Health & Sex - czyli dbanie o relacje intymne, libido i aktywność seksualnąSeksualność stanowi ważny obszar ludzkiego życia. Seks, libido i intymność są jednymi z podstawowych potrzeb fizjologicznych i psychicznych człowieka. Na aktywność seksualną wpływa wiele czynników, takich jak emocje, stan psychiczny, dieta, aktywność fizyczna, a także wiek. Jak zadbać o relacje intymne, libido i aktywność seksualną? Spis treść:1. Wprowadzenie do seksualności• co to jest seksualność• znaczenie seksualności w życiu człowieka2. Wpływ stylu życia na seksualność i libido• co to jest libido• rola diety i aktywności fizycznej• wpływ wieku na funkcje seksualne kobiet i mężczyzn 3. Sposoby radzenia sobie z obniżonym libido• jak utrzymać optymalny poziom energii?4. Planowanie ciąży• dieta i styl życia w okresie prokreacyjnym 5. PodsumowanieZnaczenie seksualności w życiu człowiekaSeksualność jest postrzegana często w społeczeństwie jako krępujący temat tabu, a jest ważnym obszarem ludzkiego życia. Seks i intymność są jednymi z podstawowych potrzeb człowieka zarówno ze strony fizycznej, jak i psychicznej związanej z poczuciem bliskości i więzi z drugą osobą. Seksualność to nie tylko relacja z partnerem, ale także z własnym ciałem. Na seksualność, libido wpływa wiele czynników, w tym psychologicznych, fizycznych i biologicznych, a także dieta, styl życia i aktywność fizyczna. Dla zachowania pełnej satysfakcji z życia seksualnego istotne jest holistyczne podejście do seksualności.Wpływ stylu życia na seksualność i libidoLibido, to inaczej popęd seksualny, pożądanie aktywności seksualnych w celu zaspokojenia potrzeb cielesnych i odczucia przyjemności. Libido jest inne u każdego człowieka i może się zmieniać w trakcie dnia, miesiąca, w trakcie cyklu miesiączkowego u kobiet, w przypadku choroby, a także w wyniku wielu innych czynników. Na seksualność i satysfakcję z życia intymnego wpływa też styl życia, dieta i aktywność fizyczna. Zdrowe odżywianie to jeden z kluczowych elementów niezbędnych dla zachowania satysfakcji w obszarze życia intymnego. Badania wykazują korzystny wpływ diety śródziemnomorskiej na seksualność. Dominują w niej warzywa, owoce, oliwa z oliwek, ryby i owoce morza. Także diety roślinne, w tym dieta wegańska i wegetariańska przyczyniają się do zachowania aktywności seksualnej poprzez korzystny wpływ na układ krążenia. Odpowiednio zbilansowana dieta, w której występuje dużo warzyw, owoców, orzechów, ryb i owoców morza, chude mięso, nasiona roślin strączkowych, produkty pełnoziarniste, oleje roślinne korzystnie wpływa na funkcje seksualne. Istotne znaczenie ma także udział w diecie witaminy D, cynku, kwasów tłuszczowych omega-3, czy błonnika pokarmowego. Ważne jest również ograniczenie w diecie nasyconych kwasów tłuszczowych, nadmiaru soli i cukrów prostych. Istnieją również naturalne składniki i produkty pobudzające libido (tzw. afrodyzjaki), takie jak np. czekolada, orzechy, owoce morza, awokado, imbir. Oprócz diety znaczenia ma również regularna aktywność fizyczna, odpowiednia ilość i jakość snu, eliminacja stresu, a także ograniczenie alkoholu i innych używek. W przypadku nieodpowiednio zbilansowanej diety, niedoborów lub szczególnych potrzeb organizmu warto zatroszczyć się o życie intymne, które można wspierać dodatkową suplementacją. Na seksualność ma wpływ prawidłowe funkcjonowanie wielu narządów i układów, w tym układu krążenia, nerwowego i immunologicznego. Jak zadbać o satysfakcję seksualną?Warto zacząć od podstawowych witamin i składników mineralnych. Naszą propozycją jest BICAPS B COMPLEX, czyli kompleks witamin z grupy B, które przede wszystkim wspierają układ nerwowy, krążenia, funkcjonowanie mózgu oraz zmniejszają uczucie zmęczenia i znużenia. Kolejną propozycją jest BICAPS MULTI, który zawiera kompleksowy zestaw witamin i składników mineralnych. Aktywność seksualna u kobiet w okresie menopauzy jest tak samo ważne, jak i w okresie reprodukcyjnym, a jest większym wyzwaniem związanym przede wszystkim ze spadkiem hormonów płciowych i procesem starzenia. Produktem zawierającym składniki wspierające dolegliwości związane z menopauzą (niepokalanek, czerwona koniczyna), a także pomagającym utrzymać równowagę hormonalną (niepokalanek) jest BICAPS MENOFEM. Produkt ten również, dzięki folianom i witaminie C zmniejsza uczucie zmęczenia i znużenia.Jednym z najczęstszych problemów dotykających mężczyzn, szczególnie po 50 roku życia są problemy z prostatą, co związane jest z częstszym oddawaniem moczu. Może to się wiązać z obniżonym libido oraz trudnością z erekcją. U mężczyzn wraz z wiekiem naturalnie zmienia się również poziom testosteronu. Produktem, który może wspomagać pracę prostaty (palma sabałowa), wspierać funkcje rozrodcze (palma sabałowa, cynk), prawidłowy przebieg spermatogenezy (selen) oraz pomaga utrzymać prawidłową płodność (cynk) jest BICAPS PROSTATE. Sposoby radzenia sobie z obniżonym libidoSpadek libido jest dosyć powszechnym zjawiskiem i występuje w każdym wieku. Oprócz podstawowego wsparcia jakim jest m.in. zmiana stylu życia, wdrożenie odpowiedniej diety, aktywności fizycznej, warto rozważyć odpowiednią suplementację. Na rynku obecnych jest wiele suplementów, które mogą wpływać na satysfakcję z życia seksualnego, z których najbardziej popularny jest żeń- szeń.Jakie suplementy pomogą utrzymać optymalny poziom energii?Naszymi propozycjami pomagającymi zachować optymalny poziom energii są BICAPS KOREAN GINSENG i BICAPS ASHWAGANDHA. Produktami, które mogą być wspierające w są kompleksowe zestawy ekstraktów roślinnych, dla kobiet BICAPS LIBIFEM, a dla mężczyzn BICAPS LIBIMEN. BICAPS LIBIFEM zawiera 6 ekstraktów roślinnych, które przede wszystkim pomagają zachować naturalną aktywność seksualną (maca, żeń-szen) i optymalny poziom energii (ashwagandha, żeń-szeń). BICAPS LIBIMEN zestaw 6 ekstraktów roślinnych, które pomagają zwiększyć libido u mężczyzn głównie poprzez stymulację pożądania seksualnego (bruzdyganek), utrzymanie optymalnego poziomu energii (żeń-szeń), a także pomoc w zachowaniu naturalnej aktywności seksualnej (korzeń maca).Planowanie ciążyWsparcie organizmu w procesie starań o dziecko dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Jednak wiele badań naukowych skupia się głównie na kobietach.Czynniki, które są istotne w planowaniu ciąży to:• wiek,• masa ciała,• aktywność fizyczna,• czynniki środowiskowe,• choroby przewlekłe i infekcyjne• używki,• leki,• układ hormonalny,• budowa anatomiczna narządów układu rodnego,• stres,• dieta i styl życia.Fizyczne przygotowanie kobiet i mężczyzn do rodzicielstwa obejmuje styl życia, w tym dietę, aktywność fizyczną, masę ciała, palenie papierosów i alkohol. Otyłość i nadwaga, a także niedowaga mogą wpływać niekorzystnie w procesie starań o dziecko. Odpowiednio zbilansowana dieta, często połączona z suplementacją wybranych składników odżywczych i umiarkowana, regularna aktywność fizyczna działają wspierająco. Dieta bogata w węglowodany przetworzone, cukry proste i białko zwierzęce niekorzystnie wpływa na owulację i równowagę hormonalną. Korzystny wpływ na organizm przy planowaniu ciąży ma spożywanie większej ilości białka pochodzenia roślinnego, błonnika pokarmowego, ograniczanie tłuszczów trans oraz zwiększenie udziału kwasów tłuszczowych jedno i wielonienasyconych, w tym EPA i DHA, które należą do omega-3 w diecie. Suplementacja niektórych witamin, takich jak kwas foliowy z witaminą B12 i B6 zwiększa szansę zajścia w ciąże. Warto również sprawdzać poziom witaminy D, ponieważ jej niedobór może mieć niekorzystny wpływ. Składniki mineralne takie jak: wapń, cynk, żelazo, magnez, selen i jod są kluczowe, a ich niedobory mogą niekorzystnie wpływać na procesy fizjologiczne związane z układem rozrodczym. W okresie prokreacyjnym istotna jest również walka ze stresem oksydacyjnym, a pomóc w tym mogą przeciwutleniacze, które powinny być obecne w diecie lub przyjmowane w formie suplementów, a należą do nich witaminy C i E. Dlatego bardzo ważne są regularne badania, które pomagają nam określić prawidłowość budowy i funkcjonowania narządów i układów, a także poziomy witamin i składników mineralnych, które są szczególnie ważne w prekoncepcji. Przy planowaniu ciąży u kobiet warty uwagi jest produkt PRENACAPS MULTIPLAN + DHA, który zawiera kompleks składników rekomendowanych w okresie starania się o dziecko (m.in. wit. D, E, B12, jod, żelazo, DHA, folian). Dodatkowym produktem, który może mieć korzystny wpływ na regulowanie żeńskich hormonów płciowych jest BICAPS INOSITOL.PodsumowanieSeksualność to istotny element życia człowieka, obejmujący seks, libido i intymność. To zarówno potrzeba fizjologiczna, jak i psychiczna. Holistyczne podejście uwzględniające regularne badania i zdrowy tryb życia mogą znacząco wpłynąć na poprawę aktywności seksualnej oraz libido. Źródła:1. Manohar, S., Rao, S. S., Tandon, A., & Rao, T.S.S. (2020). Healthy Sexuality. In Quality of Life - Biopsychosocial Perspectives (DOI: 10.5772/intechopen.92375). JSS Medical College, Mysore. CC BY 3.0.2. libido - Słownik psychologiczny. (b. d.). Instytut Psychologii Zdrowia. https://psychologia.edu.pl/slownik/id.libido/i.html3. Oettingen, Justyna E. "Dysfunkcje seksualne — podejście oparte na teorii poznawczej (Sexual dysfunction — approach based on cognitive theory)." Seksuologia Polska 11, no. 2 (2013): 68-75.4. Łepecka-Klusek, C., Pilewska-Kozak, A. B., & Jakiel, G. (2012). Niepłodność w świetle definicji choroby podanej przez WHO. Med Og Nauk Zdr, 18(2), 163-166.5. Kozakiewicz, B., Dulęba, M., & Deptała, A. (Year). Wpływ stylu życia na płodność – przegląd literatury [Impact of lifestyle on fertility – a review of the literature]. Zakład Profilaktyki Onkologicznej, Warszawski Uniwersytet Medyczny.6. Łukaszuk, K., Kozioł, K., Jakiel, G., Jakimiuk, A., Jędrzejczak, P., Kuczyński, W., Kurzawa, R., Pawelczyk, L., Radwan, M., Spaczyński, R., Wielgoś, M., & Wołczyński, S. (2018). Diagnostyka i leczenie niepłodności — rekomendacje Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii (PTMRiE) oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGP) [Diagnostics and infertility treatment – recommendations of the Polish Society of Reproductive Medicine and Embryology (PSRME) and the Polish Society of Gynecologists and Obstetricians (PSGO)]. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 3(3), 112–140.7. Skoracka K, Ratajczak AE, Rychter AM, Dobrowolska A, Krela-Kaźmierczak I. Female Fertility and the Nutritional Approach: The Most Essential Aspects. Adv Nutr. 2021 Dec 1;12(6):2372-2386. doi: 10.1093/advances/nmab068. PMID: 34139003; PMCID: PMC8634384.8. Zając, Aleksandra, and Adamska-Szewczyk, Aldona. "Zaburzenia płodności a dieta." In Interdyscyplinarność, czyli współczesne wyzwanie dla naukowców cz.6, 113-123. Wydawnictwo naukowe Intellect, July 2021.9. Collins, G.G., Rossi, B.V. The impact of lifestyle modifications, diet, and vitamin supplementation on natural fertility. Fertil Res and Pract 1, 11 (2015). https://doi.org/10.1186/s40738-015-0003-410. Schaefer E, Nock D. The Impact of Preconceptional Multiple-Micronutrient Supplementation on Female Fertility. Clinical Medicine Insights: Women’s Health. 2019;12. doi:10.1177/1179562X1984386811. Nappi RE, Martini E, Martella S, et al. Maintaining sexuality in menopause. Post Reproductive Health. 2014;20(1):22-29. doi:10.1177/175404531351512212. Mawji, S. A., Mkony, C., Nyongole, O., Msinde, P., & Mahenda, D. (2023). Assessment of Erectile Dysfunction in Patients with Benign Prostate Hyperplasia Using the Sexual Function Index at Muhimbili National Hospital, Dar es Salaam, Tanzania. School of Surgery, Muhimbili University of Health and Allied Sciences, Dar es Salaam-Tanzania & Urology Department, Muhimbili National Hospital, Dar es Salaam-Tanzania. medRxiv preprint. https://doi.org/10.1101/2023.03.06.23286860. Posted March 8, 2023.

