Podtytuł: Żelazo to kluczowy pierwiastek dla utrzymania zdrowia naszego organizmu. W niniejszym artykule dowiemy się nieco więcej na temat przyczyn nieprzyswajania żelaza przez organizm oraz konsekwencji jakie się z tym wiążą.Niedobór żelaza, a w konsekwencji niedokrwistość, to powszechny problem zdrowotny. Warto zastanowić się zatem jakie są jego przyczyny. Co wypłukuje żelazo z organizmu? Na niedobór żelaza wpływają różnego rodzaju stany chorobowe. Jednak w głównej mierze, wpływ na poziom żelaza w organizmie ma nasza dieta, która może zwiększać lub zmniejszać wchłanianie tego cennego pierwiastka. Za co odpowiada żelazo w organizmie?Żelazo to pierwiastek niezbędny do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Odpowiada za powstawanie krwinek czerwonych w szpiku kostnym, a także jako składnik mioglobiny umożliwia pobieranie tlenu przez komórki mięśniowe. Bierze również udział w syntezie DNA, a także zwalcza bakterie i wirusy wspierając odporność ludzkiego organizmu. Dzienne zapotrzebowanie na żelazoZapotrzebowanie na ten pierwiastek rożni się w zależności od płci, wieku oraz stanu fizjologicznego danej osoby. Ze wysokim zapotrzebowania na żelazo, mamy do czynienia wśród dzieci, a także młodzieży, ze względu na pojawiającą się wśród dziewcząt miesiączkę. Norma żelaza u dzieci wynosi od 10 do 12 mg w zależności od wieku, natomiast wśród nastolatek dzienne zapotrzebowanie na żelazo to 15 mg. Wysokie zapotrzebowanie na ten pierwiastek maja również kobiety w ciąży, kobiety karmiące, a także osoby starsze. Do grupy ryzyka niedoboru żelaza zaliczamy również wegetarian, wegan, a także osoby uprawiające sport. Jakie produkty wypłukują żelazo z organizmu?Dlaczego żelazo się nie wchłania? Istnieje wiele czynników, które wpływają na przyswajalność żelaza. Co wypłukuje żelazo? Warto zaznaczyć, że na proces ten wpływa już sam rodzaj żelaza, który dostarczamy wraz z dietą. Wyróżniamy żelazo hemowe oraz niehemowe. Żelazo hemowe, obecne w produktach odzwierzęcych, odznacza się o wiele wyższą przyswajalnością niż żelazo niehemowe, którego źródłem są głównie produkty roślinne. Dlatego tak ważne jest, aby osoby stosujące dietę wegatariańską oraz wegańską zadbały o odpowiednie wsparcie we wchłanianiu tego pierwiastka. W głównej mierze, za przyswajalność żelaza niehemowego odpowiada nasza dieta. Możemy znaleźć w niej zarówno produkty, które zwiększają, jak i zakłócają proces wchłaniania tego pierwiastka. Co utrudnia wchłanianie żelaza? Do czynników upośledzających przyswajalność żelaza można zaliczyć:• Fityniany – to sole kwasu fitynowego, które znajdziemy w zbożach, nasionach, orzechach, warzywach (głównie w nasionach roślin strączkowych) oraz owocach. • Polifenole – grupa związków znana powszechnie ze swoich prozdrowotnych właściwości. Głównym ich źródłem są warzywa, owoce, orzechy, a także napoje, takie jak wino, kawa czy herbata. Udowodniono, ze spożywanie kawy oraz herbaty do posiłku może prowadzić do wiązania jonów żelaza, przez co utrudniać jego wchłanianie. • Wapń – ten pierwiastek zaburza wchłanianie żelaza zarówno niehemowego jak i hemowego. Badania wykazały, że negatywnie działającą dawką jest 75-300 mg w przypadku produktów zbożowych oraz 165 mg w przypadku produktów mlecznych. • Białka zwierzęce – pomimo tego, że białko tkanek zwierząt zwiększa przyswajanie żelaza niehemowego, wykazano, że białka zwierzęce, takie jak białka mleka krowiego czy białka jaja wpływają hamująco na wchłanianie tego pierwiastka. Odpowiadają za to frakcje białek mleka bydlęcego – kazeina, serwatka – oraz białka jaja kurzego. • Białka sojowe – za ograniczenie w przyswajaniu żelaza przez białka sojowe odpowiadają zawarte w nich fityniany. Jak przebiega proces wypłukiwania żelaza?Dlaczego organizm nie przyswaja żelaza? Wymienione wcześniej składniki pokarmowe zawierają związki takie jak np. sole kwasu fitynowego czy taniny. Związki te maja zdolność do tworzenia z żelazem nierozpuszczalnych kompleksów, których organizm nie jest w stanie wchłonąć. W przypadku wapnia sytuacja jest nieco inna – oba pierwiastki konkurują ze sobą o wchłoniecie do krwi. W przypadku posiłku z wysoka zawartością obu tych pierwiastków biodostępność żelaza zmniejsza się o 50 % na korzyść wapnia.Co oprócz diety wpływa na wypłukiwanie i utrudnione wchłanianie żelaza?Istnieją również czynniki poza żywieniowe, które mogą powodować utrudnienia w przebiegu wchłaniania żelaza, a w konsekwencji jego niedobór. Co wypłukuje żelazo? Wiele osób zmaga się z chorobami zmniejszającymi wchłanianie żelaza. Przykładem są dolegliwości związane z przewodem pokarmowym, np. choroba Leśniowskiego-Crohna lub nieswoiste zapalenie jelit. Według badań u około 75% chorych zmagających się z tymi chorobami występuje niedobór żelaza. Problemy z wchłanianiem żelaza dotyczą również osób chorujących na celiakie, o obniżonej kwasowości żołądka, a także osób po jego resekcji oraz z zapaleniem wywołanym H. pylori.Niedobór żelaza – jakie daje objawy i czym grozi?W wyniku spadku stężenia żelaza dochodzi do zmniejszenia jego zapasów w organizmie, co najczęściej prowadzi zaburzeń procesu erytropoezy. Powstawanie mniejszych erytrocytów, o zmniejszonej ilości hemobloginy, a co za tym idzie o mniejszej zdolności do transportowania tlenu, prowadzi do rozwoju niedokrwistości inaczej zwaną anemią. W wynikach badań możemy zaobserwować niski poziom hemoglobiny (Hb), hematokrytu (Ht) i/lub krwinek czerwonych (RBC). Najczęstszymi objawami niedokrwistości jest: bladość powłok skórnych, osłabienie, bóle i zawroty głowy, zaburzenia pamięci i koncentracji, gorsza tolerancja wysiłku fizycznego oraz senność. Dłuższy niedobór tego pierwiastka może powodować apetyt na niejadalne produkty (np. wapno), wypadanie włosów oraz prążkowanie i łamliwość paznokci. Jak zapobiegać wypłukiwaniu się żelaza z organizmu?Aby nie dopuścić do wypłukiwania żelaza z organizmu należy unikać spożywania kawy oraz herbaty wraz z posiłkiem. Wiele osób nie potrafi wyobrazić sobie śniadania lub kolacji bez herbaty. Okazuje się, jednak, że popijanie posiłku herbatą lub kawą wpływa niekorzystnie na poziom żelaza we krwi. Aby uniknąć wypłukiwania tego cennego pierwiastka, warto zachować około godzinny odstęp między posiłkiem a spożyciem wcześniej wymienionych napojów. W przypadku upośledzenia wchłaniania żelaza przez fityniany istnieje kilka praktyk, które mogą zmniejszyć ich działanie. Ograniczenia we wchłanianiu żelaza zmniejsza gotowanie, zakwaszanie oraz fermentacja produktów bogatych w te związki. Również namaczanie produktów w ciepłej wodzie (nasion roślin strączkowych, orzechów, nasion) może neutralizować hamujące działanie fitynianów. Jak zwiększyć wchłanianie żelaza?Poza czynnikami zmniejszającymi wchłanianie żelaza istnieją również takie, które poprawiają jego wchłanianie. Należy do nich kwas askorbinowy. Wzmacniające działanie w przypadku kwasu askorbinowego wynika głównie z jego zdolności do chelatowania żelaza oraz jego redukcji do bardziej przyswajalnej formy. Ponadto witamina C niweluje hamujące działanie fitynianów, polifenoli, wapnia oraz białka z produktów mlecznych. Warto zatem wzbogacać nasze posiłki o dodatek witaminy C zawartej głownie w warzywach i owocach, aby zwiększyć przyswajalność żelaza w posiłkach. Podobne działanie wykazują białka mięsa. Dowody naukowe wskazują, ze wchodzące w skład tkanki mięśniowej peptydy, bogate w cysteinę, również maja zdolność do redukcji oraz chelatowania żelaza. Jak uzupełnić żelazo w organizmie?W przypadku głębokiego niedoboru leczenie należy skonsultować z lekarzem. Ustali on odpowiedni do stopnia niedoboru plan leczenia oraz suplementacji. Żelazo przyjmowanie w postaci suplementów diety, w formie tabletek, kapsułek lub proszku to najczęściej stosowana metoda uzupełnienia niedoboru. Istotnym aspektem prawidłowego poziomu żelaza w organizmie jest odpowiednio zbilansowana dieta. Dlatego warto wprowadzić do naszej diety produkty bogate w ten pierwiastek. Produkty bogate w żelazo to:Źródła żelaza w produktach zwierzęcych:• Podroby, np. wątróbka• Mięso – głównie mięso czerwone• Jaja kurzeŹródła żelaza w produktach roślinnych:• Nasiona roślin strączkowych – np. soczewica, ciecierzyca,• Kakao i orzechy• Zielone warzywa liściasteCo wypłukuje żelazo z organizmu? – FAQCzy kawa wypłukuje żelazo? Kawa spożywana wraz z posiłkiem może wypłukiwać żelazo z organizmu. Wpływ na to mają zawarte w niej polifenole, które mają zdolność do wiązania jonów żelaza, co utrudnia ich wchłanianie.Czy alkohol wypłukuje żelazo?Wręcz przeciwnie, alkohol przyczynia się do kumulacji żelaza w organizmie. Nawet ograniczone spożywanie alkoholu (10-30g dziennie), np. piwa przyczynia się do zwiększenia stężenia ferrytyny w surowicy krwi, zwiększenia wysycenia transferryny jonami żelaza oraz zwiększenia zawartości żelaza w wątrobie. Czy cola wypłukuje żelazo?Cola również może wpływać na wypłukiwanie żelaza. Wynika to z wysokiej zawartości kofeiny, która może wpływać ograniczająco na wchłanianie żelaza. Czy herbata wypłukuje żelazo?Herbata spożywana do posiłku może zmniejszać wchłanianie żelaza. Wynika to z wysokiej zawartości polifenoli, które mają zdolność do wiązania jonów żelaza. Co najbardziej wypłukuje żelazo z organizmu? Biorąc pod uwagę napoje, do wypłukiwania żelaza najczęściej dochodzi przy spożywaniu do posiłku kawy oraz herbaty. WARTO WIEDZIEĆ1. Żelazo jest kluczowym pierwiastkiem do utrzymania zdrowia organizmu, który bierze udział w wielu istotnych procesach biochemicznych, uczestnicząc m.in. w produkcji czerwonych krwinek i wspierając odporność.2. Istnieje różnica między żelazem hemowym (z produktów zwierzęcych), a niehemowym (z produktów roślinnych), co wpływa na jego przyswajalność.3. Dieta bogata w fityniany, polifernole, wapń i białka może utrudniać wchłanianie żelaza, podczas gdy kwas askorbinowy (witamina C) i peptydy mięsne mogą je poprawiać.4. Unikanie kawy i herbaty podczas posiłków oraz dbanie o zrównoważoną dietę to kluczowe kroki w utrzymywaniu odpowiedniego poziomu żelaza i zapobieganiu jego niedoborom.5. Doskonałym źródłem żelaza są: podroby, mięso czerwone, jaja kurze, a także nasiona roślin strączkowych, kakao oraz zielone warzywa liściaste. Bibliografia:1. Borkowska A., Antosiewicz J. Żelazo – przyjaciel, który bywa toksyczny. Kosmos. 2020; 69(329): 757-764.2. Kuthan R., Bonek Z. Zapobieganie i leczenie niedokrwistości związanej z niedoborem żelaza. Lek w Polsce. 2014; 24(05): 31-34.3. Korzeniowska K., Wietlicka I., Jabłecka A. Zaburzenia gospodarki żelaza. Część 2. Niedobory żelaza. Farmacja Współczesna. 2012; 5: 146-150.4. Dróżdż-Afelt J., Koim-Puchowska B., Menka A. Wybrane pierwiastki śladowe w organizm człowieka. Kosmos. 2019; 3(324): 503-512.5. Husmann F., Zimmermann M. The Effect od Prebiotics on Human Iron Absorption: A Review. Adv Nutr. 2022; 13: 2296-2304.6. Stoffel N., Siebenthal H., Moretti D., Zimmermann M. Oral iron supplementation in iron-deficient women: How much and how often? Molecular Aspect of Medicine. 2020; 100865.7. Lipiński P., Starzyński R., Styś A. et al. Niedokrwistość na tle niedoboru żelaza w diecie. Kosmos. 2014; 63(304): 373-379.8. Hurrell R., Egli I. Iron bioavailability and dietary reference values. Am J Clin Nutr. 2010; 91: 1461S-7S.9. Pena-Rosas J., De-Regil L., Dowswell T. et al. Intermittent oral iron supplementation during pregnancy. Cochrane Database Syst Rev. 2014; 7.10. Bumrungpert A., Pavadhgul P., Piromsawasdi T. et al. Efficacy and Safety of Ferrous Bisglycinate and Folinic Acid in the Control of Iron Deficiency in Pregnant Women: A Randomized, Controlled Trial. Nutrients. 2022; 14: 452.11. Hunt J., Zito C., Johnson L. Body iron excretion by healthy men and women. Am J Clin Nutr. 2009; 89: 1792-8.12. Rutkowska J., Myszkowska-Ryciak J. Spozycie wybranych składników pokarmowych wśród osób uzależnionych od alkoholu biorących udział w terapii uzależnień. Probl Hig Epidemiol. 2015; 96(4): 773 - 775.

