Pokrzywa zwyczajna - właściwości, działanie, przeciwskazania
Pokrzywa zwyczajna – naturalne źródło bioaktywnych związków
Pokrzywa zwyczajna jest znaną od wieków rośliną jadalną stosowaną przez ponad 2000 lat. Pokrzywa zwyczajna (Urtica Dioica) należy do rodziny Urticaceae, i jest zielną rośliną wieloletnią o ciemnozielonych liściach, a dzikie występowanie można zlokalizować na polach i w lasach. Gdzie występuje pokrzywa zwyczajna? Rośnie w Europie, Ameryce i Afryce Północnej oraz Azji. Gatunek ten nie jest spotykany w Afryce Południowej, ani na północnym kole podbiegunowym. Uprawy pokrzywy znajdują się na obszarach o łagodnym klimacie. Co ciekawe, w Polsce pokrzywa traktowana jest jako pospolity chwast.
Poza pokrzywą zwyczajną, do gatunku tego należy pokrzywa żegawka (Urtica urens) uprawiana kiedyś na włókno oraz pokrzywa konopiolistna (Urtica cannabina).
Odkryj produkty zawierające ten składnik:
W jakich produktach występuje pokrzywa zwyczajna? – Źródła pokrzywy zwyczajnej
Pokrzywa zwyczajna ma szerokie zastosowanie w przemyśle. Ze względu bycie źródłem cennych składników odżywczych stosowana jest jako nawóz w rolnictwie ekologicznym. W branży spożywczej stanowi dodatek do sałatek i dań warzywnych. Jej napary stosowane są jako herbata o cennych właściwościach. Wiele osób pyta w jakich produktach jest pokrzywa zwyczajna. Szerokie zastosowanie znajduje w branży kosmetycznej, w której stosowana jest jako główny składnik aktywny szamponów, odżywek do włosów czy kremów do twarzy.
Jakie jeszcze produkty są bogate w pokrzywę zwyczajną? Ekstrakt z tej rośliny znajdziemy w suplementach diety w postaci kapsułek twardych (np. pullulanowych), tabletek czy pod postacią proszku. Istotne jest, aby producent suplementów deklarował na etykiecie zawartość polifenoli lub innych związków aktywnych. Wybierając ekstrakt z pokrzywy od zaufanego producenta będziemy mieli pewność, że powstał on w najwyższych standardach z dbałością o dobór odpowiedniej dawki i standaryzacji przynoszącej korzyść organizmowi. Jak wykazują statystyki, na rynku jest wysokie zapotrzebowanie na suplementy z pokrzywą.
Właściwości pokrzywy zwyczajnej – na co pomaga pokrzywa zwyczajna?
- wspomaga prawidłowe funkcjonowanie żył
- wspomaga prawidłowy wygląd skóry
- pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu oddechowego
- wspomaga odporność
- pomaga utrzymać prawidłowe funkcjonowanie serca
- pomaga w zachowaniu prawidłowości prostaty
- wpływa odżywiająco na organizm
Czy wiesz, że...?
Liście pokrzywy zwyczajnej pokryte są malutkimi włoskami, które zawierają kwas mrówkowy, acetylocholinę i histaminę? To właśnie dzięki kwasowi mrówkowemu dotykając pokrzywę można odczuć delikatne poparzenie i zauważyć piekącą wysypkę skóry. Co ciekawe, proces przetwarzania liści niszczy drażniące włoski, dzięki czemu produkty w pokrzywy mogą być bezpiecznie przyjmowane, bez obaw o oparzenia.
Pokrzywa zwyczajna – właściwości i działanie
Liście, łodygi, korzenie i nasiona bogate są w cenne składniki odżywcze. Liście zawierają błonnik, kwasy organiczne, garbniki, a także związki przeciwutleniające (karotenoidy i polifenole). W pokrzywie zidentyfikowano m.in. lignany, triterpenoidy, związki lotne, polisacharydy, sterole czy flawonoidy. Jest także źródłem witamin (K, A, B2, B6, choliny, B3, B1 i C) i minerałów (wapń, mangan, magnez, żelazo, potas, miedź, fosfor, selen czy cynk).
Zawiera składniki fitoestrogenowe, podobne budową do estrogenu i jego metabolitu, przez co może wpływać na uderzenia gorąca towarzyszące menopauzie.
Ze względu zawartość bioaktywnych składników i witamin, a także właściwości hamujące namnażanie bakterii i obniżające negatywną odpowiedź organizmu na bodźce pokrzywa może wpływać korzystnie na wygląd skóry. Wskazuje się, że obecne w niej fenole mogą hamować wzrost Staphylococcus aureus, Bacillus cereus i Listeria monocytogenes.