SelfLove – z miłości do siebie W dzisiejszych czasach, gdy tempo życia, nadmiar obowiązków i nieodłączny stres mogą nas przytłaczać, zadbanie o swój własny dobrostan staje się kluczowym elementem zdrowego stylu życia. To właśnie tu pomocna staje się koncepcja selfcare, która nie tylko zdobywa coraz większą popularność, ale staje się nieodłączną częścią praktyk zdrowego funkcjonowania zarówno fizycznego, jak i psychicznego.   Selfcare – co to właściwie jest? Self-care, czyli dbanie o siebie, to definicja ciesząca się w ostatnim czasie dużą popularnością. To działania na wielu różnych płaszczyznach, mające na celu utrzymanie i poprawę naszego zdrowia fizycznego, emocjonalnego, psychicznego, a także społecznego. Podejście to zakłada, że każdy z nas jest odpowiedzialny za własne dobre samopoczucie. Mamy na to realny wpływ, poprzez podejmowania działań w celu utrzymania równowagi i harmonii we wszystkich sferach życia – oczywiście wszystko w zgodzie z samym sobą. Jednymi z podstawowych działań, które wpływają na nasze samopoczucie, są: regularna aktywność fizyczna, zdrowe odżywianie, dbanie o sen, odpowiednie zarządzanie stresem, rozwijanie umiejętności radzenia sobie z emocjami, utrzymywanie zdrowych relacji społecznych, a także gospodarowanie czasu dla siebie na relaks i odprężenie. Warto podkreślić, że dbanie o siebie nie polega na jednorazowych działaniach, lecz jest to ciągły proces, który przede wszystkim wymaga zrozumienia własnych potrzeb. Dla każdej osoby będzie to zestaw różnorodnych działań, dostosowany do jej indywidualnych preferencji oraz aktualnej sytuacji życiowej. Przy holistycznym podejściu do tematu warto też rozważyć odpowiednią suplementację, która może przybliżyć nas do osiągnięcia oczekiwanych efektów.  Aktywność fizyczna jako element selfcare. Aktywność fizyczna odgrywa istotną rolę w kontekście selfcare a regularność w tym aspekcie przynosi liczne korzyści zarówno dla zdrowia fizycznego jak i psychicznego. Możemy zatem upiec kilka pieczeni na jednym ogniu. W trakcie aktywności fizycznej uwalnianie są endorfiny, czyli „hormony szczęścia” – to naturalne substancje, które przeciwdziałają stresowi oraz poprawiają nastrój. Aktywność wpływa na zwiększenie poziomu energii, a także poprawia wydolność organizmu. Regularna aktywność fizyczna może przyczynić się do poprawy jakości snu – a co za tym idzie, po przebudzeniu będziemy czuć się zregenerowani i wypoczęci. Dodatkową korzyścią płynącą z regularnej aktywności z pewnością jest poprawa wyglądu sylwetki. Utrata zbędnych kilogramów, a także poprawa napięcia skóry mogą pozytywnie wpłynąć na naszą pewność siebie i poprawić nasze samopoczucie. W kontekście aktywności fizycznej korzystna może okazać się suplementacja. Z pewnością jednym z produktów, na które warto zwrócić uwagę jest F-COLLAGEN ZINC. Składniki zawarte w tym preparacie wpływają na utrzymanie zdrowych kości, a także pomagają w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym. Forma proszku pozwala na rozpuszczenie produktu w ulubionym koktajlu, który można spożyć od razu po treningu. Dobrym rozwiązaniem może okazać się stosowanie suplementu BICAPS coenzyme Q10, odpowiada on za prawidłowe funkcjonowanie mitochondriów, w których produkowana jest energia, a także jest uznawany za jeden z ważniejszych przeciwutleniaczy w organizmie – co przeciwdziała skutkom stresu oksydacyjnego. Zdrowe ciało, zdrowy duch! Selfcare to proces świadomego podejścia do dbania o siebie, co przyczynia się do ogólnego wzmocnienia organizmu i zwiększenia jego odporności na różnego rodzaju wyzwania. Odporność można zwiększać poprzez odziaływanie na różne obszary. Z pewnością jednym z nich jest zdrowa dieta, poprzez odpowiednio zbilansowane posiłki bogate w witaminy oraz składniki mineralne, wspieramy funkcjonowanie naszego układu odpornościowego.  Dodatkową korzyścią, wpływającą na naszą odporność może być odpowiednio dobrana suplementacja. Włączenie do diety preparatu BICAPS zinc wspomoże nasz układ odpornościowy w prawidłowym funkcjonowaniu. Takie same korzyści przyniesie nam regularne stosowanie witaminy D3, którą znaleźć można w produkcie OLICAPS D3 4000. Niewystraczająca ilość snu, a także jego obniżona jakość, to czynniki istotnie wpływające na osłabienie układu odpornościowego. Warto więc zgłębić temat dotyczący higieny snu, by odpowiednio zadbać o ten obszar. W końcu to od niego zależy nasza regeneracja, a co za tym idzie - energia na kolejny dzień.    Stres może również negatywnie wpływać na odporność, poznanie i wprowadzenie odpowiednich  technik relaksacyjnych, medytacji oraz innych strategii zarządzania stresem, pomoże nam w utrzymaniu równowagi psychicznej. W kontekście dbania o odporność warto rozważyć ograniczenie do minimum spożycia substancji szkodliwych, takich jak alkohol czy papierosy, które przyczyniają się do jej obniżenia. Podstawą w utrzymaniu wysokiej odporności oraz dobrego zdrowia będą na pewno regularne badania profilaktyczne. Badania przesiewowe mogą pomóc we wczesnym wykrywaniu potencjalnych problemów zdrowotnych, a co za tym idzie – ich skutecznym leczeniu. Selfcare w odniesieniu do wyglądu. W kontekście urody, selfcare odnosi się do praktyk i nawyków, które wspierają zdrowie skóry, włosów, paznokci oraz ogólnie wyglądu zewnętrznego. Obejmuje to zarówno rutynę pielęgnacyjną, jak i zdrowe nawyki, które przyczyniają się do poprawy wyglądu i samopoczucia. Prócz rytuałów, które wpływają od zewnątrz na wygląd naszych paznokci, skóry oraz włosów, bardzo istotne znaczenie będą miały też działania podejmowane od wewnątrz. W tym ponownie może pomóc nam odpowiednio dobrana suplementacja. Jest kilka produktów, na które warto zwrócić uwagę, jednym z nich jest BICAPS skin&hair zawierający aż 7 składników m.in. selen, cynk, biotynę, witaminę E oraz krzem. Z produktów monoskładnikowych polecić można BICAPS biotin, a także BICAPS selenium. Składniki zawarte w tych produktach przyczynią się do utrzymania dobrej kondycji naszej skóry, włosów oraz paznokci. Ważne jest zrozumienie, że selfcare w kontekście urody nie polega tylko na zewnętrznych zabiegach, ale także na podejściu holistycznym do zdrowego stylu życia. Łączenie praktyk pielęgnacyjnych ze zdrowymi nawykami pozwolą nam uzyskać przede wszystkim trwały i pozytywny efekt. Praktyki selfcare, które uwzględniają zarówno aspekty fizyczne, jak i psychiczne, mogą przyczynić się do poprawy jakości życia i osiągnięcia równowagi między ciałem a umysłem. W ostatnim czasie szeroko pojęte selfcare staje się nieodłącznym elementem zdrowego stylu życia, a świadome podejście do troski o siebie ma kluczowe znaczenie w osiąganiu trwałego dobrostanu. Bardzo ważne jest holistyczne podejście do tematu i uświadomienie, że dla każdego z nas selfcare może oznaczać coś innego. Najważniejsze jest działanie w zgodzie z samym sobą.