Czym kierować się przy wyborze kolagenu? Poradnik dotyczący źródła, rodzaju i formy suplementacji. Wielu z nas marzy o doskonałym wyglądzie, błyszczących włosach, zdrowych stawach, lecz upływ czasu negatywnie wpływa na gładkość i jędrność skóry czy sprężysty chód. Odpowiedzią na ten problem może być kolagen, który w ostatnich latach bardzo zyskał na popularności, stając się jednym z najczęściej suplementowanych składników. Chcielibyśmy wiedzieć jaki jest najlepszy kolagen na rynku. Wertujemy internet z nadzieją znalezienia rzetelnego rankingu kolagenu w suplementach diety oferowanych przez różnych producentów. Osoby, które dostrzegają negatywne zmiany w wyglądzie skóry, zastanawiają się, jaki kolagen wybrać na zmarszczki, podczas gdy ci, którym doskwiera ból kolan, sprawdzają, jaki jest najlepiej przyswajalny kolagen na stawy. Wybór jest ogromny i oferta bardzo różnorodna. Jaki kolagen wybrać? Odpowiedź nie jest jednoznaczna i zależy od wielu czynników. Spis treści: Z tego artykułu dowiesz się: 1. Jaką rolę w organizmie pełni kolagen? 2. Jaki kolagen wybrać – rybi czy wołowy? Czy źródło ma znaczenie? 3. Czy istnieje kolagen roślinny? 4. Kolagen do picia czy w tabletkach? – Jaką postać wybrać? 5. Jaki typ kolagenu wybrać? 6. Jaki kolagen jest najlepiej przyswajalny? 7. Kolagen hydrolizowany czy liofilizowany? 8. Jaki kolagen wybrać? – Czysty kolagen czy wzbogacony o dodatkowe składniki aktywne? 1. Jaką rolę w organizmie pełni kolagen? Kolagen jest ważnym białkiem strukturalnym. Stanowi on ok 1/3 wszystkich białek w naszym organizmie i główny składnik białkowy w tkance łącznej. Włókna kolagenowe nadają jej wytrzymałość, elastyczność i są niejako rusztowaniem dla wszystkich tkanek. To dzięki kolagenowi skóra, narządy wewnętrzne, naczynia krwionośne, a nawet kości zachowują swój kształt. Odpowiednia ilość tego białka w organizmie sprawia, że nasze mięśnie są elastyczne, a stawy przygotowane na ciągły ruch i ścieranie mechaniczne. 2. Jaki kolagen wybrać – rybi czy wołowy? Czy źródło ma znaczenie? Na rynku jest obecnie wiele suplementów z kolagenem. W pierwszej kolejności warto zwrócić uwagę na źródło jego pochodzenia. Naturalny kolagen pozyskuje się ze zwierzęcej tkanki łącznej, tak więc do wyboru mamy: • Kolagen morski - pozyskiwany głównie ze skór, łusek i kości ryb (kolagen rybi), rzadziej z bezkręgowych organizmów morskich. • Kolagen wołowy - zwykle pozyskiwany z kości, skóry i ścięgien bydła (kolagen bydlęcy). • Kolagen kurzy - zazwyczaj pozyskiwany z kości i chrząstek kurczaka, mniej powszechnie wykorzystywane są też membrany jaj (błony między skorupką a białkiem jaja kurzego) • Kolagen wieprzowy - pozyskiwany ze skóry, kości i ścięgien świń. Kolagen rybi jest zazwyczaj promowany jako najmocniejszy kolagen dla skóry, włosów i paznokci, ze względu na wysoką zawartość kolagenu typu I. Będzie to idealny wybór dla osób unikających produktów wołowych z powodów dietetycznych lub religijnych. Pamiętajmy, że najlepszy kolagen rybi powinien mieć badania na wszelkie zanieczyszczenia, którymi obciążone są często organizmy morskie, tj. jak metale ciężkie czy dioksyny.Popularnym wyborem oraz dobrą alternatywą dla wszystkich uczulonych na ryby jest z kolei kolagen wołowy. Zawiera on przede wszystkim kolagen typu I i III. Ma on dość neutralny smak, co ma znaczenie, gdy decydujemy się na suplementację kolagenu w proszku i przeszkadza nam dość specyficzny intensywny posmak czy zapach kolagenu morskiego. Kolagen wołowy jest też zazwyczaj bardziej dostępny i tańszy niż kolagen morski, co może przekładać się na możliwość stosowania wyższych dawek czy odpowiednio długiej, regularnej suplementacji, która jest istotna dla skuteczności działania kolagenu. Kolagen wieprzowy jest propozycją również bardzo popularną i dość uniwersalną, ze względu na zawartość I, II i II typu kolagenu. Jeśli chodzi o kolagen kurzy, to ten pozyskiwany z chrząstek kurczaka, jest najbardziej kojarzony ze wsparciem stawów. Zawiera on głównie kolagen typu II mający wpływ przede wszystkim na elastyczność i wytrzymałość chrząstki stawowej. Dodatkowo kolagen natywny (o którym będzie szerzej w dalszej części artykułu) otrzymywany właśnie z mostków kurczaka jest uznawany za najmocniejszy kolagen na stawy dotknięte schorzeniami reumatycznymi. Mniej powszechny kolagen pochodzący z błon jaj kurzych będzie częściej wybierany pod kątem urody. Membrany jaj oprócz kolagenu typu I zawierają również inne ważne składniki istotne dla utrzymania odpowiedniego nawilżenia skóry i jej jędrności, takie jak kwas hialuronowy czy elastynę. Kolagen z błon jaj może być interesującą alternatywą dla osób unikających produktów pochodzenia mięsnego czy rybnego, np. wegetarian. Jednak jest to w dalszym ciągu kolagen zwierzęcy, a więc nie wegański. Wybór między kolagenami pochodzącymi z różnych źródeł powinien zależeć przede wszystkim od reakcji organizmu na określone źródła białka, co ma znaczenie przy alergiach i nietolerancjach. Na szczęście działania niepożądane w postaci dolegliwości ze strony układu są bardzo rzadkie. Warto szukać takiego kolagenu, po którym po prostu dobrze się czujemy. Nie ma tu żadnej reguły, a większość z nas będzie dobrze tolerowała zarówno kolagen rybi czy wołowy, lub też kolagen wieprzowy czy też inny. 3. Czy istnieje kolagen roślinny? Kolagen jest białkiem pochodzenia zwierzęcego i nie występuje naturalnie w roślinach. Istnieje możliwość wyprodukowania wegańskiego surowca kolagenowego za pomocą genetycznie modyfikowanych mikroorganizmów takich jak drożdże, np. Saccharomyces cerevisiae, czy bakterie, np. Escherichia coli. Rezultatem jest kolagen rekombinowany, który strukturalnie i funkcjonalnie jest podobny do kolagenu zwierzęcego, nawet ludzkiego, ale nie pochodzi bezpośrednio ze źródeł zwierzęcych. Aktualnie taki kolagen jest trudno dostępny na rynku, jednak jego produkcja jest stale udoskonalana. Podyktowane jest to licznymi zaletami wegańskiego kolagenu, a mianowicie: mniejszym ryzykiem alergii, lepszym profilem bezpieczeństwa, potencjalnie tańszą i mniej szkodliwą dla środowiska produkcją w porównaniu z pozyskiwaniem kolagenu ze źródeł zwierzęcych. Pośrednio za roślinną alternatywę kolagenu uznać można produkty wspierające jego syntezę poprzez zawartość poszczególnych aminokwasów i innych składników odżywczych, które stymulują organizm do wytwarzania białka kolagenowego. Obejmują one suplementy diety bądź żywność bogatą w białko, zawierające przede wszystkim aminokwasy takie jak prolina, hydroksyprolina i glicyna, jak również kwas askorbinowy, cynk, siarkę czy krzem. 4. Kolagen do picia czy w tabletkach? – Jaką postać wybrać? Wybór między kolagenem do picia, który występuje w postaci proszku lub gotowego płynu, a tabletkami czy kapsułkami zależy od kilku czynników, w tym od wygody stosowania, przyswajania i skuteczności. Kolagen do picia w gotowych fiolkach jest często promowany jako lepiej przyswajalny od tego w kapsułkach, ale nie jest to prawda. Hydrolizat kolagenu w postaci łatwo wchłaniających się małych cząsteczek, czyli peptydów, może występować zarówno w płynie, proszku, tabletkach i kapsułkach. Ważne w tym przypadku jest sprawdzenie składu danego produktu, żeby określić jaki kolagen zawiera. Efekty picia kolagenu z małych buteleczek wcale nie muszą być szybsze czy lepsze niż tego łykanego z innej formie. Ponadto gotowa forma płynna nawet najlepszego kolagenu do picia wymaga zazwyczaj dodania substancji konserwujących (syntetycznych bądź naturalnych) dla zachowania stabilności i czystości mikrobiologicznej. Kolagen w proszku jest natomiast stabilny chemicznie, nawet przy dłuższym przechowywaniu i nie wymaga dodatkowych substancji zapewniających trwałość. Oferuje także znaczną elastyczność w sposobie spożywania, ponieważ można go rozpuszczać w różnych płynach, takich jak woda, sok, smoothie, a nawet kawa. Taka forma powoduje, że kuracja kolagenem jest łatwiejsza i bardziej urozmaicona umożliwiając np. jednoczesne nawadnianie organizmu lub włączanie dodatkowych porcji świeżych owoców i warzyw (w koktajlach). Dowolny wybór płynu, w którym rozpuszczamy kolagen jest też przydatny w maskowaniu specyficznych smaków, na przykład kolagenu rybiego, co może być szczególnie korzystne dla osób wrażliwych na smaki. Postać proszkowa umożliwia dostosowanie dawki do indywidualnych potrzeb i podzielenie jej na mniejsze porcje, co nie jest możliwe w przypadku tabletek. Kolagen w tabletkach czy kapsułkach jest za to formą bardzo wygodną w użyciu, łatwą do przenoszenia i nie wymagającą przygotowania. Dawka takiego kolagenu jest precyzyjnie określona, a więc powtarzalna, co ułatwia regularną suplementację. Ogromnym plusem jest na pewno brak smaku, zwłaszcza dla osób wrażliwych na jakikolwiek nieprzyjemny posmak. Przewagą kapsułek nad tabletkami jest ich skład. Kapsułki zwykle nie wymagają dodatkowych substancji, takich jak wypełniacze czy spoiwa, które są niezbędne w produkcji nawet najlepszego kolagenu w tabletkach. Pamiętajmy, że dobry kolagen nie powinien zawierać składników, które mogły obciążać organizm. Czytajmy zatem etykiety i oceniajmy skład wybieranych produktów zwłaszcza pod tym kątem. 5. Jaki typ kolagenu wybrać? Do tej pory zidentyfikowane 28 typów kolagenu. Różnią się one między sobą budową przestrzenną, zawartością poszczególnych aminokwasów, funkcją i miejscem występowania w organizmie. Oto przegląd najczęściej występujących w suplementach typów kolagenu i ich charakterystycznych właściwości: • Kolagen Typu I: Jest najpowszechniej występującym typem kolagenu w ludzkim ciele. Głównie występuje w skórze, kościach, ścięgnach, zębach i więzadłach oraz rogówce. Zapewnia strukturę i wytrzymałość tkanek. Uznawany na najlepszy kolagen na skórę. Popularne źródła pochodzenia: kolagen rybi i kolagen wołowy (pozyskiwane ze skór). • Kolagen Typu II: Głównie znajduje się w chrząstkach, zapewniając ich elastyczność i wytrzymałość. Wpływa na prawidłowe funkcjonowanie stawów. Popularne źródła pochodzenia: kolagen kurzy (z chrząstek). • Kolagen Typu III: Często występuje razem z kolagenem typu I, szczególnie w skórze i tkankach łącznych. Ważny dla utrzymania dobrej kondycji skóry oraz dla funkcji naczyń krwionośnych i układu krążenia. Popularne źródła pochodzenia: kolagen wołowy i kolagen wieprzowy. Jeżeli kolagen jest hydrolizowany, czyli rozłożony na mniejsze elementy (głównie peptydy) to sam typ kolagenu nie będzie miał aż takiego znaczenia, gdyż suplementacja nim będzie dostarczała niezbędnych składników do produkcji różnych typów kolagenu w naszym ciele. 6. Jaki kolagen jest najlepiej przyswajalny? Przyswajalność kolagenu zależy od wielkości jego cząsteczek wyrażanej najczęściej w kilodaltonach (kDa). Białko kolagenowe ma masę ok.300 kDa, czyli jest dość dużym związkiem, trudnym do strawienia i wchłonięcia. Jego biodostępność zwiększa proces hydrolizy, przeprowadzanej przy użyciu enzymów, które powodują pocięcie dużej cząsteczki na mniejsze elementy – od łańcuchów polipeptydowych o wielkości 20-90 kDa, które tworzą żelatynę, po peptydy kolagenowe o wielkości 0,3-9 kDa. Te najmniejsze zbudowane są zaledwie z kilku aminokwasów. Za najlepiej przyswajalny kolagen uznaje się ten w postaci peptydów kolagenowych o wielkości cząsteczki max. 2-5 kDa. Zatem jeśli szukamy suplementu dostarczającego składników do budowy naszego własnego kolagenu wybierzmy ten z hydrolizowanym kolagenem o cząsteczkach właśnie tej wielkości. Wchłanianie kolagenu będzie tym lepsze im mniejsze jego cząsteczki. Pamiętajmy jednak, że przyswajalność kolagenu nie jest jedyną determinantą funkcjonalności kolagenowych suplementów. 7. Kolagen hydrolizowany czy liofilizowany? W suplementach diety poza hydrolizowanym kolagenem, tym najpopularniejszym i najlepiej przyswajalnym, bo rozdrobnionym na mniejsze cząsteczki, występuje także liofilizowany kolagen natywny (niezdenaturowany). Liofilizacja to proces suszenia przez zamrażanie, który pozwala na zachowanie struktury całego białka. W tym procesie woda jest usuwana z kolagenu, zachowując jego pierwotną budowę i właściwości, a tym samym aktywność biologiczną. Badania pokazują, że taki rodzaj kolagenu - głownie kolagen natywny typu II - może wykazywać korzystne efekty wśród osób dotkniętych chorobą zwyrodnieniową stawów czy reumatoidalnym zapaleniem stawów. Jego wpływ jest zupełnie inny niż anaboliczne działanie kolagenu hydrolizowanego. Kolagen natywny nie będzie się wchłaniał w układzie pokarmowym, dostarczając budulca do regeneracji własnego kolagenu tylko będzie modulował odpowiedź układu odpornościowego, jaką jest stan zapalny w obrębie stawu wywołujący ból czy obrzęk. Tak więc wybór pomiędzy kolagenem hydrolizowanym czy liofilizowanym powinien zależeć przede wszystkim od potrzeb zdrowotnych. Hydrolizat będzie lepszy, gdy potrzebny nam kolagen na skórę lub przeciążone kolana, natomiast liofilizat kolagenu natywnego będzie bardziej skuteczny na ostre dolegliwości stawów. 