczas snu i pobierano od nich próbki mikrobiomu, dzięki czemu stwierdzono korelację między jakością snu a składem flory jelitowej. Zaburzony lub zbyt krótki sen powoduje przegrupowanie się bakterii jelitowych i wzrost liczebności patogennych drobnoustrojów (mamy więc kolejny powód, by wysypiać się lepiej i spać dłużej – o ile trzeba kogoś do tego namawiać). Jest to obustronna zależność, albowiem zaburzony mikrobiom jelitowy wpływa na pogorszenie jakości snu.Odpoczynek i redukcja stresuNa zdrowie jelit negatywnie wpływa przewlekły stres. Długotrwały i silny stres jest dla naszych jelit trucizną, prawie tak jak zepsuta żywność. Powtarzające się sytuacje stresowe o znacznym nasileniu prowadzą do uwolnienia glikokortykosteroidów, w tym np. kortyzolu. Co to oznacza? Hormony te zaburzają wzrost i aktywność bakterii w jelitach, np. dobroczynnych bakterii Lactobacillus [5]. Długotrwały stres psychologiczny zaburza barierę jelit i zwiększa ich przepuszczalność [6]. Może to mieć negatywne następstwa:●      nasilenie reakcji alergicznych,●      powstanie lub zaostrzenie chorób autoimmunologicznych,●      przedostawanie się szkodliwych substancji z przewodu pokarmowego do organizmu.Ograniczenie spożycia alkoholu i palenia tytoniuCo jest dobre dla jelit? Z całą pewnością nie palenie tytoniu ani picie alkoholu! Palacze są prawie dwukrotnie bardziej narażeni na wystąpienie choroby Leśniowskiego – Crohna [7]. W dymie papierosowym znajdują się takie substancje, jak benzen, nikotyna, kadm i arsen. Zmieniają one skład mikrobioty jelitowej i wywołują dysbiozę. Toksyczne związki obecne w dymie papierosowym obniżają ilość bakterii probiotycznych i przyczyniają się do wzrostu niepożądanych bakterii [8].Nie jest zaskoczeniem, że regularne spożywanie alkoholu negatywnie wpływa na proces trawienia i odporność jelit. Alkohol zmienia mikrobiom jelitowy na niekorzyść pod względem ilościowym (obniżając liczebność bakterii korzystnych) i jakościowym (prowadząc do przewagi bakterii chorobotwórczych nad dobroczynnymi) [9]. Sprzyja to stanom zapalnym jelit, zwiększa się przepuszczalność błony śluzowej i chorobotwórcze patogeny przedostają się do ciała, wywołując zapalenie ogólnoustrojowe – czyli przynosi mnóstwo negatywnych skutków dla naszego zdrowia, nie tylko w zakresie trawienia!Dieta dobra dla jelit – najzdrowsze produkty na jelitaCo wspomaga pracę jelit?  Dieta na jelita powinna zawierać produkty takie, jak:1)    Kiszonki – kapusta i inne kiszone warzywa zawierają dobroczynne bakterie i kwas mlekowy powstający w procesie fermentacji. Razowy chleb żytni na zakwasie pomaga zredukować dolegliwości żołądkowo–jelitowe u  pacjentów z zespołem jelita drażliwego [10]. 2)    Otręby owsiane – dostarczają błonnik pokarmowy, kluczowy dla działania jelit. Tym samym sprzyjają one produkcji kwasu masłowego.3)    Skrobia oporna – produkty dobre dla jelit to np. schłodzone ziemniaki, ryż i makaron. Skrobia oporna po dotarciu do jelit przekształcana jest we wspomniany kwas masłowy.4)    Mleczne produkty fermentowane – maślanka, kefir i jogurt naturalny – w skrócie – uszczelniają jelita, wzmacniając ich barierę [11].5)    Miód i produkty pszczele – jednym ze sposobów na poprawę funkcjonowania tego organu jest spożywanie miodu [12]. Spożywając ten słodki przysmak, wspieramy rozwój korzystnej flory bakteryjnej opisywanego narządu, a jednocześnie obniżamy poziom bakterii wywołujących infekcje. Znajdujące się w miodzie polifenole zmniejszają stan zapalny w jelitach. Podobnie kit pszczeli może wspomagać naprawę błony śluzowej i przyczyniać się do zmniejszenia przepuszczalności jelit [13], a także łagodzi nasilenie objawów wśród pacjentów z zespołem jelita drażliwego. Dolegliwości bólowe brzucha pod wpływem propolisu ulegają osłabieniu i występują rzadziej [14].6)    Kombucha – żywe kultury bakterii obecne w tym fermentowanym produkcie poprawiają skład flory bakteryjnej jelit, pomagając utrzymaniu prawidłowych procesów metabolicznych. Kwas octowy i kwas glukuronowy powstrzymują wzrost niepożądanych grzybów i bakterii w jelitach [15].Co suplementować, żeby wspomóc pracę jelit? Jak wzmocnić jelita? Można w tym celu suplementować następujące składniki:✔     Probiotyki  – skład bakterii w jelitach jest bardzo ważny w regulowaniu pracy jelit. Badania wskazują, że bakterie takie jak Lactobacillus casei, Bifidobacterium longum i Bifidobacterium lactis skutecznie wspierają regulację pracy jelit [16]. Bakterie jelitowe uczestniczą w trawieniu substancji, z którymi nie radzą sobie enzymy trawienne. Produkowane przez nie związki obniżają pH w jelitach, dzięki czemu dostarczane wraz z pokarmem składniki mineralne lepiej się wchłaniają. ✔     Kwas masłowy – prawdziwy bohater w walce o stan naszego układu pokarmowego! Odżywia jelita, pomaga zregenerować ich błonę śluzową i pobudza produkcję śluzu jelitowego. Pomaga on w utrzymaniu prawidłowej integralności bariery jelitowej, chroni przed stresem oksydacyjnym i powstawaniem stanów zapalnych.✔     Witamina D,✔     Witamina A,✔     Cynk,✔     Selen.Warto zapamiętać:●      Problemy jelitowe mogą oznaczać wzdęcia, zaparcia, biegunki, a nawet wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zespół jelita drażliwego.●     Naturalne sposoby na chore jelita obejmują odpowiednie nawodnienie, regularną aktywność fizyczną, dbanie o sen i redukcję stresu,● Bardzo ważne są bakterie probiotyczne, zwłaszcza takie jak Bifidobacterium i Lactobacillus, a także kwas masłowy – można je stosować z powodzeniem w formie suplementów,●      Dieta dla zdrowych jelit powinna zawierać między innymi skrobię oporną, miód, kiszonki oraz otręby owsiane.Źródła: https://www.umb.edu.pl/photo/pliki/WL_jednostki/zaklad_anatomi_prawidlowej_czlowieka/wyklady_logopedia/uklad_pokarmowy.pdf https://www.monz.pl/pdf-155261-84431?filename=Os%20jelitowo_miesniowa..pdfhttps://news.nova.edu/news-releases/new-study-points-to-possible-correlation-between-sleep-and-overall-good-health/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25028050/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32983091/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17120402/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29626219/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26695747/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35967810/https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4480538/https://ift.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/1541-4337.12892https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31545258https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35702280/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32171508/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34507723/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28467916/https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7659911/
Aż 80% Polaków pije zbyt mało wody, a Ty?
PięknoSportZdrowie i odporność