Witamina B12: Dlaczego niedobór jest zagrożeniem dla naszego zdrowia?Niedobór witaminy B12 to powszechny problem zdrowotny, który często pozostaje niezauważany lub bagatelizowany. Odgrywa ona kluczową rolę w wielu procesach zachodzących w naszym organizmie, a jej niedobór może prowadzić do różnorodnych problemów zdrowotnych. Warto wiedzieć, jakie konsekwencje może przynieść niski poziom witaminy B12 dla naszego zdrowia. Niedobór kobalaminy zaburza prawidłowe funkcjonowanie organizmu, w szczególności narażone są na to osoby starsze, lub osoby które zdecydowały się na weganizm lub wegetarianizm. Właściwości witaminy B12  Witamina B12 zwana kobalaminą, jest jedną z witamin rozpuszczalnych w wodzie. Jej nazwa odnosi się do grupy związków zwanej kobalaminami, w których budowie znajduje się jon kobaltu. W środowisku naturalnym witamina B12 występuje jako deoksyadenozylkobalamina oraz jako metylokobalamina. Produkowana na skalę przemysłową cyjanokobalamina, to forma witaminy B12, która nie występuje naturalnie w przyrodzie, wykazuje natomiast dużą odporność na czynniki środowiskowe. Nie ma ona jednak bezpośredniego działania biologicznego, w związku z czym w organizmie człowieka musi ulec przekształceniu do aktywnej formy, jaką jest metylokobalamina. Witamina ta jest jedyną, której synteza jest możliwa tylko w komórkach bakteryjnych. Wchłanianie witaminy B12 odbywa się w końcowym odcinku jelita krętego, niezbędnym w tym procesie jest tzw. czynnik Castle’a – glikoproteina wytwarzana przez komórki okładzinowe żołądka. Uczestniczy w procesie syntezy DNA i RNA w erytroblastach, jest niezbędnym składnikiem w procesie powstawania krwinek czerwonych w szpiku kostnym (eyrtropoezy). Bierze również udział w przemianach metabolicznych tłuszczów i węglowodanów oraz wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego poprzez tworzenie otoczki mielinowej i przekaźników nerwowych. Razem z kwasem foliowym uczestniczy w przekształcaniu go w biologicznie aktywny tetrahydrofolian, pełniąc kluczową rolę w utrzymaniu stabilności genomu człowieka. Witamina B12 – gdzie występuje? Najlepszym zapobieganiem niedoborów jest pokrycie dziennego zapotrzebowania na witaminę B12, dlatego tak ważne jest zbilansowane żywienie zapewniające jej odpowiednią podaż. Warto więc zapamiętać, gdzie występuje witamina B12, by wybierać produkty zawierające ten składnik odżywczy. Bogatymi źródłami kobalaminy są głównie produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak mięso (wołowina, wieprzowina, drób, ryby, wątróbka, podroby, owoce morza) a także nabiał (ser żółty, mleko) oraz jaja. W produktach pochodzenia roślinnego obecność witaminy B12 jest znikoma i wynika głównie ze stosowania nawozów zawierających ten składnik odżywczy. Biorąc pod uwagę powyższy fakt, weganizm oraz wegetarianizm to diety będące istotnym czynnikiem narażenia na niedobór witaminy B12.Ile witaminy B12 dziennie należy dostarczyć organizmowi?Zapotrzebowanie na witaminę B12 może różnić się w zależności od stanu fizjologicznego a także wieku. Dobowa referencyjna dawka dla zdrowej osoby dorosłej wynosi około 2 µg, należy jednak zaznaczyć że normy mogą różnić się pomiędzy krajami (w Niemczech norma wynosi 3 µg/dobę, natomiast w USA waha się w przedziale 2,4 - 2,8 µg/dobę). Stosując dietę roślinną należy zwrócić szczególną uwagę na to, gdzie występuje witamina B12, dzienną dawkę można uzupełnić stosując odpowiednią suplementację. Przy diecie nie wykluczającej produktów pochodzenia zwierzęcego pokrycie zapotrzebowania nie stanowi większego problemu. Niedobór witaminy B12 – przyczyny.Co powoduje niedobór witaminy B12? Spożycie kobalaminy może być niewystarczające u osób stosujących dietę wegańską oraz wegetariańską, jest to główną przyczyną powstawania niedoborów witaminy B12. Problem występuje także u osób cierpiących na zaburzenia wchłaniania w przewodzie pokarmowym. Uważa się, że głównym powodem niedoboru u osób starszych (stanowiący aż 60-70% przypadków) jest zespół złego wchłaniania witaminy B12 z pożywienia, znany także jako malabsorpcja witaminy B12. Głównymi przyczynami niedoborów witaminy B12 są:• brak witaminy B12 w codziennej diecie, na przykład w przypadku diety wegetariańskiej lub wegańskiej,• choroby jelit, takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna lub stan po resekcji jelita krętego (gdzie zachodzi wchłanianie witaminy B12),• choroba Addisona-Biermera, która prowadzi do rozwoju niedokrwistości złośliwej - organizm produkuje przeciwciała skierowane przeciwko komórkom okładzinowym i czynnikowi wewnętrznemu (czynnikowi Castle’a), co blokuje wchłanianie witaminy B12,• wrodzony brak lub nieprawidłowości w czynniku wewnętrznym,• wzrost zapotrzebowania na witaminę B12 w trakcie infekcji tasiemcem bruzdogłowcem szerokim,• zespół rozrostu bakteryjnego (np. w zespole ślepej pętli),• zespół Zollingera i Ellisona (zespół symptomów i powikłań wynikających z nadmiernego wydzielania kwasu żołądkowego przez błonę śluzową żołądka),• niedobór transkobalaminy II,• choroba alkoholowa,• przewlekle stosowanie leków, takich jak metformina, inhibitory pompy protonowej komórek okładzinowych żołądka (jak omeprazol, pantoprazol) oraz antagoniści receptora histaminowego H2 (jak ranitydyna).Objawy i skutki niedoboru witaminy B12. Witamina B12 poniżej normy może negatywnie wpływać na nasze zdrowie. Warto więc zgłębić wiedzę na temat tego, co dzieje się z organizmem gdy brakuje witaminy B12. Niedobór kobalaminy wielowymiarowo oddziałuje na nasze zdrowie, dając objawy ze strony układu pokarmowego oraz układu krążenia a także prowadząc do dysfunkcji neurologicznych, psychicznych oraz skórnych. Niedobór witaminy B12 - układ krążenia. Niedobór witaminy B12, poza niedoborem kwasu foliowego, jest drugą najczęstszą przyczyną występowania niedokrwistości megaloblastycznej. Co ważne, działanie biologiczne tych dwóch witamin jest uzupełniające i oba niedobory mogą występować równocześnie. Ten rodzaj anemii charakteryzuje się zaburzeniami w procesach wytwarzania krwi. Objawia się to między innymi obecnością we krwi dużych, niedojrzałych erytrocytów, tzw. makrocytów o skróconym czasie przeżycia. Kliniczne objawy anemii megaloblastycznej obejmują bóle i zawroty głowy, poczucie osłabienia, tachykardię oraz bladość skóry. Niedobór witaminy B12 a objawy neurologiczne.Najczęstszym objawem neurologicznym związanym z niedoborem witaminy B12 jest tzw. neuropatia obwodowa. Główną przyczyną tych zmian jest zakłócenie procesu mielinizacji, odpowiedzialnego za zwiększanie grubości włókien łączących neurony – ma to negatywny wpływ na przewodnictwo impulsów nerwowych. Objawy neuropatii rozwijają się stopniowo, na początku pojawia się parestezja (mrowienie i drętwienie kończyn). Wraz z postępem choroby dolegliwości mogą przekształcić się w zaburzenia czucia i osłabienie kończyn, czemu towarzyszyć może ból mięśni. Najbardziej odczuwalne mogą być zaburzenia chodu, oraz drętwienie a nawet niedowład kończyn. Objawem może okazać się również utrata smaku oraz zaburzenia węchu. Bardzo istotnym jest, aby reagować od razu po zauważeniu występujących nieprawidłowości, ponieważ nieleczony, ciężki niedobór witaminy B12 może skutkować zaburzeniami siły mięśniowej. W niektórych przypadkach istnieje również ryzyko rozwoju neuropatii wzrokowej, prowadzącej do zaniku nerwu wzrokowego. Niedobory witaminy B12 mają bezpośredni wpływ na układ nerwowy, oddziałując negatywnie na proces metylacji DNA - znacząco zwiększa to ryzyko powstawania chorób neurodegeneracyjnych. Niedobór witaminy B12 objawy psychiczne.Niedobór witaminy B12 obejmuje również objawy psychiczne, mogą należeć do nich między innymi różnorodne zaburzenia nastroju, rozdrażnienie, otępienie, chroniczne zmęczenie, osłabiona koncentracja a nawet depresja czy psychoza. Tego typu objawy ze strony układu nerwowego występują u około 75-90% osób, przy czym w 25% przypadków nie występują jednocześnie dolegliwości związane z układem krwiotwórczym. Wyżej wymienione symptomy często nie są kojarzone z niedoborami kobalaminy, co może opóźniać prawidłową diagnozę. Jest to o tyle niebezpieczne, że może prowadzić to nieodwracalnych zmian w obrębie układu nerwowego. Niedobór witaminy B12 – objawy skórne.Objawy skórne związane z niedoborem kobalaminy mogą występować jako jedyne obserwowalne symptomy i pojawiać się przed innymi oznakami niedoboru B12. Do symptomów, na które powinniśmy zwrócić uwagę należą: bladość i przesuszenie skóry oraz stan zapalny w obrębie błon śluzowych warg, jamy ustnej i języka (tzw. „bawoli język” – jego powierzchnia staje się gładka i lśniąca). W przypadku niedoboru witaminy B12 możemy dostrzec zjawisko zwane hiperpigmentacją – jest to ciemnienie skóry, mające związek ze zwiększoną zawartością melaniny w warstwie podstawnej naskórka. Przebarwienia można zaobserwować głównie w obrębie dłoni i stóp. W literaturze naukowej istnieją także badania sugerujące rolę niedoboru witaminy B12 w rozwoju przedwczesnego siwienia włosów. Warto zaznaczyć, że skórne objawy hipokobalaminemii są odwracalne i ustępują po kilku tygodniach wdrożenia leczenia odpowiednimi dawkami witaminy B12. Niedobór witaminy B12 – objawy ze strony układu pokarmowego. Hipokobalaminemia może dawać objawy również ze strony układu pokarmowego. Dolegliwości obejmują zaparcia, biegunki oraz utratę łaknienia co może skutkować spadkiem masy ciała. Niedobór witaminy B12 ma duży wpływ na metabolizm tłuszczów, badania dowodzą że prowadzi on do wzmożonego gromadzenia tłuszczów w komórkach wątroby, wpływa też negatywnie na procesy utleniania kwasów tłuszczowych. Nieprawidłowości w metabolizmie tłuszczów mogą w konsekwencji prowadzić do tzw. niealkoholowego stłuszczenia wątroby. Jak sprawdzić niedobór witaminy B12? Witamina B12 poniżej normy może negatywnie wpływać na nasze zdrowie. Jeśli znajdujemy się w grupach zwiększonego ryzyka, należy kontrolować jej stężenie poprzez odpowiednie badania, warto więc wiedzieć jak skontrolować niedobór witaminy B12. Metody sprawdzania niedoboru witaminy B12 można podzielić na pośrednie i bezpośrednie. Do metod bezpośrednich należy oznaczenie stężenia kobalaminy w surowicy krwi, natomiast do metod pośrednich zalicza się oznaczenie stężenia MMA (kwasu metylomalonowego) oraz stężenia homocysteiny. W przypadku niedoboru zarówno witaminy B12, jak i kwasu foliowego w surowicy, obserwuje się wzrost stężenia homocysteiny. Jednak bardziej precyzyjnym wskaźnikiem niedoboru witaminy B12 jest wzrost poziomu MMA, który występuje wyłącznie w przypadku braku witaminy B12, a nie obserwuje się jego wzrostu w niedoborze kwasu foliowego. Jednym ze sposobów wykrywania niedoborów jest też oznaczanie stężenie transkobalaminy – białka wiążącego witaminę B12. Należy zaznaczyć, że stężenie witaminy B12 nie zawsze jest adekwatne do jej zasobów w organizmie, dlatego warto na diagnostykę spojrzeć wielowymiarowo. Laboratoria oferują pakiety zawierające badania, które stosują rozszerzone podejście do diagnostyki niedoborów kobalaminy. W pakietach, prócz wyżej wymienionych, mogą znaleźć się również badania oznaczające przeciwciała przeciwko czynnikowi