8. Jaki kolagen wybrać? – Czysty kolagen czy wzbogacony o dodatkowe składniki aktywne? Rynek suplementów oferuje bardzo szeroki asortyment produktów kolagenowych. Można wybierać spośród preparatów zawierających tylko np. czysty kolagen rybi czy wołowy (np. kolagen w proszku) i takich wzbogaconych o dodatkowe składniki aktywne (np. kolagen do picia czy w tabletkach). Przyjmując suplement diety, którego składem jest sam kolagen, skupiamy się na podstawowych korzyściach wynikających w uzupełniania konkretnego białka. Ograniczony skład może być lepszy dla alergików, ze względu na mniejszą ilość możliwych substancji wywołujących reakcję. Ułatwia to też łączenie takich produktów z innymi suplementami, bez ryzyka nadmiaru określonych witamin czy składników mineralnych. Z kolei wzbogacenie preparatów kolagenowych o inne składniki odżywcze umożliwi rozszerzenie korzyści zdrowotnych wynikających z suplementacji jednym produktem. Dołączenie witamin (np. witaminy C, A czy E) i składników mineralnych (takich jak miedź, cynk, żelazo i krzem) będzie wzmagać syntezę kolagenu w organizmie, gdyż związki te są niezbędne do jego produkcji. Wśród nich najważniejsza jest witamina C i na rynku jest sporo produktów łączących oba składniki. Ponadto suplement z dodatkiem np. kwasu hialuronowego zwiększy nawilżenie skóry, a taki zawierający również siarczan glukozaminy czy siarczan chondroityny będzie kompleksowo wpływać na prawidłowe funkcjonowanie stawów. Bogatsze składowo produkty kolagenowe mogą być uzupełniane też o określone ekstrakty roślinne, które wnoszą np. działanie antyoksydacyjne, przekładające się na ochronę przed wolnymi rodnikami, działającymi destrukcyjnie nie tylko na stawy czy skórę, ale generalnie na organizm. Warto zapamiętać: - Kolagen to istotne białko strukturalne wpływające na zdrowie skóry, stawów i innych tkanek, zyskujące coraz większą popularność jako składnik różnorodnych suplementów o różnych kierunkach działania.- Wybór źródła kolagenu (rybi, wołowy, kurzy czy wieprzowy) powinien zależeć od naszych preferencji i reakcji organizmu na konkretne białko (ewentualnych alergii czy nietolerancji).- Nie istnieje kolagen roślinny (kolagen jest białkiem zwierzęcym), ale weganie alternatywnie mogą wybierać produkty zawierające składniki wspierające naturalną produkcję kolagenu (witamina C, miedź, cynk, żelazo, krzem, poszczególne aminokwasy), a wegetarianie mogą korzystać z kolagenu pozyskiwanego z membran jaj.- Forma suplementu (proszek, płyn, kapsułka czy tabletka) powinna być dla nas wygodna i ułatwiać regularną suplementację.- Kolagen hydrolizowany różni się działaniem od kolagenu natywnego. - Hydrolizaty działają odbudowująco i są korzystne dla osób z ubytkiem kolagenu objawiającym się np. pogorszeniem elastyczności skóry, czy obciążeniem chrząstki stawowej intensywnymi ćwiczeniami.- Przyswajalność kolagenu hydrolizowanego jest tym większa, im mniejsze są jego cząsteczki.- Przy kolagenie hydrolizowanym typ kolagenu nie ma nadrzędnego znaczenia.- Kolagen natywny jest białkiem aktywnym biologicznie, wpływającym hamująco na reakcje organizmu. Ten rodzaj jest lepszym wyborem przy ostrych schorzeniach reumatycznych, objawiających się bólem czy obrzękiem.- Przy wyborze suplementu zawsze warto czytać skład, niezależnie czy kupujemy kolagen, magnez czy kwas foliowy.Bibliografia:1. Martínez-Puig, D., Costa-Larrión, E., Rubio-Rodríguez, N., Gálvez-Martín, P. (2023). Collagen Supplementation for Joint Health: The Link between Composition and Scientific Knowledge. Nutrients, 15(6), 1332. 2. León-López, A., Morales-Peñaloza, A., Martínez-Juárez, V.M., Vargas-Torres, A., Zeugolis, D.I., Aguirre-Álvarez, G. (2019). Hydrolyzed Collagen-Sources and Applications. Molecules, 24(22), 4031. 3. Báez, J., Olsen, D., Polarek, J.W. (2005). Recombinant microbial systems for the production of human collagen and gelatin. Applied Microbiology and Biotechnology, 69, 245–252. 4. Kaziród, K., Hunek, A., Zapała, M., Wiśniewska-Skomra, J., Chmielarz, K., Tylutka, K., Hapon, A. (2023). Collagen supplementation - does it bring real benefits? Quality in Sport, 13(1), 88-107. 5. Tomaszewski, W., Paradowska, A. (2017). Analiza skuteczności terapeutycznej wybranych typów kolagenu w profilaktyce i leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów. Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja, 1(6), 9-22. 6. Campos, L.D., Santos Junior, V.A., Pimentel, J.D., Carregã, G.L.F., Cazarin, C.B.B. (2023). Collagen supplementation in skin and orthopedic diseases: A review of the literature. Heliyon, 9(4), e14961. 7. Honvo, G., Lengelé, L., Charles, A., Reginster, J.Y., Bruyère, O. (2020). Role of Collagen Derivatives in Osteoarthritis and Cartilage Repair: A Systematic Scoping Review With Evidence Mapping. Rheumatology Therapeutics, 7(4), 703-740. 8. Zdzieblik, D., Oesser, S., Gollhofer, A., König, D. (2017). Improvement of activity-related knee joint discomfort following supplementation of specific collagen peptides. Applied Physiology, Nutrition, and Metabolism, 42(6), 588-595. 9. Zdzieblik, D., Brame, J., Oesser, S., Gollhofer, A., König, D. (2021). The Influence of Specific Bioactive Collagen Peptides on Knee Joint Discomfort in Young Physically Active Adults: A Randomized Controlled Trial. Nutrients, 13(2), 523. 10. Lin, C.R., Tsai, S.H.L., Huang, K.Y., Tsai, P.A., Chou, H., Chang, S.H. (2023). Analgesic efficacy of collagen peptide in knee osteoarthritis: a meta-analysis of randomized controlled trials. Journal of Orthopaedic Surgery and Research, 18(1), 694. 11. Wei, W., Zhang, L.L., Xu, J.H., Xiao, F., Bao, C.D., Ni, L.Q., Li, X.F., Wu, Y.Q., Sun, L.Y., Zhang, R.H., Sun, B.L., Xu, S.Q., Liu, S., Zhang, W. (2009). A multicenter, double-blind, randomized, controlled phase III clinical trial of chicken type II collagen in rheumatoid arthritis. Arthritis Research & Therapy. 12. Feng, M., Betti, M. (2017). Transepithelial transport efficiency of bovine collagen hydrolysates in a human Caco-2 cell line model. Food Chemistry, 224, 242-250.

Przewlekły nadmiar żelaza w organizmie może stanowić realne zagrożenie dla naszego zdrowia. Z tego artykułu dowiesz się na czym dokładnie polega hemochromatoza oraz jak rozpoznać i leczyć tę chorobę.Bardzo często mówi się o niedoborach żelaza, jednak jego nadmiar może okazać się tak samo szkodliwy dla naszego organizmu. Warto wiedzieć czym objawia się hemochromatoza, jakie są jej konsekwencje a także jakie kroki podjąć w celu leczenia. Czas naszej reakcji na zaburzenia wynikające z gromadzenia się tego pierwiastka może być kluczowym czynnikiem zapobiegającym nieodwracalnym zmianom zdrowotnym. Objawy nadmiaru żelaza mogą obejmować wiele organów. Spis treści:Hemochromatoza – co to jest i jakie są jej przyczyny?Rodzaje hemochromatozy – hemochromatoza pierwotna i wtórnaHemochromatoza – jak często występuje postać dziedziczna?Hemochromatoza – objawyHemochromatoza – diagnostyka i rozpoznanieHemochromatoza – leczenieHemochromatoza – dieta. Co jeść przy nadmiarze żelaza?Hemochromatoza – rokowania. Jak hamować postęp choroby?Hemochromatoza – co to jest i jakie są jej przyczyny? Hemochromatoza to choroba związania z nadmiernym gromadzeniem żelaza w organizmie, głównie tkankach miąższowych, wynikająca z zaburzeń mechanizmów odpowiedzialnych za gospodarkę tego pierwiastka, charakteryzujące się podwyższonym żelazem. W wyniku tej choroby następuje nadmierne wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego. U zdrowego człowieka wchłanianie żelaza jest ściśle kontrolowane przez odpowiednie białka, gdyż organizm nie radzi sobie z wydalaniem jego nadmiaru. Jest to najczęściej występująca choroba o podłożu genetycznym u ludzi rasy białej. Choroba ta nazywana jest mianem „brązowej cukrzycy” co ma związek z jej wpływem na przebarwienia skóry oraz powodowanymi dysfunkcjami trzustki. Rodzaje hemochromatozy – hemochromatoza pierwotna i wtórna W literaturze naukowej wyróżnia się dwa rodzaje choroby, hemochromatozę pierwotną, która jest uwarunkowana genetycznie oraz hemochromatozę wtórną, nazywaną inaczej syderozą wtórną. We wszystkich formach hemochromatozy występuje wspólny mechanizm patologiczny, polegający na zaburzonej syntezie hepcydyny przez wątrobę lub zaburzonej czynności tego hormonu. Odgrywa on kluczową rolę w regulacji równowagi żelaza w organizmach ludzkich, określa ona ilość żelaza wchłanianego z pożywienia, a także kontroluje jego uwalnianie z miejsc, w którym jest ono magazynowane. Hemochromatoza pierwotna Hemochromatoza wrodzona określana jest mianem choroby genetycznej. Można podzielić ją na kilka różnych typów, z czego typ 1 występuje najczęściej. Hemochromatoza dziedziczna typu 1 wiąże się z mutacją genu hemochromatozy (HFE), jest on odpowiedzialny za regulację wchłaniania żelaza z przewodu pokarmowego a także za syntezę hepcydyny, pełniącej kluczową rolę w kontrolowaniu absorpcji żelaza z diety. Wiąże się ona z ferroportyną, białkiem transportującym żelazo w komórkach nabłonkowych jelita cienkiego, uniemożliwiając uwalnianie wchłoniętego żelaza do krwiobiegu. Dodatkowo, hamuje ogólnoustrojowe uwalnianie żelaza z krwinek czerwonych, które powracają do krążenia. W obrębie genu HFE występują dwie główne mutacje, C282Y i H63D, które mogą prowadzić do nadmiernego gromadzenia żelaza w organizmie. W wyniku mutacji w genie HFE następuje zwiększone wchłanianie żelaza z układu pokarmowego, pomimo jego odpowiedniego spożycia. Hemochromatoza dziedziczna określana mianem non-HFE obejmuje typ 2,3 i 4. Pojawia się ona w związku z mutacjami wielu innych genów, których mutacje mogą prowadzić do hemochromatozy, przykłady obejmują mutacje w genach HJV (typ 2), HAMP (typ 3), TFR2 (typ 4) i HFE2 (typ 3C). Hemochromatoza wtórna Hemochromatoza wtórna to stan, w którym nadmierna ilość gromadzonego w organizmie żelaza jest spowodowana czynnikiem zewnętrznym a nie mutacjami genetycznymi, które są charakterystyczne dla hemochromatozy pierwotnej. Do przyczyn hemochromatozy wtórnej należą czynniki zewnętrzne takie jak częste przetoczenia krwi, stosowane w przypadku chorób układu krążenia takich jak talasemia, anemia sierpowata, szpiczak mnogi oraz hemolityczna anemia sierpowata. Nadmierne ilości żelaza mogą wynikać też z przewlekłych chorób wątroby, między innymi przewlekłego zapalenia wątroby typu C, marskości wątroby czy też choroby alkoholowej wątroby. Przyczyną podwyższonego żelaza może być nadmiar żelaza przyjmowany z pożywienia, lub w postaci suplementów diety, jest to istotny czynnik mogący powodować hemochromatozę wtórną. Zawsze warto więc skonsultować z lekarzem lub dietetykiem zasadność suplementacji tego składnika mineralnego, ponieważ konsekwencje nadmiaru mogą stanowić zagrożenie dla naszego zdrowia. Hemochromatoza – jak często występuje postać dziedziczna? Dziedziczna postać hemochromatozy jest najczęstszą u rasy białej chorobą dziedziczną w sposób autosomalny recesywny, występującą z częstotliwością 1 przypadku na 300 do 500 osób. Występuje ona na całym świecie, jednak typ I dominuje wśród osób pochodzenia północnoeuropejskiego. Co ciekawe, ryzyko wystąpienia tej choroby jest sześciokrotnie wyższe u osób należących do rasy białej niż u osób należących do rasy czarnej. Częstotliwość występowania tej choroby można rozróżnić również na płeć, według statystyk kobiety chorują 2-3 razy rzadziej niż mężczyźni. U kobiet dotkniętych hemochromatozą objawy zazwyczaj pojawiają się później niż u mężczyzn z powodu regularnej utraty krwi i w efekcie wydalania żelaza podczas miesiączkowania. Hemochromatoza – objawy Kliniczne objawy hemochromatozy są zależne od narządów objętych chorobą. Zazwyczaj pacjenci nie wykazują żadnych objawów do momentu osiągnięcia wieku dorosłego, a często diagnoza nie zostaje postawiona, dopóki choroba nie zaatakuje wielu układów. Objawy zazwyczaj korelują z narządem, który został zaatakowany, jednak niemal wszyscy pacjenci zgłaszają znaczne zmęczenie i brak energii. Objawy choroby zwykle utrzymują się przez okres do dziesięciu lat przed postawieniem diagnozy. Ma to związek z postępującym charakterem rozwoju choroby i stopniowym odkładaniem się żelaza w tkankach. Przed osiągnięciem 20. roku życia, zazwyczaj występuje tylko minimalne zwiększenie ilości żelaza zgromadzonego w tkankach, w wieku 20–40 lat dochodzi już do przeciążenia organizmu żelazem, jednak jeszcze bez widocznych objawów chorobowych. Po przekroczeniu 40. roku życia u osób nieleczonych dochodzi do uszkodzenia narządów i pojawienia się objawów klinicznych, gdy ilość żelaza w tkankach przekracza 20 g, podczas gdy norma wynosi 4–5 g. Hemochromatoza – najczęstsze objawy W następstwie hemochromatozy dochodzi do gromadzenia żelaza w rożnych tkankach, w początkowych fazach choroby często obserwuje się gromadzenie się tego pierwiastka w wątrobie i tkance łącznej stawów. W przypadku długotrwałego przeciążenia żelazem mogą wystąpić uszkodzenia narządów, takich jak trzustka, skóra, przedni płat przysadki mózgowej oraz serce. Najczęściej zgłaszanymi przez pacjentów objawami hemochromatozy są: przewlekłe zmęczenie, senność a także bóle stawów. W późniejszych etapach choroby występują też objawy związane z konkretnymi narządami, w których dochodzi do nadmiernego gromadzenia żelaza. Kliniczne objawy uszkodzenia tkanek mogą obejmować również marskość wątroby (w jej następstwie istnieje zwiększone ryzyko raka