W badaniu prowadzonym in vitro wykazano pozytywny wpływ na zwiększenie odporności organizmu przy stosowaniu polisacharydów z wyciągu z pokrzywy, dzięki pobudzeniu limfocytów.
Polifenole zawarte w pokrzywie są związkami mającymi zdolność modulacji szlaków sygnalizacji komórkowej, przez co mogą wywierać korzystny wpływ na organizm.
Prace naukowe wskazują, że pozytywne działanie pokrzywy na przerost prostaty może być wywołane aglutyną lektyny, która wiąże lub blokuje syntezę bądź szlak aktywności hormonów płciowych.
W świetle naukowych dowodów
Badanie kontrolowane placebo przeprowadzone na 72 kobietach w wieku 45 – 60 lat, borykających się z uderzeniami gorąca związanymi z menopauzą wykazało, że w grupie otrzymującej 450 mg pokrzywy zwyczajnej z pozorowaną akupunkturą zmniejszone zostały uderzenia gorąca, w porównaniu do placebo, ale wynik był taki sam, jak w grupie pokrzywy z jednoczesnym stosowaniem akupunktury [1].
W randomizowanym badaniu kontrolowanym placebo prowadzonym na grupie 620 osób wykazano, że w grupie otrzymującej pokrzywę zwyczajną po 6 miesiącach podaży odnotowano poprawę i złagodzenie objawów problemów dolnych dróg moczowych związanych z rozrostem prostaty [2].
W badaniu in vitro wykazano działanie hamujące niektórych z kluczowych stanów organizmu zwiększonej negatywnej reakcji na bodźce prowadzących do problemów z sezonowymi odpowiedziami tkanek dróg oddechowych przez wyciągi z pokrzywy zwyczajnej [11].
Pokrzywa zwyczajna – suplementacja i dawkowanie
W dostępnych na rynku suplementach diety możemy znaleźć pokrzywę zwyczajną w kapsułkach czy tabletkach zawierających różne dzienne dawki. Z przeprowadzonych badań wynika, że dawka nawet 450 mg pokrzywy zwyczajnej wykazuje korzystny wpływ na organizm.
Pokrzywa zwyczajna – jak długo stosować i po jakim czasie efekty suplementacji będą zauważalne?
W przeanalizowanych badaniach wykazuje się pozytywny wpływ już po 3 miesiącach stosowania. Jedno z badań, w którym podawana była pokrzywa zwyczajna trwało 18 miesięcy.
Pokrzywa zwyczajna – skutki uboczne
W przeanalizowanych badaniach nie zaobserwowano skutków ubocznych i negatywnego wpływu na przewód pokarmowy, nerki czy wątrobę podczas stosowania produktów z pokrzywą. Wykazuje się, że ekstrakty z pokrzywy są dobrze tolerowane przez organizm.
Pokrzywa zwyczajna – przeciwskazania
Nie zaleca się stosowania składnika u osób szczególnie wrażliwych jak np. u kobiet w ciąży i karmiących piersią oraz u dzieci bez uprzedniej konsultacji specjalistycznej.
Baza danych PubMed, która obejmuje artykuły z dziedziny medycyny i nauk biologicznych wskazuje na przeprowadzenie prawie 60 badań klinicznych różnych produktów zawierających pokrzywę zwyczajną na ludziach.
Źródła:
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0965229919301475?via%3Dihub
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16635963/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24273930/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32081056/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9253158/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5206926/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3349212/
- „Właściwości lecznicze pokrzywy zwyczajnej (Urtica Dioica L.)” M. Pieszak, P. Ł. Mikołajczak. Borgis - Postępy Fitoterapii 4/2010, s. 199-204
- „Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) – charakterystyka botaniczna, biochemiczna i właściwości prozdrowotne” K. Jakubczyk, K. Janda, S. Szkyrpan, I. Gutowska, J. Wolska. Pomeranian Journal of Life Sciences 61(2), 191–198
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3257627/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19140159/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK589898/
Publikowane informacje mają charakter wyłącznie informacyjny i nie powinny zastępować indywidualnych konsultacji lekarskich. Zaleca się skonsultowanie z lekarzem lub terapeutą przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii. Wydawca nie dąży do nawiązania relacji lekarz-pacjent ze swoimi czytelnikami. Nie bierze również odpowiedzialności za wiarygodność, skuteczność lub prawidłowe stosowanie informacji umieszczonych na stronie, ani za ewentualne problemy zdrowotne wynikające z omówionych terapii.