Castle’a i komórkom okładzinowym żołądka. Zawsze warto skonsultować z lekarzem czynniki ryzyka wpływające na zagrożenie niedoborem witaminy B12, aby wybrać odpowiednie dla siebie badania krwi. Do badania należy stawić się na czczo, w przypadku przewlekle przyjmowanych leków istotna jest też konsultacja z lekarzem – niektóre z nich mogą wówczas wpływać na wyniki badań laboratoryjnych. Biorąc pod uwagę tak wiele czynników wpływających na niedobór kobalaminy oraz ilość dostępnych badań, z pewnością nasuwa się pytanie czy badanie poziomu witaminy b12 jest refundowane. Od lipca 2022 r. lekarz rodzinny może zlecić oznaczenie tej witaminy na koszt Narodowego Funduszu Zdrowia. Jak szybko uzupełnić niedobór witaminy B12? Uniknięciu powikłań wynikających ze zbyt niskiego poziomu B12 sprzyja wczesne rozpoczęcie leczenia. Może to zapobiec zarówno powikłaniom neurologicznym, jak i patologicznym zmianom w obrębie układu krążenia. Prócz uwzględnienia w diecie żywności o wysokiej zawartości kobalaminy, jednym ze sposobów uzupełnienia niedoborów jest stosowanie suplementacji doustnej. Na rynku istnieje wiele dostępnych preparatów zarówno w tabletkach jak i kapsułkach, przy czym odpowiednią dawkę najlepiej skonsultować z lekarzem prowadzącym, po przeprowadzeniu odpowiednich badań krwi. Osoba z odpowiednimi kompetencjami najlepiej dopasuje dla nas suplementacje i określi ile witaminy B12 dziennie zażywać. Warto też wiedzieć, jak poprawić wchłanianie witaminy B12. Przyczynić może się do tego wybór preparatów zawierających w swym składzie witaminę B12 w formie metylokobalaminy. Jest to jej aktywna postać, co oznacza, że wykazuje ona dużą dostępność biologiczną. Istnieją przesłanki wskazujące o jakiej porze brać witaminę B12 – sugeruje się spożywanie kobalaminy w godzinach porannych, co ma związek z jej wpływem na metabolizm węglowodanów i tłuszczów, najlepiej jednak skonsultować to z lekarzem. Należy zaznaczyć, że podawanie dużych dawek witaminy B12 jest porównywalnie skuteczne jak podawanie domięśniowe w celu korekcji niedokrwistości czy redukcji objawów neurologicznych. Terapia domięśniowa prowadzi do szybszej poprawy parametrów krwi i powinna być rozważana u pacjentów z ciężkim niedoborem. Także u osób zmagających się z zaburzeniami wchłaniania lepszą alternatywą mogą okazać się zastrzyki domięśniowe. Należy pamiętać, że nadmiar witaminy B12 może również okazać się szkodliwy dla naszego organizmu (co ciekawe – przebiega on raczej klinicznie bezobjawowo), dlatego bardzo istotny jest wybór odpowiednich dawek – adekwatnych do stwierdzonych niedoborów. To, ile trwa uzupełnienie witaminy B12, zależne jest od formy wybranych przez nas preparatów a także od indywidualnych uwarunkowań fizjologicznych. Niedobór witaminy B12 w ciąży. Niedobory witaminy B12 u kobiet w ciąży mogą znacząco rzutować zarówno na zdrowie ciężarnej, jak i rozwijającego się dziecka. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B12 u kobiet ciężarnych wynosi ok. 2,6 µg i wzrasta w okresie laktacji do 2,8 µg. Kobalamina wraz z kwasem foliowym oraz witaminą B6 biorą udział w syntezie DNA, co ma istotny wpływ na rozwój płodu. Jest ona gwarantem prawidłowego przebiegu cyklu przemian folianów, co jest kluczowe w szybkim podziale komórek płodu i łożyska. Niedobory witaminy B12 mogą zwiększać ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego, który jest realnym zagrożeniem dla życia matki. Zbyt niski poziom B12 stanowi także zagrożenie zdrowotne dla dziecka, może on wówczas doprowadzić do przedwczesnego porodu. Jego skutkiem może być również wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu, anemia megaloblastyczna u dziecka oraz niezwykle niebezpieczne wady cewy nerwowej, odpowiadającej za rozwój układu nerwowego. O prawidłowy poziom witaminy B12 warto zadbać również w trakcie laktacji, gdyż jej niedobór może zaburzyć prawidłowy rozwój poznawczy oraz psychomotoryczny dziecka. Warto zapamiętać: • Witamina B12, znana również jako kobalamina, jest niezbędna dla wielu procesów w organizmie, w tym syntezy DNA i RNA, produkcji czerwonych krwinek, przemian metabolicznych oraz zdrowego układu nerwowego.• Główne źródła witaminy B12 to produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak mięso, ryby, nabiał i jaja. Diety wegańskie i wegetariańskie mogą prowadzić do niedoboru witaminy B12.• Dzienna zalecana dawka witaminy B12 wynosi około 2 µg, ale może się różnić w zależności od wieku i stanu zdrowia.• Przyczyny niedoboru witaminy B12 obejmują niedostateczną jej podaż z pożywienia, choroby jelit, zespoły zaburzeń wchłaniania powodujące nieprzyswajanie witaminy B12 – w tym chorobę Addisona-Biermera, zespół rozrostu bakteryjnego, zespół Zollingera i Ellisona i inne. Czynnikiem ryzyka jest przewlekłe przyjmowane niektórych leków (metformina, inhibitory pompy protonowej), co powoduje brak witaminy B12. • Objawy braku witaminy B12 obejmują anemię, problemy neurologiczne (np. neuropatię), objawy psychiczne (depresję, zmęczenie, osłabienie koncentracji), objawy ze strony układu pokarmowego (brak apetytu, biegunki, zaparcia) oraz objawy skórne.• Niedobór witaminy B12 można diagnozować poprzez badania krwi, takie jak oznaczenie poziomu B12, MMA (kwasu metylomalonowego) i homocysteiny. Czasami badane są także przeciwciała przeciwko czynnikowi Castle’a.• Leczenie niedoboru witaminy B12 polega na uzupełnieniu jej poziomu w organizmie poprzez suplementację doustną lub iniekcje. Zbilansowana dieta pokrywająca zapotrzebowanie dzienne wspomaga uzupełnianie niedoborów, warto więc wiedzieć co jeść przy niedoborze witaminy B12. Zawsze najlepiej skonsultować z lekarzem, jak przyjmować witaminę B12. To, po jakim czasie zaczyna działać witamina B12 zależne jest od wybranego preparatu oraz stanu naszego zdrowia.• Niedobór witaminy B12 w ciąży może prowadzić do powikłań zarówno u matki, jak i dziecka, włączając w to ryzyko stanu przedrzucawkowego i wad cewy nerwowej u płodu. Niedobór w okresie laktacji może negatywnie wpływać na funkcje poznawcze i psychosomatyczne dzieci. Warto monitorować poziom witaminy B12, zwłaszcza w przypadku stosowania diet wegetariańskich i wegańskich, osób starszych oraz u osób z zaburzeniami wchłaniania, ponieważ odgrywa ona istotną rolę w utrzymaniu ogólnego zdrowia i zapobieganiu wielu problemom zdrowotnym.FAQ1. Niedobór witaminy B12 a ból nóg.Niedobory kobalaminy prowadzą do neuropatii, które mogą objawiać się jako ból nóg. 2. Co niszczy witaminę B12 w organizmie?Na wchłanianie kobalaminy negatywny wpływ wywiera m.in. przewlekłe stosowanie metforminy oraz leków zawierających inhibitor pompy protonowej.3. Po jakim czasie zaczyna działać witamina B12?Nie ma na to jednoznacznej odpowiedzi, będzie to uzależnione od indywidualnych czynników fizjologicznych a także od wybranej formy leczenia niedoboru (zastrzyki lub doustna suplementacja). 4. Niedobór witaminy B12 i kwasu foliowego objawy.Główne objawy niedoborów tych witamin wykazywane są ze strony układu krążenia, powodują one wystąpienie anemii megaloblastycznej.5. Witamina B12 która najlepsza?Najlepiej wybierać preparaty, które w swoim składzie zawierają B12 w formie metylokobalaminy. Jest to jej aktywna forma, niewymagająca przekształcenia w organizmie, chrakteryzująca się dużą dostępnością biologiczną. Źródła: • A. Nieciecka, K. Kędziora-Kornatowska, M. Lamach, M. Jabłońska. N.Błasik, A. Wójcik; „Analysis of the causes of vitamin B12 deficiency in different age groups - a review of the literaturę”; Journal of Education,HealthandSport.2023;13(2):81-92• K. Halczuk, B. Karwowski; „Witamina B12 - czy jest nam potrzebna?”, Farm Pol, 2022, 78(9): 527–535 • R. Elangovan, J. Baruteau; „Inerited and acquired vitamin B12 deficiencies: Which administration route to choose for supplementation?”; Pharmacol, September 2022; • M. Daszkiewicz; „Rola żywienia w zapobieganiu i terapii wybranych schorzeń skóry”; Aesth Cosmetol Med. 2021;10(4):175-179• Z. Rzepka, M. Maszczyk, D. Wrześniok; „Biologiczna rola kobalaminy: przyczyny i skutki hipokobalaminemii na poziomie molekularnym, komórkowym, tkankowym i organizmu”; Postepy Hig Med Dosw (online), 2020; 74: 443-451• K. Kmiecik; „Niedobór kwasu foliowego i witaminy B12 w patogenezie niedokrwistości”; Badania i Rozwój Młodych Naukowców w Polsce Nauki medyczne i nauki o zdrowiu; s. 66-67, rok 2018• M. Jarosz; „Normy żywienia dla populacji Polski”; Instytut Żywności i Żywienia, 2017• K. Drews; „Aktywne wspomaganie szlaku folianów – epigenetyczny wpływ choliny i witaminy B12 na rozwój ciąży”; Ginekol Pol. 2015, 86, 940-946• J. Zabrocka, Z. Wojszel; „Niedobór witaminy B12 w wieku podeszłym – przyczyny, następstwa, podejście terapeutyczne”; G E R I A T R I A 2013; 7: 24-32• A. Kośmider, K. Czaczyk; „Witamina B12 – budowa, biosynteza, funkcje i metody oznaczania.”; Nauka. Technologia. Jakość, 2010, 5 (72), 17 – 32• K. Lis; „Wpływ spożywania alkoholu etylowego na wyniki badań laboratoryjnych”; Alkoholizm i Narkomania 2009, Tom 22: nr 1, 6573

Walka z wolnymi rodnikami: mechanizmy antyoksydacyjne, przykłady przeciwutleniaczy Tlen jest niezbędny do życia, bez niego człowiek jest w stanie przeżyć zaledwie kilka minut. Cząsteczka tlenu w stanie podstawowym jest dla nas bezpieczna, jednak w wyniku wielu procesów może przekształcić się w formę reaktywną i wówczas jest w stanie uszkadzać komórki organizmu. Jakie mechanizmy wykształciliśmy, aby temu zaradzić i w jaki sposób możemy się dodatkowo wspomóc? Odpowiedź znajduje się w poniższym artykule. Warto zapoznać się z kilkoma bardziej skomplikowanymi pojęciami, aby zrozumieć przyczyny i skutki działania wolnych rodników i to, jak ważną rolę pełnią przeciwutleniacze. Czym są i jak powstają wolne rodniki?Wolne rodniki, wraz z nadtlenkiem wodoru i tlenem singletowym, należą do reaktywnych form tlenu (tzw. RFT). Czym wobec tego są reaktywne formy tlenu i skąd się biorą?Są to atomy lub cząsteczki, które na swojej powłoce posiadają co najmniej jeden niesparowany elektron. Dążą do tego, aby “zabrać” elektron, przez co są niezwykle reaktywne. Wchodzą w reakcje ze składnikami komórek takimi jak lipidy, białka, DNA, zaburzając ich funkcje biologiczne.Należy zaznaczyć, że reaktywne formy tlenu w niewielkich ilościach powstają naturalnie w organizmie, pełniąc szereg korzystnych funkcji np. w procesie oddychania mitochondrialnego. Biorą także udział w procesach immunologicznych, przyczyniają się do eliminacji patogenów, wpływając na naszą odporność. Ponadto uczestniczą w wydzielaniu hormonów, regulacji skurczów mięśni czy usuwaniu ksenobiotyków (leków) z organizmu.Jak widać umiarkowana ilość RFT jest niezbędna, natomiast wiele czynników wpływa na znaczne zwiększenie ilości wolnych rodników. Co w takim razie może dodatkowo przyczyniać się do ich powstawania?