wątrobowokomórkowego), niedoczynność zarówno wewnątrzwydzielniczą, jak i zewnątrzwydzielniczą trzustki czy też zapalenie wielostawowe. Jednym z objawów może być również hipogonadyzm, charakteryzujący się niedoborem funkcji gonad, czyli jąder u mężczyzn i jajników u kobiet – w konsekwencji może on prowadzić do zmniejszonego libido oraz impotencji, a także znacznie wpływać na owłosienie. Niektóre objawy wynikające z hemochromatozy, takie jak zmęczenie czy problemy z układem kostnym, mogą być zauważalne i być bardziej uciążliwe u kobiet w okresie menopauzy. Objawy hemochromatozy obejmują również niewydolność nadnerczy, niedoczynność tarczycy, niewydolność serca a także zaburzenia rytmu serca. W wyniku nagromadzenia się żelaza w mózgu, mogą pojawić się objawy neurologiczne takie jak dysfunkcje ruchowe, zaburzenia psychiczne (w tym depresja, drażliwość, problemy z koncentracją) a także nawracające bóle głowy. Hemochromatoza może objawiać się również dolegliwościami ze strony układu pokarmowego (problemy żołądkowo-jelitowe, bóle brzucha). Objawy u dziecka mogą być zróżnicowane i nie zawsze są tak widoczne jak u dorosłych, dlatego wczesna diagnoza hemochromatozy u dzieci i wdrożenie leczenia są kluczowe. Niektóre objawy, które mogą pojawić się u dzieci, to zmęczenie, osłabienie, bóle stawów, problemy z wątrobą oraz zaburzenia w procesie wzrostu i dojrzewania płciowego. Hemochromatoza – objawy skórne Objawy skórne nadmiaru żelaza dotyczą ponad 90% pacjentów chorujących na hemochromatozę. Jest to jeden z najwcześniejszych objawów choroby, uwidoczniony jako brązowe przebarwienia skórne zwłaszcza w miejscach bardziej narażonych na działanie słońca, między innymi w obrębie stóp i dłoni. Wynika to z nagromadzenia się melaniny w warstwie podstawowej naskórka oraz depozytów żelaznych głównie w skórze właściwej. Uwidocznić mogą się również niektóre objawy skórne takie jak rumień dłoniowy czy pajączki naczyniowe, które powstają w następstwie wynikającej z hemochromatozy marskości wątroby. Hemochromatoza – diagnostyka i rozpoznanie Wiedząc już jakie są przyczyny powstawania hemochromatozy, a także jak niebezpieczny jest nadmiar żelaza w organizmie, nasuwa się pytanie - jaki poziom żelaza świadczy o hemochromatozie? Badania laboratoryjne odgrywają kluczową rolę w diagnozowaniu choroby, jednak prócz zwiększonego poziomu żelaza w surowicy, bardziej istotne znaczenie ma badanie krwi określające stężenia ferrytyny oraz ocenę nasycenia transferyny. Ferrytyna to białko, które łączy jony żelaza Fe3+ i przechowuje je głównie w wątrobie, jej stężenie w osoczu powyżej 300 µg/dl jest uznawane za nieprawidłowe i może wskazywać na hemochromatozę. Transferyna to również białko regulujące stężenie żelaza w osoczu, bierze też udział w jego transporcie do tkanek. Do dalszej diagnostyki powinny skłonić wyniki wysycenia transferyny > 60% u mężczyzn i > 50% u kobiet. Biorąc pod uwagę, że u większości przypadków chorych na hemochromatozę występuje postać dziedziczona, warto rozważyć badania genetyczne ukierunkowane na rozpoznanie mutacji genu HFE. Jedną z bardziej wiarygodnych metod jest ocena żelaza zgromadzonego w wątrobie poprzez biopsję tego narządu. Dodatkowo przeprowadza się test wydalania żelaza po zastosowaniu deferoksaminy, która jest środkiem chelatującym żelazo. W celu dobrania odpowiedniej diagnostyki warto skonsultować się odpowiednim lekarzem, jednym z nich jest hematolog, który specjalizuje się w chorobach związanych z krwią i układem krwiotwórczym. Hemochromatoza – leczenie W takim razie jak leczyć hemochromatozę? Najpopularniejszą i uznawaną za najskuteczniejszą metodę leczenia pierwotnej hemochromatozy jest krwioupust, czyli po prostu pobieranie krwi. W standardowym leczeniu flebotomia odbywa się 1-2 razy w tygodniu, a każdy upust krwi wiąże się z pobraniem 500ml krwi od pacjenta, podczas którego traci on średnio około 250mg żelaza. Proces usuwania nadmiaru żelaza z organizmu trwa zazwyczaj od 1 do 2 lat. Jedną z metod leczenia jest też podawanie środków chelatujących żelazo (dożylnie stosowana jest deferoksamina, a doustnie deferipron i deferazyroks). Są to substancje, które wiążą jony żelaza w organizmie, tworząc stabilne kompleksy chelatowe, co ułatwia ich wydalanie z organizmu. Mają one zdolność łączenia się z żelazem, zapobiegając jego nadmiernemu gromadzeniu się w tkankach i narządach. W leczeniu hemochromatozy istotną rolę odgrywa również dieta uboga w żelazo. Hemochromatoza – dieta. Co jeść przy nadmiarze żelaza? Dieta przy nadmiarze żelaza powinna skupiać się na unikaniu produktów bogatych w ten pierwiastek. Bardziej istotnym będzie zatem pytanie czego nie jeść przy nadmiarze żelaza? Żywność zawiera dwa rodzaje żelaza: hemowe, którego źródłem są głównie produkty pochodzenia zwierzęcego, oraz niehemowe, które występuje głównie w produktach roślinnych. Dieta eliminacyjna powinna zatem wykluczać produkty bogate w żelazo takie jak: podroby, czerwone mięso, czy nabiał. Jeśli wybieramy produkty, które są źródłem tego składnika mineralnego, należy unikać ich łączenia z produktami bogatymi w witaminę C, takich jak owoce, czy natka pietruszki. Wspomaga ona wchłanianie żelaza, co w tej jednostce chorobowej nie jest korzystne. W celu zmniejszania przyswajania żelaza można też łączyć jego źródła z żywnością zawierającą substancje hamujące jego wchłanianie, np. kwasem fitynowym zawartym w produktach zbożowych. W przypadku chorych na hemochromatozę powinno się całkowicie wyeliminować spożywanie alkoholu, ponieważ może nasilać on uszkodzenia wątroby. Jest to szczególnie ryzykowne, ponieważ choroba ta sama w sobie może prowadzić do uszkodzeń tego organu. Dodatkowo, alkohol może zwiększać wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego. Hemochromatoza – rokowania. Jak hamować postęp choroby? Nieleczona hemochromatoza może postępować, uszkadzając stopniowo wątrobę, co prowadzi do rozwoju marskości wątroby, nowotworu komórek wątrobowych oraz innych powikłań związanych z nadmiarem żelaza w tkankach i narządach. W ciągu ostatnich kilku dekad zauważono spory postęp w diagnostyce i leczeniu tej choroby, w związku z czym rokowanie znacząco się poprawiło. Kluczowym wskaźnikiem prognostycznym w momencie diagnozy jest obecność zwłóknienia lub marskości wątroby. Wczesne rozpoznanie i systematyczne leczenie poprzez krwioupusty mogą zmniejszyć ryzyko większości powikłań związanych z hemochromatozą.Warto zapamiętać:• Hemochromatoza to choroba powodująca nadmierne gromadzenie się żelaza w organizmie, głównie w tkankach, wynikająca z zaburzeń mechanizmów kontrolujących jego poziom. Wchłanianie żelaza jest zwiększone, a organizm nie jest w stanie wydalić jego nadmiaru. Choroba w większości przypadków ma podłoże genetyczne, najczęściej dotyczy ludzi rasy białej.• Wyróżniamy dwa rodzaje hemochromatozy, jako przyczyny podwyższonego żelaza: pierwotną (związaną z mutacjami genetycznymi, w większości przypadków za chorobę odpowiedzialny jest zmutowany gen HFE) i wtórną (spowodowaną czynnikami zewnętrznymi, jak przetoczenia krwi, choroby wątroby czy nadmiar żelaza w diecie).• Hemochromatoza może być długo bezobjawowa. Kliniczne objawy zależą od narządów, które są dotknięte chorobą. Mogą obejmować zmęczenie, osłabienie, bóle stawów, uszkodzenia narządów wewnętrznych (wątroby, trzustki, serca), a nawet objawy neurologiczne.• Badania krwi są kluczowe w diagnostyce, ocenia się stężenie żelaza, ferrytyny i stężenie transferyny. Testy genetyczne mogą potwierdzić czy choroba jest uwarunkowana genetycznie. W diagnostyce istotne znaczenie ma biopsja wątroby (w celu sprawdzenia magazynowania żelaza w jej tkankach) a także testy wydalania żelaza po zastosowaniu substancji chelatujących. Wyniki badań zawsze warto skonsultować z lekarzem, który leczy hemochromatozę. • Warto wiedzieć jak leczyć hemochromatozę, najskuteczniejszą metodą leczenia pierwotnej hemochromatozy jest regularny krwioupust, czyli pobieranie krwi. Wspomagająco można stosować środki chelatujące żelazo a także dietę ubogą w żelazo jako uzupełnienie leczenia.• Dieta powinna eliminować produkty bogate w żelazo, najlepiej unikać też łączenia źródeł żelaza z produktami bogatymi w witaminę C, która wspomaga jego wchłanianie. Należy bezwzględnie unikać alkoholu, który może nasilać uszkodzenia wątroby. Wczesne rozpoznanie i leczenie mogą ograniczyć powikłania choroby związane z wysokim poziomem żelaza.• Wczesna diagnoza i regularne leczenie mogą poprawić rokowania, zmniejszając ryzyko powikłań, szczególnie wątrobowych. Kluczowe jest monitorowanie postępu choroby i odpowiednie leczenie.Źródła: • J. L. Porter; P. Rawla; Hemochromatosis ; National Library of Medicine, March 31, 2023; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430862/• C.R. Murphree, N. N. Nguyen, V. Raghunathan, S. R. Olson, T. DeLoughery, J. J. Shatzel, Diagnosis and management of hereditary haemochromatosis; The International Journal of Transfusion Medicine, Vox Sanguini(2020)115,255–262; https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/vox.12896• A. Rosiek; Hemochromatoza pierwotna — wykorzystanie krwi pochodzącej z leczniczych krwioupustów do celów klinicznych, Journal of Transfusion Medicine 2019, tom 12, nr 2, 65–71• C. Olchowy, J. Frączkiewicz, M. Pawłowski, D. Smoląg, A. Olchowy, A. Maślak, U. Zaleska-Dorobisz, K. Kałwak; Iron overload related diseases and methods of liver iron quantification; Acta Haematologica Polonica Volume 48, Issue 4, October–December 2017,308-315• K. Korzeniowska, A. Cieślewicz, A. Jabłecka; Zaburzenia gospodarki żelaza Część 1. Hemochromatoza; FA R M AC J A W S P Ó Ł C Z E S N A 2012; 5: 83-87• K. Kościńska-Ilczyszyn, P. Żuchowski, R. Wojciechowski, S. Jeka; Hemochromatoza pierwotna z zajęciem stawów; Reumatologia 2013; 51, 4: 308-312

Kolagen typu II na stawy to popularne hasło i stanowi potencjalną odpowiedź na kłopoty związane z układem ruchu, zwłaszcza problemami dotyczącymi stawów. Odpowiednio dobrana dawka i forma suplementacji mogą przynieść pozytywne rezultaty w kontekście wsparcia redukcji stanów zapalnych. Warto zgłębić wiedzę na temat funkcji tego kluczowego białka a także gdzie występuje kolagen typu II.Spis treści:1. Kolagen typu II – co to jest?2. Gdzie występuje kolagen typu 2?3. Czym jest niezdenaturowany kolagen typu II?4. Czym jest natywny kolagen typu II?5. Czym jest hydrolizowany kolagen typu II?6. Kolagen typu 2 – właściwości7. Czym różni się kolagen typu I i kolagen typu II?8. Kolagen typu II a choroby stawów9. Suplementacja kolagenem typu II. Jak stosować?Kolagen typu II – co to jest? Kolagen należy do rodziny białek i stanowi on 1/3 całkowitej masy białka w ludzkim organizmie. Główne aminokwasy wchodzące w skład kolagenów to prolina, glicyna oraz hydroksyprolina. W naszym organizmie kolagen umożliwia spójność tkanek i narządów, ma istotne znaczenie w nawilżeniu, odporności i elastyczności skóry, a także zmniejsza ryzyko rozwoju chorób zwyrodnieniowych stawów. Wpływa też na kondycję naszych włosów oraz paznokci. Do tej pory udało się wyodrębnić oraz opisać aż 29 różnych typów kolagenów, które różnią się strukturą, funkcją a także miejscem ich występowania. Kolagen typu II jest jednym z wyodrębnionych rodzajów, odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu struktury i elastyczności chrząstki stawowej, pomagając w absorpcji sił działających na stawy podczas ruchu. Jest kluczowy dla prawidłowego funkcjonowania stawów i zachowania ich zdrowia. Spadek produkcji kolagenu w organizmie jest nieuchronnym zjawiskiem związanym z wiekiem. Wraz z upływem lat, proces ten nabiera tempa, a skutki niedoboru stają się coraz bardziej widoczne.Gdzie występuje kolagen typu 2? Kolagen typu II w organizmie występuje głównie w tkance szklistej (ok. 80%). Umiejscowiony jest również w chrząstce, odpowiadając za jej elastyczność oraz wytrzymałość, a także w nabłonku rogówki. Kolagenu typu II w pożywieniu zawarty jest głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego. W kontekście suplementów diety pozyskiwany jest on ze skóry, kości lub ścięgien wieprzowych, natomiast kolagen typu II rybi, czyli tzw. morski jest natomiast otrzymywany ze skór, łusek oraz kości ryb. Najbogatszym źródłem kolagenu typu 2 jest chrząstka kurczaka.Czym jest niezdenaturowany kolagen typu II? Jest to forma kolagenu, która nie została poddana procesowi denaturacji. Niezdenaturowany kolagen typu II charakteryzuje się nienaruszoną strukturą potrójnej helisy, która w dodatku jest odporna na enzymy dokonujące hydrolizy wiązań peptydowych. Najistotniejszą cechą jest wykazywanie miejsc antygenowych zwanych epitopami. Zaangażowane są one w działania o podłożu immunologicznym, wpływając na zmniejszenie stanu zapalnego w obrębie stawów. Ten typ kolagenu będzie miał więc istotne znaczenie w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów czy reumatoidalnego zapalenia stawów. Czym jest natywny kolagen typu II? Natywny kolagen typu II to tak naprawdę alternatywna nazwa niezdenaturowanego kolagenu typu II. Mogą być one stosowane zamiennie i określają kolagen, który nie został poddany procesowi denaturacji. W kontekście suplementów diety terminy