Aż 80% Polaków pije zbyt mało wody, a Ty?

Z badań wynika, że Polacy nie nawadniają się wystarczająco. Ponad 80% z nas spożywa zbyt mało wody, a co 10 w ogóle jej nie pije4!Warto przy tym wspomnieć, że odwodnienie jest szczególnie groźne podczas upałów i dla osób uprawiających sport, a do jego nieoczywistych objawów należą m.in.: zaparcia, zawroty i bóle głowy oraz sucha skóra.
PięknoSportZdrowie i odporność

Aż 80% Polaków pije zbyt mało wody, a Ty?

Z badań wynika, że Polacy nie nawadniają się wystarczająco. Ponad 80% z nas spożywa zbyt mało wody, a co 10 w ogóle jej nie pije4!Warto przy tym wspomnieć, że odwodnienie jest szczególnie groźne podczas upałów i dla osób uprawiających sport, a do jego nieoczywistych objawów należą m.in.: zaparcia, zawroty i bóle głowy oraz sucha skóra.
Niedoskonałości? Pokonaj je od wewnątrz i zewnątrz
Piękno

Niedoskonałości? Pokonaj je od wewnątrz i zewnątrz

Wypryski, niedoskonałości i bolesne grudki - problemy skórne potrafią skutecznie uprzykrzyć życie. Mało tego - uwielbiają pokazywać się w najmniej oczekiwanym momencie. Na szczęście istnieją sprawdzone sposoby, które wspierają w tej nierównej walce.
Piękno

Niedoskonałości? Pokonaj je od wewnątrz i zewnątrz

Wypryski, niedoskonałości i bolesne grudki - problemy skórne potrafią skutecznie uprzykrzyć życie. Mało tego - uwielbiają pokazywać się w najmniej oczekiwanym momencie. Na szczęście istnieją sprawdzone sposoby, które wspierają w tej nierównej walce.
Jelita zrobiły się drażliwe? Zobacz, jak je wesprzeć!
Zdrowie i odporność

Jelita zrobiły się drażliwe? Zobacz, jak je wesprzeć!

Te problemy brzmią znajomo? To sygnał SOS od Twoich jelit!  Ból brzucha, wzdęcia i gazy często nieproszone wpadają na spotkania ze znajomymi? A może w ogóle unikasz wyjść w obawie przed przykrymi niespodziankami? Zamiast irytować się na jelita... posłuchaj ich! Te objawy są bowiem znakiem, że Twój układ trawienny potrzebuje wsparcia. Zobacz, jakie mogą być tego powody i jak skutecznie mu pomóc.
Zdrowie i odporność

Jelita zrobiły się drażliwe? Zobacz, jak je wesprzeć!

Te problemy brzmią znajomo? To sygnał SOS od Twoich jelit!  Ból brzucha, wzdęcia i gazy często nieproszone wpadają na spotkania ze znajomymi? A może w ogóle unikasz wyjść w obawie przed przykrymi niespodziankami? Zamiast irytować się na jelita... posłuchaj ich! Te objawy są bowiem znakiem, że Twój układ trawienny potrzebuje wsparcia. Zobacz, jakie mogą być tego powody i jak skutecznie mu pomóc.