● palenie papierosów● alkohol● przetworzona żywność● promieniowanie UV● zanieczyszczenie środowiska● stresAntyoksydanty – co to?Antyoksydanty (inaczej przeciwutleniacze lub antyutleniacze) to substancje, których celem jest zapobieganie oksydacji, czyli utlenianiu cząsteczek. Ich działanie polega m.in. na przekształceniu wolnych rodników tlenowych w formy nieaktywne, dzięki czemu minimalizują negatywne skutki działania tych reaktywnych form tlenu na komórki organizmu. Rodzaje antyoksydantówNasz organizm naturalnie wytworzył mechanizmy obronne przydatne w walce z wolnymi rodnikami, tzw. antioxidant defense system - ADS. Są to trzy linie obrony komórek:● pierwsza linia obrony - zapobieganie wytwarzaniu RFT, rolę tę pełnią enzymy - dysmutaza ponadtlenkowa, katalaza i peroksydaza glutationowa;● druga linia - mechanizmy naprawcze - związki, które należą do tej grupy to glutation, bilirubina, kwas moczowy, witamina A, C, E, flawonoidy;● trzecia linia obrony - mechanizmy, które eliminują komórki uszkodzone przez wolne rodniki. Ze względu na sposób działania, przeciwutleniacze dzielimy na enzymatyczne i nieenzymatyczne, przy czym wśród tych drugich można wyróżnić antyoksydanty endogenne i egzogenne. Endogenne to takie, które organizm wytwarza sam, natomiast antyoksydanty egzogenne muszą zostać dostarczone do organizmu z zewnątrz (np. z dietą).Czym jest stres oksydacyjny?W sytuacji gdy nasz organizm jest stale narażony na działanie wolnych rodników, mamy nadmiar reaktywnych form tlenu, a antyoksydacyjne mechanizmy obronne nie są zdolne do ich usuwania - mówimy o tzw. stresie oksydacyjnym. W konsekwencji dochodzi do uszkodzenia błon i zaburzenia funkcji komórek, co z kolei może przyczyniać się przyspieszenia procesów starzenia oraz do rozwoju wielu chorób.Działanie antyoksydantów – ryzyko wystąpienia jakich chorób mogą zmniejszać przeciwutleniacze?Liczne badania naukowe dowiodły, że dieta bogata w antyoksydanty odgrywa ważną rolę w profilaktyce wielu schorzeń, takich jak: cukrzyca, choroby układu krążenia (m.in. miażdżyca, choroba niedokrwienna serca), układu nerwowego (choroba Parkinsona czy choroba Alzheimera), reumatoidalne zapalenie stawów, schorzenia układu oddechowego (np. astma), choroby oczu (zaćma, zwyrodnienie plamki żółtej), problemy skórne (łuszczyca, egzema). Biorąc pod lupę np. choroby neurodegeneracyjne, należy zauważyć, że mózg jest szczególnie wrażliwy na uszkodzenia oksydacyjne i stwierdzono, że zmiany u osób cierpiących na Alzheimera są ściśle powiązane z działaniem reaktywnych form tlenu. Produkty bogate w antyoksydanty mogą pomóc nam uchronić się przed wymienionymi jednostkami chorobowymi oraz opóźniać starzenie. Przeciwutleniacze a choroba nowotworowaMówiąc o schorzeniach związanych ze stresem oksydacyjnym nie sposób pominąć choroby nowotworowej. O ile wpływ antyutleniaczy na progresję choroby i przerzuty jest niejasny i wymaga dalszych badań, o tyle niezaprzeczalny jest pozytywny wpływ antyoksydantów w profilaktyce nowotworów. Przeprowadzono szereg badań w których wykazano, że konkretne antyoksydanty mogą pomóc w zapobieganiu np. nowotworom żołądka, gardła, płuc, jelita grubego oraz prostaty.Pod wpływem promieniowania UV wolne rodniki przyczyniają się do powstawania zmian skórnych, które mogą przekształcić się w nowotwór. Z kolei antyoksydanty mają zdolność neutralizowania RFT we wszystkich warstwach skóry, zatem są silną linią obrony przed tym rodzajem raka. Najsilniejsze antyoksydantyWśród setek antyoksydantów trudno wskazać jeden “najmocniejszy”, natomiast jest kilka przykładów związków, które uznaje się za najsilniejsze przeciwutleniacze. Są to:- glutation - powszechnie występuje we wszystkich komórkach roślin i zwierząt, stanowi istotny element obrony przed wolnymi rodnikami, ale pełni też ważną rolę w detoksykacji organizmu - usuwaniu ksenobiotyków (leków), pestycydów i jonów metali ciężkich- witamina E - podobnie jak inne antyoksydanty lipofilne jest rozpuszczalna w tłuszczach; chroni błony komórkowe, lipidy i lipoproteinach przed utlenianiem, - astaksantyna - nazywana “królową karotenoidów”, jej działanie antyoksydacyjne jest 65 razy silniejsze niż witaminy C, odpowiada za czerwone zabarwienie łososia czy krewetek.CIEKAWOSTKA - warzywa i owoce mają zdolność zmniejszenia stresu oksydacyjnego, którą mierzy skala ORAC (Oxygen Radical Absorbance Capacity). Im wyższa wartość, tym silniejsze właściwości antyoksydacyjne. Źródła antyoksydantów w diecie – jakie produkty są bogate w antyoksydanty?Coraz częściej słyszymy, że warto zadbać o antyoksydanty w diecie. Zawarte są w produktach roślinnych takich jak owoce, warzywa, zboża czy strączki.Naturalne antyoksydanty to m.in.:● witamina C (kwas askorbinowy) - obecna w dzikiej róży, owocach cytrusowych, papryce● witamina E (α-tokoferol) - jej źródłem są oleje roślinne, orzechy, zielone warzywa liściaste● karotenoidy - wśród nich:- prowitamina A, czyli β-karoten - jego doskonałym źródłem jest marchew, ale też brzoskwinie, morele i bataty- luteina i zeaksantyna - zawarte w kukurydzy, dyni, pomarańczach, zielonych warzywach liściastych- likopen - zawarty w pomidorach● polifenole:- resweratrol - zawarty w winogronach- kwercetyna - jej źródłem są jabłka, czarne porzeczki, cebula, brokułyPolifenole, wśród których znaczącą grupę stanowią flawonoidy, zawierają również owoce jagodowe, truskawki, borówki, wiśnie, kapusta, kawa, herbata i kakao. Należy zaznaczyć, że poza witaminami, karotenoidami i polifenolami, składniki mineralne także odznaczają się wysoką aktywnością antyoksydacyjną. Antyutleniaczami są m.in. selen, cynk czy mangan. Suplementacja antyoksydacyjna – kiedy warto sięgnąć po suplementy z antyoksydantami?Zdrowy styl życia - obejmujący dobrze zbilansowaną dietę, unikanie używek oraz dbanie o aktywność fizyczną - to najpotężniejsza broń w walce z wolnymi rodnikami. Antyoksydanty w żywności pomagają nam uchronić się przed rozwojem wielu chorób. Jednak w sytuacji, gdy jesteśmy stale narażeni na stres, a nasza dieta jest uboga w naturalne przeciwutleniacze, warto rozważyć „antyoksydanty w tabletkach”, czyli suplementy diety. Należy pamiętać, aby preparat był dobrze dobrany do naszych potrzeb - warto skonsultować suplementację z lekarzem lub specjalistą. WARTO ZAPAMIĘTAĆ1. Antyoksydanty to substancje, które zapobiegają oksydacji cząsteczek w organizmie, redukując szkodliwe działanie reaktywnych form tlenu (RFT) na komórki organizmu.2. Istnieją różne rodzaje antyoksydantów, w tym enzymatyczne i nieenzymatyczne. Wśród nieenzymatycznych można wyróżnić takie, które organizm produkuje sam (endogenne) i te, które muszą być dostarczane z zewnątrz (egzogenne).3. Stres oksydacyjny występuje, gdy organizm jest narażony na nadmiar RFT, co może prowadzić do uszkodzenia komórek i przyspieszenia procesów starzenia oraz rozwoju wielu chorób.4. Dieta bogata w antyoksydanty może pomóc w zapobieganiu wielu chorobom, takim jak cukrzyca, miażdżyca, choroby neurodegeneracyjne, choroby stawów, skóry, a także pomaga w profilaktyce chorób nowotworowych. Produkty bogate w antyoksydanty to owoce, warzywa, oleje roślinne, orzechy, kawa, herbata i wiele innych. Suplementacja antyoksydantami może być rozważana w określonych sytuacjach, ale zawsze powinna być konsultowana z lekarzem lub specjalistą.ŹRÓDŁA:1. Marwicka, J., & Zięba, A. (2021). Antioxidants as a defence against reactive oxygen species. Aesth Cosmetol Med, 10(6), 271-276.2. Puzanowska-Tarasiewicz, H., Kuźmicka, L., & Tarasiewicz, M. (2010). Antyoksydanty a reaktywne formy tlenu. Bromat. Chem. Toksykol, XLIII(1), 9-14.3. Birkner, E., Zalejska-Fiolka, J., & Antoszewski, Z. (2004). Aktywność enzymów antyoksydacyjnych i rola witamin o charakterze antyoksydacyjnym w chorobie Alzheimera. Postepy Hig Med Dosw (online), 58, 264-269.4. Aune, D. (2019). Plant Foods, Antioxidant Biomarkers, and the Risk of Cardiovascular Disease, Cancer, and Mortality: A Review of the Evidence. Adv Nutr, 10, S404–S421.5. Belojević, G. (2023). Effects of Polyphenols on Human Health. Galenika Medical Journal, 2(7), 42-47.6. Hayes, J. D., Dinkova-Kostova, A. T., & Tew, K. D. (2020). Oxidative Stress in Cancer. Cancer Cell, 38(2), 167–197.7. Igielska-Kalwat, J., Gościańska, J., & Nowak, I. (2015). Carotenoids as natural antioxidants. Postepy Hig Med Dosw (online), 69, 418-428.8. Koszowska, A., Dittfeld, A., Puzoń-Brończyk, A., Nowak, J., & Zubelewicz-Szkodzińska, B. (2013). Polifenole w profilaktyce chorób cywilizacyjnych. Postępy Fitoterapii, 4, 263-266.

Kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu pełni witamina B12. Na co pomaga witamina B12? Ta substancja bierze udział w wielu procesach biologicznych zachodzących w organizmie człowieka, a jej niedobór może prowadzić do dolegliwości o różnym charakterze. W poniższym artykule przyjrzymy się bliżej jej funkcjom, źródłom w diecie, konsekwencjom niedoboru oraz nadmiaru, a także doborze odpowiedniej suplementacji.Witaminy z grupy B są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Do grupy tej zaliczamy aż 8 rozpuszczalnych w wodzie związków, w tym, witaminę B12. Jej inna nazwa to kobalamina. Witamina B12 syntetyzowana jest wyłącznie w komórkach bakteryjnych, przez bakterie z rodzajów Eubacteria oraz Archaea. Odgrywa fundamentalną rolę w utrzymaniu zdrowia i bierze udział wielu procesach biologicznych zachodzących w organizmie człowieka. Jest przede wszystkim niezbędna do prawidłowej pracy układu krwiotwórczego oraz układu nerwowego, a jej niedobór może prowadzić do dolegliwości ze strony wielu układów organizmu człowieka.Kobalamina – co to? Witamina B12 – nazwa grupy związków zawierających w swoim składzie układ korynowy, składający się czterech pierścieni pirolowych oraz umieszczonego centralnie atomu kobaltu. Istnieją jej 4 formy chemiczne: cyjanokobalamina, hydroksykobalamina oraz dezoksyadenozylokobalamina. Najbardziej popularną w przemyśle i niewystępującą w przyrodzie formą witaminy B12 jest cyjanokobalamina. Swoją popularność zawdzięcza wysokiej stabilności oraz odporności na czynniki środowiskowe. Nie ma ona jednak bezpośredniego działania biologicznego, dlatego musi zostać przekształcona do aktywnej formy zwanej metylokobalaminą.Za co odpowiada witamina B12? – Funkcje kobalaminy:· Wytwarzanie czerwonych krwinek – kobalamina wiążąc się z glikoproteiną ( tzw. wewnętrznym czynnikiem Castle’a) umożliwia tworzenie komórek krwi w układzie krwiotwórczym. Bierze również udział w prawidłowym przebiegu procesu powstawania krwinek czerwonych w szpiku kostnym.· Prawidłowa praca układu nerwowego – witamina B12 bierze udział w tworzeniu osłonek mielinowych, co zapewnia szybki przekaz impulsów elektrycznych między neuronami. Odpowiada za rozwój, regenerację oraz ochronę komórek nerwowych.· Prawidłowa praca układu krwionośnego – odpowiedni poziom witaminy B12 wpływa na prawidłowy poziom homocysteiny w organizmie. Badania dowodzą, że nadmiar homocysteiny w organizmie może prowadzić do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, dlatego tak ważne jest utrzymanie jej odpowiedniego poziomu. Warto również zadbać o prawidłowy poziom folianów oraz witaminy B6.· Prawidłowa praca układu immunologicznego – kobalamina odpowiada za produkcję nukleotydów oraz czerwonych i białych krwinek, które wpływają na prawidłową pracę układu odpornościowego.· Procesy metaboliczne tłuszczów – witamina B12 bierze udział w prawidłowej przemianach metabolicznych tłuszczów oraz węglowodanów.