te mogą być używane, aby podkreślić, że kolagen został pozyskany i przetworzony w taki sposób, aby zachować swoją naturalną strukturę. Jest to szczególnie istotne, jeśli chodzi o korzyści związane ze zdrowiem stawów. Czym jest hydrolizowany kolagen typu II? Hydrolizowany kolagen typu II to forma kolagenu, która została poddana procesowi hydrolizy przy użyciu enzymów. Oznacza to, że jego cząsteczka została rozłożona na mniejsze fragmenty, zwane peptydami kolagenowymi. Dzięki temu procesowi staje się on lepiej przyswajalny przez organizm, im mniejsze cząsteczki tym jego wchłanianie będzie lepsze. Jest to jedna z najbardziej popularnych form, jeśli chodzi o suplementy diety. Hydrolizat kolagenu może występować zarówno w formie proszku, kapsułek, tabletek jak i w płynie. Co ciekawe, popularna żelatyna jest produktem ubocznym procesu hydrolizy kolagenu, która powstaje poprzez dalsze obróbki termiczne i enzymatyczne.Kolagen typu 2 – właściwości Kolagen typu II odgrywa istotną rolę w utrzymaniu struktury i elastyczności chrząstki stawowej, która pokrywa powierzchnie stawowe kości i jest odpowiedzialna za amortyzację a także płynność ruchów stawowych. Ten rodzaj kolagenu jest więc odpowiedzialny za prawidłowe funkcjonowanie stawów. Ze względu na rolę kolagenu typu II w utrzymaniu dobrej kondycji stawów, jest on stosowany jako składnik suplementów diety, zwłaszcza skierowanych do osób z problemami związanymi z narządem ruchu czy np. wykazujących problemy ze sztywnością stawów. Dodatkowo badania wykazują, że kolagen typu II może wpływać na regulację procesów zapalnych w stawach, co jest istotne w kontekście chorób stawów, np. w profilaktyce reumatoidalnego zapalenia stawów. Czym różni się kolagen typu I i kolagen typu II? Kolagen typu I i kolagen typu II to dwa rożne rodzaje białek kolagenowych o odmiennych właściwościach i funkcjach w organizmie. Prócz różnicy w strukturze przede wszystkich różnią się one miejscem występowania. Kolagen typu I jest głównym składnikiem tkanki łącznej, takiej jak skóra, kości, ścięgna oraz więzadła, natomiast kolagen typu II jest głównym budulcem chrząstki stawowej. Kolagen typu II a choroby stawów Kolagen typu 2 jest istotnym elementem macierzy chrząstki, dominującym przede wszystkim w chrząstce stawowej, w związku z czym jest on ściśle związany z chorobami stawów. Nieprawidłowości w kolagenie typu II mogą istotnie przyczynić się do różnych chorób, m.in. choroby zwyrodnieniowej stawów czy też reumatoidalnego zapalenia stawów. Jest on też kluczowy dla prawidłowego funkcjonowania krążków międzykręgowych, jego uszkodzenie lub degradacja mogą prowadzić do różnych schorzeń kręgosłupa, m.in. dyskopatii. Badania przeprowadzone nad niezdenaturowanym kolagenem typu 2 sugerują, że obecność tego składnika w diecie może prowadzić do rozwinięcia tolerancji immunologicznej oraz hamować występowanie lub łagodzić objawy zapalenia stawów, w tym m.in. zmniejszać ból. Suplementacja kolagenem typu II. Jak stosować? Rynek suplementów diety oferuje wiele różnych form kolagenów, są to między innymi kapsułki oraz proszki. Istnieją produkty zawierające czysty kolagen, ale zawsze warto zwrócić uwagę na składniki, które dodatkowo są zawarte w preparacie. Substancje, które będą dobrym dodatkiem w tego typu suplementach to witamina C, wspierająca produkcję kolagenu, oraz kwas hialuronowy, siarczan glukozaminy i siarczan chondroityny, które będą wspierały działanie narządu ruchu. Zalecaną porcję dzienną preparatu w formie kapsułek wystarczy spożyć wraz z posiłkiem, natomiast te w formie proszku można dodać do ulubionego koktajlu, soku czy też jogurtu. Warto zapamiętać:• Kolagen typu II odgrywa istotną rolę w utrzymaniu elastyczności i struktury chrząstki stawowej, co wpływa na płynność ruchów stawowych i redukcję problemów związanych z układem ruchu.• Występuje on głównie w tkance szklistej, chrząstce stawowej oraz nabłonku rogówki. Jest kluczowy dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania stawów.• Istnieją różne formy kolagenu typu II, takie jak niezdenaturowany (inaczej natywny) i hydrolizowany (podzielony na mniejsze cząsteczki), z różnymi właściwościami i zastosowaniami.• Kolagen typu II pomaga w redukcji stanów zapalnych stawów i jest istotny w profilaktyce chorób związanych z układem ruchu, może on też istotnie poprawić ruchomość stawów.• Zdrowy tryb życia oraz zrównoważony sposób żywienia stanowią fundament dobrego samopoczucia, warto też rozważyć odpowiednią suplementację kolagenem typu II. Może być ona korzystna dla zdrowia stawów, zwłaszcza w przypadku osób starszych lub z problemami związanymi z narządem ruchu. Ważne jest także, aby zwrócić uwagę na dodatkowe składniki wspomagające, takie jak witamina C, kwas hialuronowy, siarczan glukozaminy czy siarczan chondroityny.Źródła:• K. Kaziród, A. Hunek, M. Zapała, J. Wiśniewska-Skomra, K. Chmielarz, K. Tylutka, A. Hapon; Collagen supplementation-does it bring real benefits? QualityinSport.2023;13(1):88-107.eISSN2450-3118• Martínez-Puig, D., Costa-Larrión, E., Rubio-Rodríguez, N., Gálvez-Martín, P. (2023). Collagen Supplementation for Joint Health: The Link between Composition and Scientific Knowledge. Nutrients, 15(6), 1332• Rong Xu a b, Jianping Wu c, Lin Zheng a b, Mouming Zhao a; Undenatured type II collagen and its role in improving osteoarthritis; Ageing Research Reviews Volume 91, 2023• Nowicka-Zuchowska A., Zuchowski A.; Kolagen – rola w organizmie i skutki niedoboru; Lek w Polscie; 2019 • K. A. Czubak, H.M. Żbikowska; Struktura, funkcja i znaczenie biomedyczne kolagenów; Annales Academiae Medicae Silesiensis; 2014, 68,245–254

Z badań wynika, że Polacy nie nawadniają się wystarczająco. Ponad 80% Polaków spożywa zbyt mało wody, a co 10 w ogóle jej nie pije!

Badania wykazały, że ponad 80% Polaków spożywa zbyt mało wody, a co 10 w ogóle jej nie pije!To alarmujące dane, ponieważ woda jest dla nas niezwykle istotna - stanowi jeden z sześciu podstawowych składników pokarmowych. Jej odpowiednia podaż wpływa na prawidłowe działanie całego organizmu (w tym na utrzymanie poprawnych funkcji fizycznych i poznawczych i oraz właściwą regulację temperatury organizmu). Nie jest to również obojętne dla pracy układu moczowego, a w szczególności funkcjonowania nerek oraz wsparcia sprawnej pracy układu pokarmowego. Z badań wynika, że po wodę sięgamy dopiero wtedy, gdy odczujemy pragnienie. To zdecydowanie za późno! Pragnienie świadczy już o odwodnieniu organizmu. Według ekspertów, na takim etapie jednorazowe wpicie znacznej ilości wody niewiele zmieni - wodę powinniśmy spożywać regularnie, w mniejszych ilościach, przez cały dzień. Zbudowanie takiego nawyku pozwoli utrzymać nawodnienie organizmu na odpowiednim poziomie. Czy wiesz że…Ciało człowieka składa się z 55% do 65% wody?Dwie trzecie tej wody znajduje się wewnątrzkomórkowo, a jedna trzecia pozakomórkowo.Czy czysta woda to najskuteczniejszy sposób na nawodnienie?Wiele osób przekonanych jest, że wypicie rekomendowanej ilości czystej wody to optymalny sposób nawodnienia organizmu.Niestety, większość wody dostępnej w marketach zawiera śladowe ilości minerałów kluczowych do utrzymania równowagi wodno-elektrolitowej. Również filtry domowe zubożają wodę w te istotne składniki. Minerały takie jak magnez czy potas odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu równowagi płynów zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz naszych komórek. sód Sód reguluje ilość wody napływającej i opuszczającej komórki. Wypicie w krótkim czasie dużej ilości czystej wody może znacząco obniżyć stężenie sodu. W jaki więc Więc w jaki sposób najlepiej się nawadniać? Warto wprowadzić rozwiązanie, które ułatwi nam to zadanie. A jest nim spożywanie roztworów elektrolitów - hipotoników.Czym są elektrolity i jakie korzyści zapewniają? Elektrolity to substancje, które po rozpuszczeniu w wodzie mają ujemny lub dodatni ładunek elektryczny. Nasze komórki wykorzystują je do skurczu mięśni. Dzięki swoim właściwościom elektrolity pomagają organizmowi regulować reakcje chemiczne, utrzymywać równowagę między płynami wewnątrz i na zewnątrz komórek.Najpopularniejsze elektrolity to sód, chlor, potas, wapń, magnez, wodorowęglan a także cytrynian czy fosfor. Roztwory elektrolitowe możemy podzielić na 3 główne grupy: izotoniki, hipertoniki i hipotoniki. Czym się charakteryzują i co je różni?Hipotonik, hipertonik czy izotonik ?Aby wyjaśnić te zagadnienia, nie sposób pominąć pojęcia osmolalności. Termin ten określa stężenie substancji rozpuszczonych w 1 kg roztworu (wody). Warto zwrócić uwagę, że płyny ustrojowe organizmu w stanie fizjologicznym wykazują osmolalność w przedziale 280–295 mOsm/kg H2O. W zależności od wartości osmolalności spożywanego roztworu czy wody, możemy osiągnąć różny efekt nawodnienia . Izotoniki utrzymują równowagę w nawodnieniu. W uproszczeniu: tyle samo wody zyskujemy, co tracimy. Parametr osmolalności zbliżony jest wówczas do fizjologicznego (ok. 295 mOsm/kg H2O).Hipertoniki charakteryzują się z kolei wyższą osmolalnością niż płyny ustrojowe (ponad 300 mOsm/kg H2O). Ich główną funkcją jest uzupełnianie strat elektrolitów i energii w przypadku bardzo intensywnego wysiłku fizycznego. Nie mają jednak silnych właściwości nawadniających. Jeśli zależy nam na maksymalnym nawodnieniu organizmu - warto wybrać hipotoniki. Są to roztwory o niższym stężeniu elektrolitów (poniżej 280 mOsm/kg H2O) niż te występujące wewnątrz komórek, co powoduje, że woda zaciągana jest do ich wnętrza i prowadzi do skuteczniejszego nawodnienia.Hipotoniki bardzo dobrze sprawdzą się w trakcie upałów, gdy przebywamy długo w suchych – klimatyzowanych lub ogrzewanych pomieszczeniach oraz w czasie umiarkowanych aktywności fizycznych (np. bieganie, jazda na rowerze, fitness) nieprzekraczających godziny. Czy cukier w roztworach elektrolitowych jest konieczny?Obecność cukru w roztworach elektrolitowych niesie ze sobą wymierne korzyści. Dlatego zanim zanegujemy jego obecność w produkcie, warto uświadomić sobie, że jest składnikiem funkcyjnym, który w jelicie cienkim ułatwia wchłanianie sodu, a tym samym wody.Ludzkie jelito cienkie wyposażone jest w tzw. kotransportery sodowo-glukozowe SGLT1, które są krytyczne dla równowagi sodu, cukrów i wody w komórkach. Ich aktywność regulowana jest m.in. przez stężenie glukozy, dlatego dostarczenie cukru w roztworze elektrolitowym przyczyni się do efektywniejszego i szybszego nawodnienia organizmu.Dlaczego nawodnienie jest tak ważne i czym może skutkować odwodnienie?Woda stanowi ponad połowę składu naszego organizmu, więc jej utrata nie jest obojętna dla fizjologii. Utrata zaledwie 2% wody z całkowitej masy ciała, niesie za sobą negatywne konsekwencje dla sprawności fizycznej, wzrokowo-ruchowej, psychomotorycznej i poznawczej. Kiedy utrata płynów przekroczy 4% możemy spodziewać się mniejszej wydolności fizycznej, zaburzeń koncentracji, bólów głowy, drażliwości, senności, wzrostu temperatury ciała i częstości oddechu. Jeśli deficyt przekroczy 8% - może dojść nawet do śmierci. Uważnie obserwując swój organizm, możemy szybko zauważyć spadek efektywności naszych treningów czy koncentracji i w porę zareagować sięgając po elektrolity.Czy wiesz że…Na odwodnienie szczególnie wrażliwe są niemowlęta? Ich dzienna utrata wody może stanowić nawet 15% całkowitej masy ciała. Drugą grupą, narażoną na to nie w mniejszym stopniu, są seniorzy (ze względu na upośledzone uczucia pragnienia). O odwodnieniu organizmu mówimy gdy nastąpi nadmierna utrata całkowitej wody w organizmie. Stan ten często powiązany jest z zaburzeniami gospodarki elektrolitowej.Jesteśmy narażeni na 3 typy odwodnienia:I. Hipertoniczne: występuje, gdy z płynów pozakomórkowych traci się więcej wody niż sodu. Narażone są na nie m.in osoby, które mają osłabione lub zaburzone pragnienie, np. osoby starsze.II. Hipotoniczne występuje, gdy proporcja utraconego sodu jest większa niż proporcja utraconej wody. Jest to odwodnienie charakterystyczne przy poparzeniach lub osób przyjmujących leki moczopędne. III. Izotoniczne wynika z proporcjonalnej utraty wody i sodu. Jest charakterystyczne w trakcie biegunki, podczas której następuje utrata soli i wody w równych proporcjach.Do odwodnienia prowadzi m.in.:• zbyt mała ilość spożywanej wody,• duża ilość wydzielanego potu,• spożywanie alkoholu ,• dializy,• biegunki,• częste wymioty,• leki moczopędne .Jakie są objawy odwodnienia?• bóle i zawroty głowy,• suchość skóry,• suchość śluzówek,• senność,• zaparcia,• mniejsze ilości oddawanego moczu.Konsekwencje odwodnieniaIstnieją dowody naukowe, które wskazują nawyk regularnego picia wody jest powiązane z poprawną pracą układu moczowego i nerek. Kamica moczowa występuje nawet u 10% populacji, a ryzyko jej nawrotów w ciągu całego życia sięga aż do 80%. Rozwiązaniem może być zwiększenie podaży wody. Badanie zdrowych ochotników wykazało, że spożycie dodatkowego 1,3 l. płynu wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem krystalizacji, a tym samym redukuje przykre doświadczenia nerkowe. Kolejną bardzo popularną, a nieoczywistą, konsekwencją odwodnienia są zaparcia. Wiele danych literaturowych wskazuje, że równowaga płynów jest konieczna do utrzymania regularnej czynności jelit. Również praktyka dietetyków pokazuje, że jest to niezwykle istotny element. Liczne doniesienia naukowe sugerują, że przewlekłe odwodnienie może być powiązane z zaparciami, zwłaszcza u osób starszych. W wyniku odwodnienia organizm pobiera więcej płynów ze stolca, co sprawia, że staje się on trudniejszy do wydalenia. Dlatego warto pamiętać, że odpowiednie nawodnienie jest ważne również dla zdrowej motoryki jelit.Nie możemy zapominać również o układzie nerwowym i naszym centrum dowodzenia - mózgu. Nawodnienie jest kluczowe dla jego poprawnego i wydajnego funkcjonowania. Odwodnienie powiązane jest z bólami głowy i zaburzeniami funkcji poznawczych. Mimo że dowody naukowe nie zawsze są w tej kwestii jednoznaczne, to wiele osób obserwuje , że odczuwaodczucie dyskomfortu gdy zapomni o odpowiedniej ilości wody w ciągu dnia lub, wieczorem. lub kolejnego dnia rano. Jeżeli więc zdarzają Ci się bóle głowy których przyczyna nie jest uchwytna - spróbuj zadbać o lepszą jakość nawodnienia. Ile wody powinniśmy wypić w ciągu dnia?Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna - utrata wody w trakcie dnia jest kwestią indywidualną i wpływa na nią wiele czynników, m.in. ilość oraz intensywność aktywności fizycznej, klimat w którym funkcjonujemy czy nasz stan fizjologiczny. Uśredniając wszelkie dane, Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności zaleca dzienne spożycie płynów na poziomie:• 2,5 L dla mężczyzn • 2,0 L dla kobietW 2017 roku określono również normy spożycia wody dla populacji Polski na poziomie wystarczającego spożycia: * woda pochodząca z napojów i produktów spożywczych.Źródło: Normy żywienia dla populacji Polski. Mirosław Jarosz. 2017.Jednak powyższe wytyczne opierają się na ograniczonych dowodach dlatego polecamy obserwowanie organizmu i nie dopuszczanie do uczucia wzmożonego pragnienia, nawet gdy przekroczymy wskazane ilości wody.Czy nadmiar wody może mi zaszkodzić?Aby odpowiedzieć na to pytanie, warto przywołać znany cytat Paracelsusa: „Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną. Tylko dawka czyni, że dana substancja nie jest trucizną”. Jak się okazuje, nawet nadmiar wody może być dla nas niekorzystny. Na przykład wśród osób intensywnie uprawiających sport, duża ilość wypitej wody może prowadzić do obniżenia stężenia sodu we krwi i zaburzyć tym samym równowagę elektrolitową. Dlatego bardzo dobrym rozwiązaniem będzie nawadnianie się roztworem elektrolitowym, zamiast czystej wody. Warto jednak podkreślić, że u zdrowych osób skutki nadmiernego spożycia płynów występują bardzo rzadko. Nasz organizm ma zdolność usuwania nadmiaru wody i utrzymania bilansu wodnego. Ryzyko może pojawić się przy jednorazowym spożyciu dużych ilości płynów, które przekracza maksymalną możliwość wydalania wody przez nerki (tj. 0,7–1,0 l/ godz.).Ile wody znajduje się w jedzeniu?Warto wiedzieć, że nie tylko płyny są źródłem nawodnienia. Zdrowa dieta dostarcza wody również z warzyw i owoców. Warzywa zawierają do 95%, a owoce do 87% wody.Jej istotnym źródłem jest także mleko i napoje mleczne- nawet do 89%.Wydawałoby się, że równowaga wodno-elektrolitowa jest sprawą prozaiczną, a jednak wielu z nas nie nawadnia się wystarczająco. Niestety picie czystej wody, często przefiltrowanej, może okazać się niewystarczające. Zwracaj uwagę nie tylko na ilość ale również jakość płynów. Jeżeli obserwujesz pierwsze objawy odwodnienia, masz obniżone uczucie pragnienia lub po prostu nie masz nawyku regularnego picia wody, polecam sięgnąć po hipotoniki PURE HYDRATION, które dostarczą nawet 3x szybszego nawodnienia niż czysta woda. Źródła:https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK555956/https://academic.oup.com/nutritionreviews/article/73/suppl_2/97/1930742?login=falsehttps://www.wodadlazdrowia.pl/pl/1017/0/odwodnieni-polacy.htmlhttps://www.healthline.com/health/dehydrationhttps://academic.oup.com/nutritionreviews/article/73/suppl_2/97/1930742?login=falseGanio MS, Armstrong LE, Casa DJ, McDermott BP, Lee EC, Yamamoto LM, Marzano S, Lopez RM, Jimenez L, Le Bellego L, Chevillotte E, Lieberman HR.Br J. Nutr. 2011 listopad;106(10):1535-43. doi: 10.1017/S0007114511002005. Epub 2011, 7 czerwca. PMID: 21736786https://www.nationalacademies.org/news/2004/02/report-sets-dietary-intake-levels-for-water-salt-and-potassium-to-maintain-health-and-reduce-chronic-disease-riskhttps://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/21790-electrolyteshttps://www.who.int/publications/i/item/WHO-FCH-CAH-06.1Davy BM, Dennis EA, Dengo AL, Wilson KL, Davy KP. Spożycie wody zmniejsza spożycie energii podczas posiłku śniadaniowego u otyłych osób starszych. J Am Diet Assoc. lipiec 2008;108(7):1236-9. doi: 10.1016/j.jada.2008.04.013. PMID: 18589036; PMCID: PMC2743119https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17228036/https://www.who.int/publications/i/item/WHO-FCH-CAH-06.1https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5445139/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24416202/https://academic.oup.com/nutritionreviews/article/73/suppl_2/97/1930742https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6315424/Normy żywienia dla populacji Polski. Mirosław Jarosz. 2017Normy żywienia dla populacji Polski. Mirosław Jarosz. 2020https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10342062/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10385929/Czy istnieje wada elektrolitów gdy się nie ćwiczy?Warto pamiętać, że w skład elektrolitów często wchodzi sód oraz minerały takie jak magnez i potas, które tracimy wraz z potem np. w trakcie aktywności fizycznych. Zarówno ich niedobór, jak i nadmiar może być niekorzystny dla organizmu. Nadmierne spożywanie soli może prowadzić do zatrzymania wody w organizmie i obrzęków oraz nadciśnienia tętniczego. Nadwyżka potasu u osób zdrowych usuwana jest przez nerki, natomiast u osób z chorobami nerek jego nadmiar również może prowadzić do komplikacji z sercem. Podobna sytuacja ma miejsce w kontekście magnezu, gdy jego nadmiar może negatywnie wpłynąć na mięśnie. Nadwyżka tego minerału jest jedna bardzo sporadyczna.[źródło Jarosz]

Podtytuł: Kolagen to nieodłączny element strukturalny ludzkiego ciała, który pełni istotna rolę w budowie i funkcjonowaniu skóry, kości, chrząstek oraz innych tkanek łącznych. Wstęp: W ostatnich latach kolagen, zwany inaczej „białkiem młodości”, zyskał na popularności, co sprawiło, ze stał się jednym z najczęściej wybieranych suplementów diety. W poniższym artykule postaramy się przeanalizować rodzaje kolagenu, ich budowę oraz właściwości. Dowiemy się również gdzie występuje kolagen oraz na co wpływa kolagen w ludzkim organizmie.Kolagen – co to i jakie ma działanie?Kolagen to główne białko strukturalne tkanek łącznych ludzkiego ciała. Stanowi 30% wszystkich białek kręgowców i wyróżnia się wysoką wytrzymałością oraz elastycznością. Kolagen pełni wiele istotnych ról w funkcjonowaniu organizmu człowieka. Głównym zadaniem kolagenu w organizmie jest łączenie ze sobą komórek i zapewnienie elastyczności tkanek. Stanowi on element budulcowy organów, zwłaszcza skóry, kości, chrząstek oraz naczyń krwionośnych. Funkcje kolagenu:Kolagen na skórę: W anatomicznej budowie skóry wyróżniamy 3 warstwy: tkankę podskórną, skórę właściwą oraz naskórek. Białko kolagenowe zapewnia integralność skóry właściwej z naskórkiem. Dzięki temu zabezpiecza skórę właściwą przed urazami mechanicznymi. Odpowiada również za prawidłową elastyczność, nawilżenie a także przyspiesza jej regeneracje np. poprzez przyspieszenie procesu gojenia ran.Kolagen na włosy: Kolagen zapewnia organizmowi odpowiedni poziom aminokwasów, które odżywiają cebulki włosów oraz przyczyniają się do ich prawidłowego wzrostu. Kolagen na układ kostny i chrzęstny: Kolagen odpowiada za produkcje mazi stawowej oraz prawidłowy stan chrząstki. Zmniejsza aktywność enzymów wpływających na stan zapalany, a także przyspiesza regenerację chorych tkanek. Zwiększa wytrzymałość, gęstość i masę mineralną szkieletu kostnego, a także poprawia mobilność oraz regenerację mięśni. Kolagen na układ immunologiczny: Kolagen odpowiada za zmniejszenie wchłaniania i rozprzestrzeniania się drobnoustrojów chorobotwórczych w organizmie człowieka.Budowa kolagenu – z czego jest kolagen i jak wygląda jego struktura?Struktura kolagenu to potrójna helisa złożona z łańcuchów polipeptydowych. W ich skład wchodzi 19, regularnie rozmieszczonych aminokwasów, wśród których znajdziemy: glicynę, prolinę oraz hydroksyproline. Kolagen znajduje się w różnych tkankach organizmu, przez co jego struktura może się nieco różnić w zależności od rodzaju tkanki, pełnionej roli oraz pochodzenia kolagenu. Dla przykładu, budowa kolagenu skór ryb jest zdecydowanie mniej usieciowana niż kolagenu ze skór bydła czy wieprzowiny. Kolagen może również zmieniać swoją strukturę w wyniku działania czynników zewnętrznych, takich jak przeciążenie, intensywny ruch, choroby czy zmiany hormonalne. Jak przebiega synteza kolagenu?Produkcja kolagenu to proces wieloetapowy. Biosynteza kolagenu ma miejsce głównie w komórkach fibroblastów. Są to wyspecjalizowane komórki tkanki łącznej, które odpowiadają za tworzenie włókien oraz utrzymywanie prawidłowego kształtu całych tkanek oraz narządów. Synteza kolagenu może przebiegać zarówno wewnątrz- jak i zewnątrzkomórkowo. Spożywany przez nas pokarm bogaty w białko, zostaje rozłożony przez enzymy trawienne do najprostszej formy, czyli aminokwasów. Trafiają one do fibroblastów, w których dochodzi do syntezy tropokolagenów – prekursorów właściwego kolagenu – złożonych z pojedynczych alfa łańcuchów aminokwasów. Wytworzone tropokolageny łączą się ze sobą tworząc coraz to większe struktury, które ostatecznie tworzą włókna kolagenowe. Niestety już po 25 roku życia dochodzi do zmniejszenia aktywności fibroblastów, co wiąże się ze spadkiem produkcji kolagenu – około 1-1,5% rocznie. Proces ten mogą przyspieszać czynniki związane z prowadzonym stylem życia, np. palenie tytoniu czy nadmierna ekspozycja na promienie słoneczne. Duży wpływ na syntezę kolagenu ma również witamina C. Wchodząca w skład struktury kolagenu – hydroksyprolina, powstaje poprzez modyfikację proliny. W procesie tym niezbędny jest udział witaminy C. Jej niedobór spowalnia produkcje hydroksyproliny i zatrzymuje syntezę kolagenu. Typy kolagenu a funkcje które pełniąOpisano już 29 typów kolagenu, które można podzielić na 2 grupy: kolageny fibrylarne (włókniste) zdolne do formowania włókien oraz kolageny niefibrylarne pełniące nieco inne funkcje. • Kolageny fibrylarne (włókniste)Kolageny fibrylarne zostały odkryte jako pierwsze spośród wszystkich białek kolagenowych. Zaliczamy do nich kolageny typu: I, II, III, V, XI, XXIV oraz XXVII, które zlokalizowane są w różnych narządach organizmu.1. Kolagen typu ITo najbardziej popularny typ kolagenu. Dominuje w skórze (80%), kościach i ścięgnach.2. Kolagen typu IIKolagen typu II jest jednym z podstawowych elementów budujących chrząstkę stawową. Wspiera elastyczność oraz wytrzymałość stawów.3. Kolagen typu IIIKolagen typu III jest drugim, najpowszechniejszym typem kolagenu w organizmie człowieka. Stanowi kluczowy składnik strukturalny kolagenu włóknistego. Łączy się wraz z kolagenem typu I tworząc włókienka, dzięki czemu odpowiada za kontrolowanie średnicy włókienek oraz uczestniczy w sieciowaniu kolagenu.4. Inne typy kolagenów fibrylarnychWśród kolagenów fibrylarnych, znajdziemy również kilka innych, mniej popularnych typów:Kolagen typu IV, który jest kolagenem błony podstawnej. Tworzy on cienkie membrany między różnymi tkankami organizmu.Kolagen typu V – kolagen śródmiąższowy, który stanowi dopełnienie kolagenu typu I.Typ VI – który jest odmianą typu V.Typ VII - obecny w tkance nabłonkowej, w skórze oraz na powierzchni tętnic.Typ VIII – obecny w śródbłonku. Występuje w tkankach tworzących wnętrze naczyń krwionośnych - żył i tętnic oraz błony śluzowe.Typ IX, X, XI – znajduje się wraz z typem II w chrząstkach.