· Aktywacja kwasu foliowego – witamina B12 odpowiada za prawidłową przemianę kwasu foliowego do biologicznie aktywnej formy – tetrahydrofolianu.· Udział w syntezie DNA oraz RNA w erytroblastach.· Produkcja serotoniny – witamina B12 bierze udział w produkcji serotoniny, która wpływa na nastrój i samopoczucie.· Wpływ na kondycje skóry – witamina B12 odpowiada również za utrzymanie odpowiedniej kondycji skóry, włosów oraz paznokci. Niedobór kobalaminy może powodować m.in. przebarwienia, stany zapalne skóry oraz trądzik.· Wspomaganie zdrowego rozwoju płodu – witamina B12 jest niezbędna do prawidłowego rozwoju układu nerwowego. Wpływa na rozwój mózgu i nerwów u rozwijającego się płodu.· Witamina B12 dla dzieci – odpowiada za prawidłowy wzrost i rozwój dzieci. Wspiera koncentracje i zdolności poznawcze dziecka.· Wytwarzanie energii – witamina B12 odpowiada za wytwarzanie energii, przez co zmniejsza uczucie zmęczenia i znużenia. Jednocześnie jej prawidłowy poziom redukuje poziom stresu, zapewniając wyciszenie i uspokojenie organizmu.Witamina B12 – gdzie występuje? Kobalamina – źródła:Produkty zawierające witaminę B12 w diecie to głównie produkty pochodzenia zwierzęcego. W czym jest kobalamina?· drób,· podroby, np. wątróbka,· czerwone mięso, m.in. wołowina,· ryby,· nabiał,· mleko,· jaja,· owoce morza.Z niedoborem tej witaminy bardzo często mierzą się wegetarianie, a w szczególności weganie. Pomimo często zróżnicowanej diety, bogatej w warzywa i owoce, wegetarianie oraz weganie nie są w stanie zaspokoić zapotrzebowania na kobalaminę, bowiem produkty pochodzenia roślinnego nie stanowią źródła witaminy B12. Najnowsze badania sugerują, że na niektórych gatunkach roślin można znaleźć śladowe ilości witaminy B12, powstałej w wyniku bytowania na ich powierzchni gatunków bakterii zdolnych do jej syntezy. Aby to potwierdzić wymagane są jednak dalsze badania, które dowiodą, ze witamina ta jest skuteczna. Bardzo często sugeruje się również, ze algi i wodorosty to odpowiednie źródło witaminy B12. Niestety zawierają one jedynie jej nieaktywne analogi, które nie są w stanie związać się z czynnikiem wewnętrznym (czynnik Castle’a) w organizmie człowieka. W związku z tym nie dostarczają witaminy B12 do organizmu. W przypadku osób stosujących dietę roślinną alternatywnym źródłem witaminy B12 z pożywienia jest żywność wzbogacana. Dostępne na rynku produkty spożywcze z witaminą B12 to drożdże, płatki śniadaniowe, a także płyny, takie jak mleka roślinne (owsiane, ryżowe) oraz soki owocowe.Kobalamina – badanie poziomu witaminy B12Jak sprawdzić niedobór witaminy B12? W przypadku podejrzenia niedoboru witaminy B12 warto wykonać kilka niezbędnych badań:· Morfologia z rozmazem· Całkowity poziom witaminy B12· Poziom kwasu foliowego· Poziom homocysteiny· Poziom kwasu metylomalonowegoNiedobór kobalaminy najczęściej wiąże się z wystąpieniem niedokrwistości makrocytarnej. W tym przypadku morfologia wykaże niski poziom hemoglobiny, hematokrytu oraz wysoki poziom MCV (średniej objętości krwinki). Wykonanie oznaczenia poziomu kwasu foliowego pozwoli rozróżnić, co jest przyczyną zaburzeń wyżej wymienionych wskaźników. Zarówno niski poziom witaminy B12 jak i niski poziom kwasu foliowego może prowadzić do niedokrwistości makrocytarnej. Dobrym wskaźnikiem poziomu kobalaminy jest również badanie poziomu kwasu metylomalonowego oraz homocysteiny – w przypadku niedoboru, oba wskaźniki będą podwyższone.Kobalamina niedobór – objawy braku witaminy B12Uwzględniając możliwość magazynowania witaminy B12 w wątrobie, objawy niedoboru pojawiają się dopiero po kilku latach. Wyróżniamy objawy hematologiczne, neurologiczne oraz psychiczne. Należą do nich: pieczenie języka, zapalenie języka tzw. „język bawoli”, utrata smaku oraz apetytu, nudności, biegunki, zaparcia, bladość skóry, wstręt do mięsa i potraw smażonych, kłucie opuszków palców, mrowienie, zaburzenia równowagi, utrata czucia wibracji, drętwienia oraz czucia głębokiego, otępienie, osłabienie pamięci, koncentracji, zaburzenia funkcji poznawczych oraz uczucie niepokoju.· Witamina B12 – niedobór: Objawy hematologiczneNiedobór witaminy B12 bardzo często prowadzi do rozwoju anemii megaloblastycznej, w której do czynienia mamy z powiększeniem rozmiaru krwinek czerwonych (wysoki poziom MCV). Ten rodzaj niedokrwistości może być również wywołany przez niedobór kwasu foliowego. Jednym z odmian niedokrwistości makrocytarnej jest anemia złośliwa (choroba Addisona-Biermera). W jej przebiegu dochodzi do upośledzonego wchłaniania witaminy B12 z przewodu pokarmowego w wyniku obecności przeciwciał przeciwko tzw. czynnikowi wewnętrznemu Castle’a.· Niedobór B12 – objawy neurologiczneNiedobór kobalaminy ma wpływ na demielinizację nerwów rdzenia kręgowego oraz kory mózgowej. Początkowym objawem niedoboru jest objaw Lhermitte’a – czyli uczucie prądu przechodzącego przez ciało, wzdłuż kręgosłupa podczas pochylania głowy do przodu. Inne, neurologiczne objawy niedoboru tej witaminy to: neuropatia obwodowa, demielinizacja istoty białej mózgu, podostre zwyrodnienie sznurów tylnych i bocznych rdzenia. Niedobór kobalaminy prowadzi również do zaburzeń metylacji DNA, co zwiększa ryzyko wystąpienia chorób neurodegeneracyjnych, np. choroby Alzheimera.· Niedobór witaminy B12 – objawy psychiczneBrak witaminy B12 może wywoływać zaburzenia psychiczne i bardzo często jest to jedyny objaw niedoboru tej witaminy. Niedobór może wywołać depresję, zmiany osobowości, lęki, zaburzenia pamięci, zaburzenia psychotyczne, zespoły hipomaniakalne oraz demencję. Osoby z niedoborem kobalaminy mogą zmagać się z osłabieniem mięśni, apatią, zmęczeniem, niepokojem, znużeniem a także ostrymi psychozami, w których dominują halucynacje.Kto jest narażony na niedobór kobalaminy?Według norm Żywności i Żywienia na dzienne zapotrzebowanie na witaminę B12 ma wpływ wiek, pleć, sposób odżywiana oraz stan fizjologiczny organizmu. Istnieją jednak grupy osób, które są bardziej narażone na niedobór tej witaminy:· Weganie i wegetarianie – głównym źródłem witaminy B12 są produkty pochodzenia zwierzęcego, dlatego bardzo łatwo o jej niedobór wśród osób stosujących dietę roślinną.· Osoby cierpiące na choroby układu pokarmowego – osoby cierpiące na schorzenia żołądkowo-jelitowe (np. choroba wrzodowa, choroba refluksowa przełyku, chorobaLeśniowskiego-Crohna, celiakia, wrzodziejące zapalenie jelita grubego) są narażone na niedobór kobalaminy, mimo tego, że spożywają produkty z witaminą B12. W wyniku wyżej wymienionych chorób bardzo często dochodzi do upośledzenie narządów odpowiedzialnych za wchłanianie witaminy B12.· Osoby stosujące leki zmniejszające wydzielanie soku żołądkowego (np. omeprazol)· Cukrzycy – badania dowodzą, że na niedobór narażone są również osoby chorujące na cukrzycę typu II, które przez dłuższy czas zażywają metforminę.· Kobiety w ciąży, karmiące piersią oraz stosujące antykoncepcję hormonalną.Nadmiar witaminy B12 – co powoduje?Zazwyczaj nie dochodzi do przedawkowania witaminy b12 w organizmie człowieka. W sytuacji zbyt częstego zażywania kobalaminy oraz przekroczenia zdolności jej wiązania we krwi, nadmiar witaminy B12 wydalany jest z moczem. W związku z tym nie powinniśmy się martwić jak usunąć nadmiar witaminy B12 z organizmu. Zdarza się jednak, że w organizmie notuje się bardzo wysoki poziom witaminy B12 (powyżej 1000 pg/ml) w osoczu).Wysoki poziom B12 – przyczyny nadmiaru:· Zbyt wysokie spożycie witaminy B12 lub niekontrolowana suplementacja.· Marskość oraz ostre zapalenie wątroby.· Zaburzenia czynności nerek.· Wysokie stężenie transkobalamin.· Brak powinowactwa witaminy B12 do transkobalamin.Jakie objawy może powodować nadmiar witaminy B12? Skutki uboczne nadmiaru tej witaminy to najczęściej reakcje alergiczne. Witamina ta może być również wykorzystywana do wykrycia wczesnego stadium nowotworu. Gdy wyniki badań wskażą za dużo witaminy B12 we krwi może to świadczyć o chorobach, np. ostrej niewydolności nerek, nowotworze lub chorobie wątroby. Zauważono, że podwyższona witamina b12 we krwi może być powiązana z występowaniem nowotworów, w tym guzów litych.Witamina B12 – suplementacja:Podstawowym źródłem witaminy B12 powinna być urozmaicona i odpowiednio zbilansowana dieta. Jednakże osobom, które należą do wymienionych wcześniej grup ryzyka bardzo często zaleca się wdrożenie doustnej suplementacji kobalaminy, aby zapobiec jej niedoborom. W przypadku wegan przyjmowanie suplementów witaminy B12 jest kwestią obligatoryjną, ponieważ ich dieta wyklucza produkty zawierające witaminę B12. W diecie wegańskiej warto rozważyć również suplementacje witaminy D oraz kwasów omega – 3, niezbędnych m.in. dla wsparcia odporności oraz prawidłowej pracy mózgu.Witamina B12 – która najlepsza?Dostępne na rynku formy suplementów witaminy B12 to przede wszystkim: metylokobalamina, cyjanokobalamina oraz hydroksykobalamina. Cyjanokobalamina jako syntetyczny związek charakteryzuje się o wiele słabszym wchłanianiem niż naturalne formy witaminy B12 – metylokobalamina oraz hydroksykobalamina. Hydroksykobalamina, choć obecna w suplementach, nie jest bioaktywną formą i wymaga przekształcenia w organizmie człowieka. W świetle faktów, najlepsza witamina B12 to suplement diety zawierający metylokobalaminę. Jest to witamina B12 najlepiej przyswajalna, o takich właściwościach jak wysoka biodostępność i zdolność do natychmiastowego wykorzystania przez organizm.Witamina b12 – lek czy suplement dietyWybór metody uzupełniania poziomu witaminy B12 zależny jest od przyczyny niedoboru oraz stopnia jego zaawansowania. W przypadku niedoboru witaminy B12, a w konsekwencji stwierdzonej anemii lekarze zalecają uzupełnianie witaminy B12 w postaci leku droga doustną lub parenteralną. W Polsce leczenie najczęściej polega na stosowaniu postaci domięśniowej w formie zastrzyków. Ma ona na celu zapewnienie szybkiego uzupełnienia zapasów organizmu. Następnie przy ścisłym monitorowaniu pacjentów wdrażane jest leczenie doustne w postaci preparatu w formie tabletek lub kapsułek.Dawkowanie witaminy B12 – jak przyjmować witaminę B12Dawka suplementu lub leku zależna jest o wielu czynników, takich jak wiek, sposób odżywiania, a także stan fizjologiczny organizmu. Zupełnie inna dawka będzie zalecana wśród osób cierpiących na anemię, a zupełnie inna wśród osób z lekkim niedoborem tej witaminy. Jednakże w każdym przypadku warto wykonać diagnostykę, aby sprawdzić poziom kobalaminy oraz skonsultować wynik z lekarzem. Analizując badania, za skuteczną dawkę uznaję się od 500 – 1000 mikrogramów kobalaminy, w zależności od indywidualnego przypadku. Przeprowadzono badanie wśród 180 kobiet, które podzielono na 2 grupy. Pierwsza grupa otrzymywała witaminę B12 w dwóch postaciach - dawka 1000 mikrogramów domięśniowo oraz 500 mikrogramów doustnie przez 3 miesiące, natomiast 2 grupa otrzymywała placebo. Suplementacja zwiększyła poziom witaminy B12 w surowicy oraz obniżyła poziom homocysteiny w osoczu.Ile trwa uzupełnianie witaminy B12?Czas trwania suplementacji uzależniony jest od indywidualnych czynników. Najczęściej czas suplementacji wynosi od kilku do kilkunastu tygodni aż do poprawy parametrów. Warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem aby ustalić indywidualną dawkę, formę oraz czas stosowania suplementu.WARTO WIEDZIEĆ1. Witamina B12 – właściwości: Kobalamina odgrywa kluczową role w produkcji czerwonych krwinek. Jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego oraz utrzymania odpowiedniego poziomu homocysteiny w organizmie.2. Głównym źródłem witaminy B12 są produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak: mięso, jaja, nabiał czy ryby.3. Niedobór witaminy B12 może wywoływać różnorodne objawy, w tym anemie, problemy neurologiczne oraz zaburzenia psychiczne.4. Kobalamina – nadmiar: Bardzo rzadko organizm ma do czynienia z przedawkowaniem witaminy B12, ponieważ jej nadmiar wydalany jest z moczem.5. Warto pamiętać, że witamina B12 ma różne formy, a metylokobalamina jest uważana za jedną z najlepiej przyswajalnych.6. Suplementacja metylokobalaminą jest często zalecana wśród osób z niedoborem witaminy B12, ale dawkę i czas trwania suplementacji należy dostosować do indywidualnych potrzeb organizmu.Bibliografia: 1. Halczuk K., Karwowski B. Witamina B12 – czy jest nam potrzebna? Farmacja Polska. 