• Kolageny niefibrylarne Kolageny niefibrylarne stanowią jedynie 10% masy kolageny w organizmie. Wchodzą jednak w skład tak istotnych narządów jak mózg, oczy czy wątroba.1. Kolageny błony podstawnej (np. kolagen typu IV) 2. Kolageny tworzące mikrowłókna (np. kolagen typu VI)3. Kolageny tworzące tzw. Włókna kotwiczące (kolagen typu VII)4. Kolageny FACITs (IX, XII, XIV, XVI, XIX, XX, XXI, XXII, XXVI)5. Kolageny zawierające domeny transbłonowe MACITs (XIII, XVII, XXIII, XXV)6. Multipleksy -MULTIPLEXINs (XV, XVIII)Najpowszechniejsze typy kolagenu w organizmie człowiekaKolagen typu I oraz III to zdecydowanie najbardziej powszechne typy kolagenu w organizmie człowieka. Kolagen typu I jest najobficiej występującym kolagenem, który znajdziemy praktycznie we wszystkich tkankach łącznych w organizmie człowieka. Wchodzi w skład macierzy śródmiąższowej oraz stanowi główny składnik budulcowy białka kości, skóry, ścięgien, więzadeł, twardówki, rogówki oraz naczyń krwionośnych. Spośród wymienionych tkanek, to w skórze i kościach znajduje się największa ilość kolagenu typu I. Stanowi on bowiem około 95% całkowitej masy kolagenu w kościach.Kolagen typu III to drugi najpowszechniejszy typ kolagenu w organizmie człowieka. Stanowi główny składnik strukturalnej organizacji kolagenu włóknistego. Kolagen typu III łączy się z kolagenem typu I tworząc włókienka, które odpowiadają za kontrolowanie średnicę włókienek oraz biorą udział w sieciowaniu kolagenu. Badania udowodniły, że kolagen typu III potrafi łączyć się również z kolagenem typu II. Nie potwierdzono jednak, czy odgrywa on istotną rolę w strukturze chrząstki. Jaki typ kolagenu znajduje się w stawach?W stawach znajduje się aż 8 różnych typów kolagenu, a największą część stanowi kolagen typu II. Towarzyszą mu mniejsze kolageny (IV, VI, IX, X, XI, XII, XIII itd.), które nadają chrząstce stawowej odporność na rozciąganie. Te drobne kolageny mają wpływ nie tylko na strukturę stawu, ale także jego właściwości mechaniczne oraz kształt. Jaki typ kolagenu znajduje się w skórze?W skórze znajdziemy aż 20 różnych typów kolagenu. Głównymi typami kolagenu w skórze są kolageny włókniste typu I (80%) i III (15%). Towarzyszą im inne, mniejsze kolageny związane z błoną podstawną (typ IV, VII, XV, XVIII), kolageny skórne (V, VI, XII, XIV, XVI) oraz kolageny transbłonowe, tzw. MACIT, które są niezbędne do prawidłowego działania skóry. Źródła kolagenu w diecie – w czym jest najwięcej kolagenu?Źródłem kolagenu są tylko i wyłącznie produkty pochodzenia zwierzęcego. Najwyższą zawartość kolagenu posiada:• Bulion na kościach – bogaty w kolagen oraz inne wartościowe składniki takie jak glukozamina oraz chondroityna wspierające zdrowie stawów• Kurczak oraz ryby ze skórą• Kurczęce łapki• Podroby (wątróbka, nerki, serca)• Żelatyna (obecna w galaretkach owocowych, deserach czy galartach)Owoce oraz warzywa nie są źródłem kolagenu, jednak ich spożycie może wpływać na jego poziom. Wszystko za sprawą obecnej w nich witaminy C, która wspiera produkcję kolagenu. Suplementacja kolagenem – jaki kolagen wybrać?Dieta nie zawsze jest w stanie zapewnić odpowiedni poziom kolagenu. Sytuacja ta dotyczy głównie wegan i wegetarian, których dieta jest praktycznie pozbawiona jego źródeł. W takim przypadku warto rozważyć suplementację. Poza tym suplementacja kolagenem bardzo często podyktowana jest faktem, iż wraz z wiekiem dochodzi do jego utraty. Poza samym procesem starzenia, utratę kolagenu mogą nasilać takie czynniki jak alkohol, papierosy oraz niezrównoważona dieta, pozbawiona witamin i minerałów. Badania naukowe wykazały, że suplementacja kolagenem zwiększa nawilżenie skóry (dzięki pobudzeniu produkcji kwasu hialuronowego), elastyczność skóry oraz prowadzi do redukcji zmarszczek. Zmniejsza łamliwość paznokci, stopień celluitu oraz poprawia kondycję włosów. Ma również wpływ na zmniejszenie bólu związanego z aktywnością fizyczną, a także bólu związanego z chorobami stawów, np. w reumatoidalnym zapaleniu stawów. Na rynku suplementów diety znajdziemy bardzo szeroką ofertę kolagenów. Rozważając rozpoczęcie suplementacji kolagenu należy mieć na uwadze kilka istotnych kwestii:Pochodzenie oraz rodzaje kolagenu: Na rynku suplementów diety znajdziemy kolagen różnego pochodzenia:• kolagen rybi – pozyskiwany ze skóry, kości, płetw ryb słodkowodnych i słonowodnych,• kolagen wołowy – uzyskiwany ze skóry, kości oraz ścięgien krowich• kolagen wieprzowy – pozyskiwany ze skór i kości świń,• kurczęcy• z błon jaj.Kolagen morski to świetna opcja dla osób które unikają produktów wołowych i wieprzowych ze względów dietetycznych lub światopoglądowych. Charakteryzuje się wysoką zawartością kolagenu typu I, dzięki temu korzystnie wpływa na kondycje skóry, włosów oraz paznokci. Kolagen wołowy oraz wieprzowy to równie cenna forma tego suplementu. Oba rodzaje kolagenu bogate są w kolagen typu I i III. Posiadają neutralny smak, zdecydowanie mniej charakterystyczny niż kolagen morski. Kolagen kurzy jest najczęściej wybierany w celu wsparcia kondycji stawów. Jest on bogaty w kolagen typu II, który wspiera wytrzymałość oraz strukturę chrząstki stawowej. Niezdenaturowany kolagen typu II oddziałuje bezpośrednio na układ odpornościowy, działając przeciwzapalnie i zmniejszając destrukcję chrząstki. Kolagen z błon jaj natomiast, to częsty wybór w przypadku chęci wsparcia kondycji skóry. Jest on bogaty w elastynę oraz kwas hialuronowy – składniki aktywne niezbędne dla wsparcia jędrności skóry oraz jej nawilżenia. Forma kolagenu: Kolagen pozyskiwany ze źródeł zwierzęcych poddawany jest działaniu wysokiej temperatury (50 - 100 stopni Celsjusza) co prowadzi do hydrolizy i powstania żelatyny. Poza tym, kolagen występuje również w formie kolagenu hydrolizowanego (HC) oraz niezdenaturowanego. Kolagen hydrolizowany, w wyniku dodatkowej hydrolizy enzymatycznej rozpada się do peptydów – bardziej przyswajalnych cząsteczek kolagenu, o mniejszej masie. To właśnie suplementy diety zawierające kolagen w formie peptydów cieszą się największą popularnością. Bez względu na źródło pochodzenia peptydów, zbudowane są one z proliny, glicyny, hydroksyproliny oraz hydroksylizyny. Wymienione aminokwasy są kluczowe podczas suplementacji kolagenu. Zastanawiając się nad formą suplementu warto rozważyć suplementację peptydami kolagenowymi oraz hydrolizatem kolagenu, ponieważ są najlepiej przyswajalnymi formami powszechnie uznanymi za najlepszy kolagen. Dodatki w produkcie: Przy wyborze konkretnego preparatu warto zwrócić uwagę na dodatki zawarte w suplemencie. Odpowiednio dobrane składniki mogą wzbogacać wartość odżywczą produktu. Dodatek witamin (witamina C i E) oraz minerałów (miedź, cynk, żelazo) wspomaga syntezę kolagenu. Wartościowym dodatkiem będzie również kwas hialuronowy (wspomaga nawilżenie skóry) oraz siarczan glukozaminy lub siarczan chondroityny, który może stanowić wsparcie w funkcjonowaniu stawów. WARTO ZAPAMIĘTAĆ:1. Kolagen jest kluczowym białkiem strukturalnym w ludzkim ciele, który odpowiada głównie za utrzymanie elastyczności oraz integralność tkanek. 2. Kolagen składa się z potrójnej helisy, złożonej z łańcuchów polipeptydowych, a jego struktura może różnić się w zależności od rodzaju tkanki.3. Synteza kolagenu odbywa się w komórkach fibroblastów, a jej intensywność zależy od takich czynników jak wiek czy styl życia.4. Istnieje wiele typów kolagenu, z których najczęściej spotykane to typ I i III.5. Źródłem kolagenu są wyłącznie produkty pochodzenia zwierzęcego.6. Wybierając suplement z kolagenem warto wziąć pod uwagę pochodzenie, typ i formę produktu. 7. Na przyswajalność kolagenu wpływa wielkość jego cząstek.Źródła:1. Frankiewicz T. Niezdenaturowany kolagen typu II (UC-II) – nowe spojrzenie na patofizjologię oraz profilaktykę i leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów. Reumatologia News. 2017; 2(2): 97–102.2. Liu X., Wu H., Byrne M., Krane S., Jaenisch R. Type III collagen is crucial for collagen I fibrillogenesis and for normal cardiovascular development. Proceedings of the National Academy of Sciences. 1997; 94(5): 1852–1856.3. Kuivaniemi H., Tromp G. Type III collagen (COL3A1): Gene and protein structure, tissue distribution, and associated diseases. Gene. 2019; 707: 151–171. 4. Rørtveit R., Reiten M.R., Lingaas F. et al. Glomerular Collagen V Codeposition and Hepatic Perisinusoidal Collagen III Accumulation in Canine Collagen Type III Glomerulopathy. Veterinary Pathology. 2015; 52(6), 1134–1141. 5. Wang C., Brisson B. K., Terajima M., et al. Type III collagen is a key regulator of the collagen fibrillar structure and biomechanics of articular cartilage and meniscus. Matrix Biology. 2020; 85–86: 47–67. 6. Henriksen K., Karsdal M.A. Chapter 1 – type I Collagen. Biochemistry of Collagens, Laminins and Elastin. 2016; 1-11.7. Henriksen K., Karsdal M.A. Chapter 1 – Type I collagen. Biochemistry of Collagens, Laminins and Elastin. 2019; 1-12.8. Wu M., Cronin K., & Crane J. S. Biochemistry, Collagen Synthesis. W StatPearls. StatPearls Publishing. 2023 9. Reilly D. M., Lozano J. (2021). Skin collagen through the lifestages: Importance for skin health and beauty. Plastic and Aesthetic Research. 2021; 8: 2. 10. Bolke L., Schlippe G., GerB J., Voss W. A Collagen Supplement Improves Skin Hydration, Elasticity, Roughness, and Density: Results of a Randomized, Placebo-Controlled, Blind Study. Nutrients. 2019; 11(2494).11. Borumand M., Sibilla S. A Study Assess the Effect on Wrinkles of a Nutritional Supplement Containing High Dosage of Hydrolysed Collagen. Cosmeceuticals. 2014; 3: 93-96.12. Lin Ch., Tsai S., Huang K. et al. Analgesic efficacy of collagen peptide in knee osteoartritis: a meta-analysis of randomized controlled trial. Journal of Orthopaedic Surgery and Research. 2023; 18: 694. 13. Asserin J., Lati E., Shioya T. et al. The effect of oral collagen peptide supplementation on skin moisture and the dermal collagen network: evidence from an ex vivo model and randomized, placebo-controlled clinical trials. Journal of Cosmetic Dermatology. 2015; 0: 1-11.14. Barati M., Jabbari M., Navekar R. Collagen supplementation for skin health:A mechanistic systematic review. Journal of Cosmetic Dermatology. 2020;00: 1-10.15. Lupu M., Pircalabioru G., Chifiriuc M. Beneficial effects of food supplements based on hydrolyzed collagen for skin care. Experimental and therapeutic Medicine. 2020; 20: 12-17.16. Song H., Li B. Beneficial Effects of Collagen Hydrolysate: A Review on Recent Developments. Biomed J Sci & Tech Res. 2017;1(2).17. Morąg M., Burza A. Budowa, właściwości i funkcje kolagenu oraz elastyny w skórze. Journal of Health Study and Medicine. 2017;2: 77-100.18. Silvipriya K., Kumar K., Bhat A. et al. Collagen: Animal Sources and Biomedical Application. Journal of Applied Pharmaceutical Science. 201; 5(03): 123-127.19. Campos L., Santos Junior V., Pimentel J. Collagen supplementation in skin and orthopedic diseases: A review of literature. Heliyon. 2023; 9.20. Garcia-Coronado J., Martinez-Olvera L., Elizondo-Omana R. Effect of collagen supplementation on osteoarthritis symptoms: a meta-analysis of randomized placebo-controlled trials. Internation Orthopeadics. 2018.21. Bakilan F., Armagan O., Ozgen M. et al. Effect od Native Type II Collagen Treatment on Knee Osteoarthritis: A Randomized Controlled Trial. Eurasian J Med. 2016; 48: 95-101.22. Pu Sz., Huang Y., Pu Chi. Et al. Effect of Oral Collagen for Skin Anti-Aging: A Systematic Review and Meta-Analysis. Nutrients. 2023; 15: 2080.23. Carvalho A., Marques A., Silva T. et al. Evaluation of the Potential of Collagen from Codfish Skin as Biomaterial for Biomedical Applications. Mar. Drugs. 2018; 16: 495.24. Nowicka-Zuchowska A., Zuchowski A. Kolagen – rola w organizmie w skutki niedoboru. Lek w Polsce. 2019; 29(12): 342-343.25. Alcaide – Ruggiero L., Molina-Harnandez V., Granados M. et al. Main and Minor Types of Collagens in teh Articular Cartilage: The Role of Collagens in Repair Tissue Evaluation in Chondral Defects. Int. J. Mol. Sci. 2021; 22 (13329).26. Theocharidis G., Conelly T. Minor collagens of the skin with not so minor functions. J. Anat. 2019; 235: 418-429.27. Perez-Sanchez A., Barrajon-Catalan E., Herranz-Lopez M. et al. Nutraceuticals for Skin Care: A Comprehensive Review of Human Clinical Studies. Nutrients. 2018; 10(403).28. Kim D., Chung H., Choi J. et al. Oral Intake of Low-Molecular-Weight Collagen Peptide Improves Hydration, Elasticity and Wrinkling in Human Skin: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Study. Nutrients. 2018; 10(826).29. Haxsel D., Zague V., Schunck M. et al. Oral supplementation with specific bioactive collagen peptides improves nail growth and reduces symptoms of brittle nails. J Cosmet Dermatol. 2017; 1-7.30. Alcock R., Shaw G., Tee N. et al. Plasma Amino Acid Concentrations After the Ingestion of Dairy and Collagen Proteins, in Healthy Active Males. Frontiers in Nutrition. 2019; 6(163).31. Park K. Role of Micronutrients in Skin Health and Function. Biomol Ther. 2015; 23(3): 207-217.32. Ganceviciene R., Liakou A., Theodoridis A. et al. Skin anti-aging strategies. Dermato-Endocrinology. 2012; 4(3): 308-319.33. Reilly D., Lozano J. Skin collagen through the lifestages: importance for skin health and beauty. Plast Aesthet Res. 2021; 8(2).34. Czubak K., Żbikowska H. Struktura, funkcje i znaczenie biomedyczne kolagenów. Ann. Acad. Med. Siles. 2014; 68(4): 245-254.35. Kaziród K., Hunek A., Zapała M. et al. Collagen supplementation – does it bring benefits? Quality in Sport. 2023; 13(1): 88-107.36. Khatri M., Naughton R., Clifford T. et al. The effects of collagen peptide supplementation on body composition, collagen synthesis, and recovery from joint injury and exercise review. Amino Acids. 2021; 53: 1493-1506.37. Zdzieblik D., Brame J., Oesser S. et al. The Influence of Specific Bioactive Collagen Peptides on Knee Joint Discomfort in Young Physically Active Adults: A Radomized Controlled Trail. Nutrients. 2021; 13 (523).38. Luo Y., Sinkeviciute D., He Y. et al. The minor collagens in articular cartilage. Protein Cell. 2017; 8(8): 560-572.39. Gauza M., Kubisz L., Przybylski J. Właściwości preparatów kolagenowych ze skór ryb pozyskiwanych metodą kwaśnej hydratacji. Nowiny Lekarskie. 2010; 79(3): 157-162.