2022; 78(9): 527-5352. Drews K. Aktywne wspomaganie szlaku folianów – epigenetyczny wpływ choliny i witaminy B12 na rozwój ciąży. Ginekol Pol. 2015; 86: 940-9463. Zubowska M., Zalewska-Szewczyk B., Stengert W. i inni. Ciężki niedobór witaminy B12 o nieznanej etiologii u 10-miesięcznej dziewczynki. 2011; 2(1): 92-974. Fudala M., Brola W., Przybylski W., Czernicki J. Czy badanie poziomu homocysteiny i witaminy B12 ma szansę zostać kluczem do rozpoznania i leczenia choroby Alzheimera? Studia Medyczne. 2008; 10: 53-585. Markun S., Gravestock I., Jager L. et al. Effect od Vitamin B12 Supplementation on Cognitive Function Depressive Symptoms, and Fatigue: A Systematic Review, Meta – Analysis, and Meta -Regression. Nutrients. 2021; 13:9236. Yuan S., Mason A., Carter P. et al. Homocysteine, B vitamins, and cardiovascular disease: a Mendelian randomization study. BMC Medicine. 2021;19:977. Ueno A., Hamano T., Enomoto S. et al. Influences of Vitamin B12 Supplementation on Cognition and Homocysteine in Patients with Vitamin B12 Deficiency and Cognitive Impairment. Nutrients. 2022;14:14948. Elangovan R., Baruteau J. Inherited and acquired vitamin B12 deficiencies: Which administration route to choose for supplementation? Front. Pharmacol. 2022; 13: 9724689. Zabrocka J., Wojszel Z. Niedobór witaminy B12 w wieku podeszłym – przyczyny, następstwa, podejście terapeutyczne. Geriatria. 2013; 7: 24-3210. Hamułka J., Wawrzyniak A., Piątkowska D., Górnicka M. Ocena spożycia żelaza, witaminy B12 i folianów w grupie kobiet w wieku prokreacyjnym. Roczn.PZH. 2011; 62(3): 263-270.11. Chan C., Low L., Lee K. oral Vitamin B12 Replacement for Treatment of Pernicious Anaemia. Frontiers in Medicinie. 2016;3:38.12. Alaball-Vidal J., Butler Ch., Cannings-John R. et al. Oral vitamin B12 versus intramuscular vitamin B12 for vitamin B12 deficiency. Cochrane Database. 2016; 3.13. Ryan-Harshman M., Aldoori W. Vitamin B12 and health. Can Fam Physician. 2008; 54: 536-541.14. Shipton M., Thachil J. Vitamin B12 deficiency – a 21st century perspective. Clinical Medicine. 2015; 15 (2): 145-150.15. Hasbaoui B., Mebrouk N., Saghir S. et al. Vitamin B12 deficiency: case report and review of literature. Pan African Medical Journal. 2021; 38 (237).16. Shahab-Ferdows S., Anaya-Loyola M., Vergara-Castaneda H. et al. Vitamin B12 Supplementation of Rural Mexican Women Changes Biochemical Vtamin B-12 Status Indicators but Does Not Affect Hematology or a Bone Turnover Marker. The Journal of Nutrition. 2012. 142: 1881-1887.17. Rizzo G., Lagana A., Rapisarda A. et al. Vitamin B12 among Vegetarians: Status, Assessment and Supplementation. Nutrients. 2016; 8 (767).18. Kośmider A., Czaczyk K. Witamina B12 – budowa, biosynteza, funkcje i metody oznaczania. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość. 2010; 5(72): 17-32.19. Siddiqua T., Ahmad S., Ahsan K. et al. Vitamin B12 supplementation during pregnancy and postpartum improves B12 status of both mothers and infants but vaccine response in mothers only: a randomized clinical trial in Bangladesh. Eur J Nutr. 2016; 55(1): 281-293.20. Sangle P., Sandhu O., Aftab Z. et al. Vitamin B12 Supplementation: Preventing Onset and Improving Prognosis of Depression. Cureus. 2020; 12(10).21. Brescoll J., Daveluy S. A review of vitamin B12 in dermatology. Am J Clin Dermatol. 2015; 16(1): 27-33.22. Shahab-Ferdows S., Anaya-Loyola M.A., Vergara-Castañeda H. et al. Vitamin B-12 supplementation of rural Mexican women changes biochemical vitamin B-12 status indicators but does not affect hematology or a bone turnover marker. J Nutr. 2012;142(10): 1881-7.23. Ueno A., Hamano T., Enomoto S. et al. Influences of Vitamin B12 Supplementation on Cognition and Homocysteine in Patients with Vitamin B12 Deficiency and Cognitive Impairment. Nutrients. 2022;14(7):1494.

„Cynk – kluczowy mikroelement dla Twojego organizmu”Podtytuł: Cynk to pierwiastek który bierze udział we wszystkich procesach życiowych zachodzących w organizmie człowieka. Aby zapewnić jego odpowiedni poziom istotne jest wysokie spożycie różnorodnych źródeł tego pierwiastka. Odpowiedzmy więc na pytanie jakie dokładnie pełni funkcje oraz jakie produkty zawierają cynk? Cynk to jeden z mikroelementów niezbędnych do prawidłowego rozwoju organizmu człowieka. Poziom cynku w tkankach organizmu waha się od 2 do 2,5 g. W czym jest cynk? Największe ilości tego pierwiastka znajdują się w mózgu, mięśniach, tkance kostnej, skórze oraz nerkach. Poziom cynku ma wpływ na każdy układ oraz narząd w organizmie człowieka. Z tego powodu bardzo istotne jest dbanie o odpowiedni poziom cynku w jedzeniu, aby zapobiec niedoborom tego pierwiastka.Dlaczego warto spożywać produkty bogate w cynk?• Aktywacja enzymów: Cynk jest niezbędny do aktywacji ponad 300 różnych enzymów w organizmie. Dzięki temu bierze udział praktycznie we wszystkich procesach życiowych, regulując reakcje chemiczne zachodzące w organizmie człowieka. Przykładowo, aktywuje enzymy takie jak dysmutaza ponadtlenkowa oraz polimeraza DNA.• Synteza białka i ekspresja genów: Cynk odgrywa ważną rolę w procesie syntezy białka oraz reguluje ekspresję genów. Jest niezbędny do prawidłowej produkcji i pracy białek. • Działanie antyoksydacyjne: Cynk jest przeciwutleniaczem, który chroni organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. • Wsparcie Układu Odpornościowego: Cynk wpływa na układ odpornościowy, zmniejszając podatność na infekcje oraz łagodząc objawy przeziębienia. • Rola w Płodności: Pierwiastek ten ma duże wpływ na płodność u mężczyzn. Bierze bowiem udział w powstawaniu i dojrzewaniu plemników (spermatogenezie) oraz wpływa na utrzymanie ich żywotności. • Wpływ na rozwój płodu i cykl miesiączkowy: Jest niezbędny do prawidłowego przebiegu procesu owulacji oraz cyklu miesiączkowego u kobiet. W przypadku kobiet w ciąży jest niezbędny do prawidłowego rozwoju płodu. To właśnie na tym etapie oraz podczas wczesnego dzieciństwa dziecka jego niedobór jest najbardziej niebezpieczny. • Zdrowa skóra: Opisywany mikroelement jest również istotny dla prawidłowej kondycji skóry. Przyspiesza proces gojenia się ran oraz odporność na zakażenia. Ponadto wpływa na metabolizm kolagenu oraz korzystnie wpływa na włosy i paznokcie. Z tego powodu jest często stosowany w kosmetyce, dodawany do kremów i maseczek o działaniu przeciwtrądzikowym oraz przeciwzapalnym.• Wsparcie dla mózgu: Dieta bogata w cynk wspiera pamięć i koncentrację. Ten mikroelement odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu mózgu.Jakie składniki wpływają na przyswajalność cynku?Proces wchłaniania cynku ma miejsce głównie w jelicie cienkim, jelicie grubym oraz żołądku. Mimo wysokiej zawartości cynku w produktach spożywczych, jego przyswajalność ograniczają różnego rodzaju czynniki. Cynk z pożywienia wchłania się od 10 do 40%. Do czynników utrudniających wchłanianie tego pierwiastka zalicza się: wysokie spożycie fitynianów (np. zbóż, strączków, orzechów i pestek) cukru, wapnia, szczawianów (np. szczawiu, rabarbaru, szpinaku) oraz żelaza niehemowego. Składniki te tworzą z cynkiem kompleksy, które hamują wchłanianie tego pierwiastka. Istnieją również czynniki, które zwiększają efektywność przyswajania cynku. Białka pochodzenia zwierzęcego, które znajdują się w mięsie, nabiale, jajach i rybach, mają pozytywny wpływ na wchłanianie tego mikroelementu. Dodatkowo kwas cytrynowy, obecny w owocach cytrusowych, porzeczkach, malinach, truskawkach i jeżynach, oraz niektóre aminokwasy, takie jak histydyna i cysteina również mogą pomóc zwiększyć jego przyswajalność.Jakie jest zapotrzebowanie na cynk?Zapotrzebowanie na cynk w organizmie zależy o wieku, płci i stanu zdrowia. U zdrowych dorosłych mężczyzn i kobiet zwykle wynosi ono od 8 do 11 mg dziennie. Istnieją jednak pewne grupy osób, które są bardziej narażone na niedobór tego pierwiastka, co wiąże się z wyższym zapotrzebowaniem na ten mikroelement.Kto jest narażony na niedobór cynku? Na niedobory cynku narażone są przede wszystkim osoby stosujące niezbilansowaną dietę, o niskiej zawartości cynku w jedzeniu, a także osoby z przewlekłymi chorobami (np. nowotwory, uzależnienie od alkoholu, przewlekłe biegunki, nietolerancja glutenu, choroba Crohna), osoby starsze, sportowcy, kobiety w ciąży, kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną, a także weganie i wegetarianie. Bardzo często pomimo spożywania produktów zawierających cynk weganie oraz wegetarianie borykają się z niedoborem tego pierwiastka. Słaba przyswajalność cynku najczęściej wynika z wysokiej zawartości w diecie kwasu fitynowego, tanin obecnych w kawie oraz herbacie, a także wysokiego spożycia wapnia i żelaza. Wchłanianie cynku w diecie wegan i wegetarian można zwiększyć poprzez całonocne namaczanie strączków, spożywanie fermentowanych produktów (tofu, tempeh) oraz unikanie spożywania kawy oraz herbaty wraz z posiłkiem. Warto zadbać również o odpowiednią ilość witaminy C z warzyw i owoców oraz białka.Objawy niedoboru - jakie są skutki braku źródła cynku w diecie?Niedobór cynku może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych:• Osłabiony układ odpornościowy: Niedobór cynku może znacząco obniżyć naszą zdolność do zwalczania infekcji, co skutkuje osłabieniem układu odpornościowego i zwiększonym ryzykiem zachorowań.• Zaburzenia koncentracji: Niski poziom cynku może prowadzić do problemów z koncentracją i zdolnością do skupienia uwagi. • Słabszy apetyt: Niedobór cynku może osłabiać apetyt, co z kolei może prowadzić do niedożywienia.• Wypadanie włosów oraz łamliwość paznokci.• Zaburzenia w odczuwaniu smaku i zapachu: Cynk jest niezbędny do prawidłowego działania receptorów smaku i zapachu.• Długotrwałe gojenie się ran • Zaburzenia płodności wśród mężczyzn: Cynk odgrywa kluczową rolę w procesie spermatogenezy i utrzymaniu żywotności plemników. Jego niedobór może wpływać na płodność u mężczyzn.• Przedwczesny poród: U kobiet w ciąży może zwiększyć się ryzyko przedwczesnego porodu.• Opóźniony wzrost niemowląt: Niemowlęta narażone na niedobór cynku mogą wykazywać opóźniony rozwój oraz opóźniony wzrost fizyczny.• Niedorozwój umysłowy: Niedobór cynku u dzieci może prowadzić do niedorozwoju umysłowego i zaburzeń w rozwoju poznawczym.• Nadpobudliwość ruchowa: Cynk odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu układu nerwowego, a jego niedobór może przyczyniać się do nadpobudliwości ruchowej u dzieci. W jakich produktach jest cynk? – Źródła cynku w pożywieniuZarówno produkty pochodzenia zwierzęcego jak i roślinnego zawierają dużo cynku, stąd nawet zbilansowanie diety wegańskiej oraz wegetariańskiej tak, aby zawierała odpowiednią ilość cynku, nie powinno stanowić większego problemu. W czym jest najwięcej cynku?• Owoce morza – są zdecydowanie najlepszym źródłem cynku w diecie. Największą ilość tego pierwiastka zawierają ostrygi.• Produkty zbożowe i strączki – wysoką zawartością cynku odznaczają się mąka gryczana, otręby owsiane, otręby pszenne, kasza jęczmienna oraz ryż. Wśród nasion roślin strączkowych duże ilości cynku znajdziemy w fasoli, ciecierzycy, soi, grochu, a także w zielonym groszku.• Orzechy, ziarna i pestki – są bogactwem nie tylko kwasów tłuszczowych, ale także składników mineralnych, w tym cynku. Aby uzupełnić poziom tego pierwiastka warto sięgnąć po pestki dyni, sezam, migdały, nasiona słonecznika, orzechy ziemne oraz orzechy włoskie.• Mięso – największe ilości tego pierwiastka znajdziemy w wątróbce cielęcej, wątróbce wołowej oraz wieprzowinie.Gdzie jeszcze występuje cynk?• Grzyby – shitake, boczniaki, pieczarki.• Warzywa i owoce – natka pietruszki, czosnek, cebula, koperek, szpinak, buraki, awokado, figi, suszone śliwki.• Gorzka czekolada, kakaoCzy warto suplementować cynk?Zapotrzebowanie na cynk można efektywnie zaspokoić za pomocą diety. Jednakże osoby z niedoborem tego pierwiastka, ze wzmożonym zapotrzebowaniem na cynk lub cierpiące na zaburzenia związane z chorobami pokarmowymi mogą rozważyć jego suplementację. Zanim rozpoczniemy suplementację warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem. Taka konsultacja pozwoli na ustalenie odpowiedniej dawki suplementu oraz formy preparatu, dostosowanej do indywidualnych potrzeb i warunków zdrowotnych. Aby zwiększyć efektywność przyswajania tego mikroelementu, zaleca się wybór suplementu zawierającego cynk w formie organicznej. Na rynku dostępne są produkty z cytrynianem, glukonianem, siarczanem oraz tlenkiem cynku. Szczególnie zaleca się wybór preparatów zawierających cytrynian cynku. Wyższa zawartość cynku, dobre właściwości sensoryczne oraz niższa cena sprawia, że cytrynian jest najbardziej atrakcyjną formą. Według badań naukowych tlenek cynku jest najmniej przyswajalną z wymienionych form. Badania wykazały, że istnieje część populacji, która nie jest w stanie przyswoić tlenku cynku, co prawdopodobnie wynika z wysokiego pH w żołądku. Warto również pamiętać, że dłuższa suplementacja cynku może prowadzić do zaburzonego wchłaniania miedzi, powodując niedobór tego pierwiastka i powodować związane z nim choroby neurologiczne. W związku z tym, warto uzupełnić suplementację również o ten kluczowy mikroelement. WARTO ZAPAMIĘTAĆ: • Cynk będący integralną częścią organizmu, aktywnie uczestniczy w wielu procesach życiowych. Dlatego istnieje wyraźna potrzeba utrzymania optymalnych poziomów cynku w organizmie.• Cynk znajduje się w różnorodnych produktach spożywczych, zarówno pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Również osoby stosujące dietę wegetariańską oraz wegańską mają możliwość zaspokojenia swojego zapotrzebowania na ten kluczowy mikroelement.• W jakich produktach jest cynk? Doskonałym źródłem cynku są owoce morza, produkty zbożowe, strączki, wątróbka, orzechy, pestki oraz grzyby.1. Szcześniak M, Grimling B, Meler J. Cynk – pierwiastek zdrowia. Farmacja Polska. 2014;70 (7): 363-336.2. Mońka I., Wiechuła D. Znaczenie cynku dla organizmu ludzkiego w aspekcie suplementacji tego pierwiastka. Ann Acad Med Siles. 2017;71:314-325.3. Hajduk M. Wpływ wybranych składników pokarmowych na funkcjonowanie układu rozrodczego u kobiet. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii. 2012; 8(4): 109-114.4. Mocchegiani E., Romeo J., Malavolta M., Costarelli L., Giacconi R., Diaz L-E, et al. Zinc: dietary intake and impact of supplementation on immune function in elderly. Age (Dordr). 2013; 35(3): 839–860.5. Monfared V., Salehian A., Nikniaz Z., Ebrahimpour-Koujan S., Faghfoori Z. The effect of zinc supplementation on anthropometric measurements in healthy children over two years: a systematic review and meta-analysis. BMC Pediatr. 2023; 23(1): 414.6. Wegmüller R., Tay F., Zeder C., Brnić M., Hurrell RF. Zinc Absorption by Young Adults from Supplemental Zinc Citrate Is Comparable with That from Zinc Gluconate and Higher than from Zinc Oxide. J Nutr. 2014;144(2):132–136.7. Kim B, Lee WW. Regulatory Role of Zinc in Immune Cell Signaling. Mol Cells. 2021; 44(5): 335–341.8. Gapys B., Raszeja-Specht A., Bielarczyk H. Rola cynku w procesach fizjologicznych i patologicznych organizmu. Diag Lab. 2014;50(1): 45-52.9. Liu E., Pimpin L., Shulkin M., Kranz S., et al. Effect od Zinc Supplementation on Growth Outcomes in Children under 5 Years of Age. Nutrients. 2018, 10, 377.10. Chaffe B., King J. Effet of Zinc Supplementation on Pregnancy and Infant Outcomes: A Systematic Review. Paediatr Perinat Epidemiol. 2012; 26 (01): 118-137.11. Brion L., Heyne R., Lair Ch. Role of zinc i neonatal growth and brain growth review and scoping review. Pediatric Research. 2021; 89: 1627 – 1640.

Jak nowoczesne technologie mikrokapsułkowania rewolucjonizują opiekę nad Twoją mikroflorą jelitową. Czy wiesz że nawet 2 kg masy Twojego ciała mogą stanowić mikroorganizmy bytujące w jelitach? To właśnie w układzie pokarmowym znajduje się 90% mikrobioty naszego organizmu. Nie powinno więc zaskakiwać że badacza są szczególnie zainteresowani tym obszarem, a probiotykoterapie obecnie biją rekordy popularności. Nie jest to jednak takie proste więc warto świadomie wybierać preparaty.Coraz więcej probiotyków, prebiotyków i synbiotyków jest nam polecanych przez specjalistów czy bliskich. Na co zwrócić uwagę aby skutecznie zadbać o nasze jelita i mikrobiotę?Spis treści: 1. Probiotyki mikrokapsułkowane2. Skuteczność probiotykoterapii3. BICAPS MicroBacti Czym są probiotyki mikrokapsułkowane?Mikroenkapsulacja lub popularniej mikrokapsułkowanie to nowoczesna metoda zamykania szczepów żywych bakterii w mikrokapsułkach w celu znacznego przedłużenia ich żywotności w trakcie przechowywania oraz ochrony przed płynami ustrojowymi na jakie są narażone w układzie pokarmowym. Polega na powlekaniu powłoką tłuszczową proszku powstałego po liofilizacji szczepów bakterii. Proces prowadzi się fluidalnie w ściśle kontrolowanych warunkach dzięki czemu uzyskujemy żywe szczepy baterii pożyteczne dla naszego organizmu, które są odporne na warunki zewnętrzne.Co wpływa na skuteczność probiotykoterapii?Skuteczna probiotykoterapia doustna (w postaci kapsułek czy płynów) nie jest taka łatwa choćby ze względu na kontakt szczepów bakteryjnych z enzymami trawiennymi i zróżnicowanym pH w układzie pokarmowym. Badania kliniczne dowodzą że skuteczność spożywania szczepów probiotycznych mikrokapsułkowanych jest pięciokrotnie bardziej efektywna niż tych niepowleczonych. Zwiększona skuteczność kolonizacji jelita przez bakterie probiotyczne mikrokapsułkowane została również wykazana podczas innego badania klinicznego z wykorzystaniem tych samych szczepów w postaci mikrokapsułkowanej i nieotoczkowanej. Wyniki dowodzą, że w tym samym czasie kolonizacja jelita przez bakterie mikrokapsułkowane i tradycyjne była taka sama w przypadku gdy tych drugich było 5krotnie więcej (10 mld FCU). Mikrokapsułkowanie poprawia również żywotność kultur bakterii w trakcie przechowywania.Długookresowe badania stabilności szczepów poddanych mikroenkapsulacji dowodzą ich wysoką trwałość w stosunku do szczepów niepowleczonych- po 24 miesiącach preparat przechowywany w 25 st. C w tradycyjnych opakowaniach z tworzywa (PE lub PVC/ PVDC) ma kilkukrotnie wyższa zawartość żywych szczepów względem tych niepowleczonych. Dlaczego BICAPC MICROBACTI jest skuteczny?BICAPS MICROBATI to synbiotyk czyli połączenie probiotyków oraz prebiotyku: Lactobacillus acidophilus + Lactobacillus casei rhamnosus + Bifidobacterium animalis lactis + Bacillus coagulans + inulina BICAPS MICROBACTI to produkt opracowany przy współpracy z Warszawskim Uniwersytetem Medycznym o unikalnym połączeniu 4 szczepów, które działają synergistycznie w kilku obszarach organizmu. Wszystkie skutecznie biorą udział w przywracaniu eubiozy przewodu pokarmowego czyli prawidłowej mikroflory, np. podczas stosowania doustnej antybiotykoterapii ale również w sytuacji zatrucia pokarmowego czy zaburzeń poprawnej pracy jelit. Ponadto wspierają walkę z dysbiozą wywołaną np. obecnością Helicobacter pyroli. Mając na uwadze rekomendację FAO i WHO oraz Amerykańskiego Towarzystwa Pediatrycznego zastosowano optymalną dawkę 2 mld FCU/ dobę dla każdego szczepu umieszczonego w preparacie. Niemniej, stosując szczepy odporne na środowisko zewnętrzne oraz płyny ustrojowe można spodziewać się efektu jak przy 5krtonie wyższych dawkach. Dodatkowo kapsułka została dopełniona o inulinę- polisachardy pozyskiwany z korzenia cykorii o właściwościach prebiotycznych czyli odżywiających komensalną mikrobiotę dzięki czemu produkt jest synbiotykiem. Warto mieć na uwadze że odpowiednia mikrobiota jelit istotna jest również w sytuacjach problemów górnych dróg oddechowych czy występowania dermatoz.ZALETY SZCZEPÓW MIKROKAPSUŁKOWANYCH:+ lepsza efektywność przy niższych dawkach+ przeżywalność w środowisku układu pokarmowego+ odporność na czynniki zewnętrzne+ dłuży termin przydatności produktu[1] Del Piano M. et al. „Is microencapsulation the future of probiotic preparations? The increased efficacy of gastro-protected probiotics.” Gut Microbes. 2011[2] Del Piano M. et al. „Evaluation of the intestinal colonization by microencapsulated probiotic bacteria in comparison with the same uncoated strains.” J Clin Gastroenterol. 2010[3] Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), World Health Organization (WHO). 2001Health and Nutritional Properties of Probiotics in Food including Powder Milk with Live Lactic Acid Bacteria[4] ADA Reports: Position of the American dietetic association: functional food. 2004[5] Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), World Health Organization (WHO). 2002Guidelines for the Evaluation of Probiotics in Food.[6] Del Piano M. et al. „Comparison of the kinetics of intestinal colonization by associating 5 probiotic bacteria assumed either in a microencapsulated or in a traditional, uncoated form”. J Clin Gastroenterol. 2012[7] Geloen Alain Raillan Alexandra „Mikrobiom skóry”. 2022[8] Aleksandra Góralczyk-Bińkowska, Dagmara Szmajda-Krygier, Elżbieta Kozłowska „The Microbiota-Gut-Brain Axis in Psychiatric Disorders” Int J Mol Sci. 2022

Czym są liposomy i dlaczego tak szybko zyskują na popularności? Czym się kierować przy wyborze preparatu liposomalnego?