Health & Sex - czyli dbanie o relacje intymne, libido i aktywność seksualnąSeksualność stanowi ważny obszar ludzkiego życia. Seks, libido i intymność są jednymi z podstawowych potrzeb fizjologicznych i psychicznych człowieka. Na aktywność seksualną wpływa wiele czynników, takich jak emocje, stan psychiczny, dieta, aktywność fizyczna, a także wiek. Jak zadbać o relacje intymne, libido i aktywność seksualną? Spis treść:1. Wprowadzenie do seksualności• co to jest seksualność• znaczenie seksualności w życiu człowieka2. Wpływ stylu życia na seksualność i libido• co to jest libido• rola diety i aktywności fizycznej• wpływ wieku na funkcje seksualne kobiet i mężczyzn 3. Sposoby radzenia sobie z obniżonym libido• jak utrzymać optymalny poziom energii?4. Planowanie ciąży• dieta i styl życia w okresie prokreacyjnym 5. PodsumowanieZnaczenie seksualności w życiu człowiekaSeksualność jest postrzegana często w społeczeństwie jako krępujący temat tabu, a jest ważnym obszarem ludzkiego życia. Seks i intymność są jednymi z podstawowych potrzeb człowieka zarówno ze strony fizycznej, jak i psychicznej związanej z poczuciem bliskości i więzi z drugą osobą. Seksualność to nie tylko relacja z partnerem, ale także z własnym ciałem. Na seksualność, libido wpływa wiele czynników, w tym psychologicznych, fizycznych i biologicznych, a także dieta, styl życia i aktywność fizyczna. Dla zachowania pełnej satysfakcji z życia seksualnego istotne jest holistyczne podejście do seksualności.Wpływ stylu życia na seksualność i libidoLibido, to inaczej popęd seksualny, pożądanie aktywności seksualnych w celu zaspokojenia potrzeb cielesnych i odczucia przyjemności. Libido jest inne u każdego człowieka i może się zmieniać w trakcie dnia, miesiąca, w trakcie cyklu miesiączkowego u kobiet, w przypadku choroby, a także w wyniku wielu innych czynników. Na seksualność i satysfakcję z życia intymnego wpływa też styl życia, dieta i aktywność fizyczna. Zdrowe odżywianie to jeden z kluczowych elementów niezbędnych dla zachowania satysfakcji w obszarze życia intymnego. Badania wykazują korzystny wpływ diety śródziemnomorskiej na seksualność. Dominują w niej warzywa, owoce, oliwa z oliwek, ryby i owoce morza. Także diety roślinne, w tym dieta wegańska i wegetariańska przyczyniają się do zachowania aktywności seksualnej poprzez korzystny wpływ na układ krążenia. Odpowiednio zbilansowana dieta, w której występuje dużo warzyw, owoców, orzechów, ryb i owoców morza, chude mięso, nasiona roślin strączkowych, produkty pełnoziarniste, oleje roślinne korzystnie wpływa na funkcje seksualne. Istotne znaczenie ma także udział w diecie witaminy D, cynku, kwasów tłuszczowych omega-3, czy błonnika pokarmowego. Ważne jest również ograniczenie w diecie nasyconych kwasów tłuszczowych, nadmiaru soli i cukrów prostych. Istnieją również naturalne składniki i produkty pobudzające libido (tzw. afrodyzjaki), takie jak np. czekolada, orzechy, owoce morza, awokado, imbir. Oprócz diety znaczenia ma również regularna aktywność fizyczna, odpowiednia ilość i jakość snu, eliminacja stresu, a także ograniczenie alkoholu i innych używek. W przypadku nieodpowiednio zbilansowanej diety, niedoborów lub szczególnych potrzeb organizmu warto zatroszczyć się o życie intymne, które można wspierać dodatkową suplementacją. Na seksualność ma wpływ prawidłowe funkcjonowanie wielu narządów i układów, w tym układu krążenia, nerwowego i immunologicznego. Jak zadbać o satysfakcję seksualną?Warto zacząć od podstawowych witamin i składników mineralnych. Naszą propozycją jest BICAPS B COMPLEX, czyli kompleks witamin z grupy B, które przede wszystkim wspierają układ nerwowy, krążenia, funkcjonowanie mózgu oraz zmniejszają uczucie zmęczenia i znużenia. Kolejną propozycją jest BICAPS MULTI, który zawiera kompleksowy zestaw witamin i składników mineralnych. Aktywność seksualna u kobiet w okresie menopauzy jest tak samo ważne, jak i w okresie reprodukcyjnym, a jest większym wyzwaniem związanym przede wszystkim ze spadkiem hormonów płciowych i procesem starzenia. Produktem zawierającym składniki wspierające dolegliwości związane z menopauzą (niepokalanek, czerwona koniczyna), a także pomagającym utrzymać równowagę hormonalną (niepokalanek) jest BICAPS MENOFEM. Produkt ten również, dzięki folianom i witaminie C zmniejsza uczucie zmęczenia i znużenia.Jednym z najczęstszych problemów dotykających mężczyzn, szczególnie po 50 roku życia są problemy z prostatą, co związane jest z częstszym oddawaniem moczu. Może to się wiązać z obniżonym libido oraz trudnością z erekcją. U mężczyzn wraz z wiekiem naturalnie zmienia się również poziom testosteronu. Produktem, który może wspomagać pracę prostaty (palma sabałowa), wspierać funkcje rozrodcze (palma sabałowa, cynk), prawidłowy przebieg spermatogenezy (selen) oraz pomaga utrzymać prawidłową płodność (cynk) jest BICAPS PROSTATE. Sposoby radzenia sobie z obniżonym libidoSpadek libido jest dosyć powszechnym zjawiskiem i występuje w każdym wieku. Oprócz podstawowego wsparcia jakim jest m.in. zmiana stylu życia, wdrożenie odpowiedniej diety, aktywności fizycznej, warto rozważyć odpowiednią suplementację. Na rynku obecnych jest wiele suplementów, które mogą wpływać na satysfakcję z życia seksualnego, z których najbardziej popularny jest żeń- szeń.Jakie suplementy pomogą utrzymać optymalny poziom energii?Naszymi propozycjami pomagającymi zachować optymalny poziom energii są BICAPS KOREAN GINSENG i BICAPS ASHWAGANDHA. Produktami, które mogą być wspierające w są kompleksowe zestawy ekstraktów roślinnych, dla kobiet BICAPS LIBIFEM, a dla mężczyzn BICAPS LIBIMEN. BICAPS LIBIFEM zawiera 6 ekstraktów roślinnych, które przede wszystkim pomagają zachować naturalną aktywność seksualną (maca, żeń-szen) i optymalny poziom energii (ashwagandha, żeń-szeń). BICAPS LIBIMEN zestaw 6 ekstraktów roślinnych, które pomagają zwiększyć libido u mężczyzn głównie poprzez stymulację pożądania seksualnego (bruzdyganek), utrzymanie optymalnego poziomu energii (żeń-szeń), a także pomoc w zachowaniu naturalnej aktywności seksualnej (korzeń maca).Planowanie ciążyWsparcie organizmu w procesie starań o dziecko dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Jednak wiele badań naukowych skupia się głównie na kobietach.Czynniki, które są istotne w planowaniu ciąży to:• wiek,• masa ciała,• aktywność fizyczna,• czynniki środowiskowe,• choroby przewlekłe i infekcyjne• używki,• leki,• układ hormonalny,• budowa anatomiczna narządów układu rodnego,• stres,• dieta i styl życia.Fizyczne przygotowanie kobiet i mężczyzn do rodzicielstwa obejmuje styl życia, w tym dietę, aktywność fizyczną, masę ciała, palenie papierosów i alkohol. Otyłość i nadwaga, a także niedowaga mogą wpływać niekorzystnie w procesie starań o dziecko. Odpowiednio zbilansowana dieta, często połączona z suplementacją wybranych składników odżywczych i umiarkowana, regularna aktywność fizyczna działają wspierająco. Dieta bogata w węglowodany przetworzone, cukry proste i białko zwierzęce niekorzystnie wpływa na owulację i równowagę hormonalną. Korzystny wpływ na organizm przy planowaniu ciąży ma spożywanie większej ilości białka pochodzenia roślinnego, błonnika pokarmowego, ograniczanie tłuszczów trans oraz zwiększenie udziału kwasów tłuszczowych jedno i wielonienasyconych, w tym EPA i DHA, które należą do omega-3 w diecie. Suplementacja niektórych witamin, takich jak kwas foliowy z witaminą B12 i B6 zwiększa szansę zajścia w ciąże. Warto również sprawdzać poziom witaminy D, ponieważ jej niedobór może mieć niekorzystny wpływ. Składniki mineralne takie jak: wapń, cynk, żelazo, magnez, selen i jod są kluczowe, a ich niedobory mogą niekorzystnie wpływać na procesy fizjologiczne związane z układem rozrodczym. W okresie prokreacyjnym istotna jest również walka ze stresem oksydacyjnym, a pomóc w tym mogą przeciwutleniacze, które powinny być obecne w diecie lub przyjmowane w formie suplementów, a należą do nich witaminy C i E. Dlatego bardzo ważne są regularne badania, które pomagają nam określić prawidłowość budowy i funkcjonowania narządów i układów, a także poziomy witamin i składników mineralnych, które są szczególnie ważne w prekoncepcji. Przy planowaniu ciąży u kobiet warty uwagi jest produkt PRENACAPS MULTIPLAN + DHA, który zawiera kompleks składników rekomendowanych w okresie starania się o dziecko (m.in. wit. D, E, B12, jod, żelazo, DHA, folian). Dodatkowym produktem, który może mieć korzystny wpływ na regulowanie żeńskich hormonów płciowych jest BICAPS INOSITOL.PodsumowanieSeksualność to istotny element życia człowieka, obejmujący seks, libido i intymność. To zarówno potrzeba fizjologiczna, jak i psychiczna. Holistyczne podejście uwzględniające regularne badania i zdrowy tryb życia mogą znacząco wpłynąć na poprawę aktywności seksualnej oraz libido. Źródła:1. Manohar, S., Rao, S. S., Tandon, A., & Rao, T.S.S. (2020). Healthy Sexuality. In Quality of Life - Biopsychosocial Perspectives (DOI: 10.5772/intechopen.92375). JSS Medical College, Mysore. CC BY 3.0.2. libido - Słownik psychologiczny. (b. d.). Instytut Psychologii Zdrowia. https://psychologia.edu.pl/slownik/id.libido/i.html3. Oettingen, Justyna E. "Dysfunkcje seksualne — podejście oparte na teorii poznawczej (Sexual dysfunction — approach based on cognitive theory)." Seksuologia Polska 11, no. 2 (2013): 68-75.4. Łepecka-Klusek, C., Pilewska-Kozak, A. B., & Jakiel, G. (2012). Niepłodność w świetle definicji choroby podanej przez WHO. Med Og Nauk Zdr, 18(2), 163-166.5. Kozakiewicz, B., Dulęba, M., & Deptała, A. (Year). Wpływ stylu życia na płodność – przegląd literatury [Impact of lifestyle on fertility – a review of the literature]. Zakład Profilaktyki Onkologicznej, Warszawski Uniwersytet Medyczny.6. Łukaszuk, K., Kozioł, K., Jakiel, G., Jakimiuk, A., Jędrzejczak, P., Kuczyński, W., Kurzawa, R., Pawelczyk, L., Radwan, M., Spaczyński, R., Wielgoś, M., & Wołczyński, S. (2018). Diagnostyka i leczenie niepłodności — rekomendacje Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii (PTMRiE) oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGP) [Diagnostics and infertility treatment – recommendations of the Polish Society of Reproductive Medicine and Embryology (PSRME) and the Polish Society of Gynecologists and Obstetricians (PSGO)]. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 3(3), 112–140.7. Skoracka K, Ratajczak AE, Rychter AM, Dobrowolska A, Krela-Kaźmierczak I. Female Fertility and the Nutritional Approach: The Most Essential Aspects. Adv Nutr. 2021 Dec 1;12(6):2372-2386. doi: 10.1093/advances/nmab068. PMID: 34139003; PMCID: PMC8634384.8. Zając, Aleksandra, and Adamska-Szewczyk, Aldona. "Zaburzenia płodności a dieta." In Interdyscyplinarność, czyli współczesne wyzwanie dla naukowców cz.6, 113-123. Wydawnictwo naukowe Intellect, July 2021.9. Collins, G.G., Rossi, B.V. The impact of lifestyle modifications, diet, and vitamin supplementation on natural fertility. Fertil Res and Pract 1, 11 (2015). https://doi.org/10.1186/s40738-015-0003-410. Schaefer E, Nock D. The Impact of Preconceptional Multiple-Micronutrient Supplementation on Female Fertility. Clinical Medicine Insights: Women’s Health. 2019;12. doi:10.1177/1179562X1984386811. Nappi RE, Martini E, Martella S, et al. Maintaining sexuality in menopause. Post Reproductive Health. 2014;20(1):22-29. doi:10.1177/175404531351512212. Mawji, S. A., Mkony, C., Nyongole, O., Msinde, P., & Mahenda, D. (2023). Assessment of Erectile Dysfunction in Patients with Benign Prostate Hyperplasia Using the Sexual Function Index at Muhimbili National Hospital, Dar es Salaam, Tanzania. School of Surgery, Muhimbili University of Health and Allied Sciences, Dar es Salaam-Tanzania & Urology Department, Muhimbili National Hospital, Dar es Salaam-Tanzania. medRxiv preprint. https://doi.org/10.1101/2023.03.06.23286860. Posted March 8, 2023.

SelfLove – z miłości do siebie W dzisiejszych czasach, gdy tempo życia, nadmiar obowiązków i nieodłączny stres mogą nas przytłaczać, zadbanie o swój własny dobrostan staje się kluczowym elementem zdrowego stylu życia. To właśnie tu pomocna staje się koncepcja selfcare, która nie tylko zdobywa coraz większą popularność, ale staje się nieodłączną częścią praktyk zdrowego funkcjonowania zarówno fizycznego, jak i psychicznego.   Selfcare – co to właściwie jest? Self-care, czyli dbanie o siebie, to definicja ciesząca się w ostatnim czasie dużą popularnością. To działania na wielu różnych płaszczyznach, mające na celu utrzymanie i poprawę naszego zdrowia fizycznego, emocjonalnego, psychicznego, a także społecznego. Podejście to zakłada, że każdy z nas jest odpowiedzialny za własne dobre samopoczucie. Mamy na to realny wpływ, poprzez podejmowania działań w celu utrzymania równowagi i harmonii we wszystkich sferach życia – oczywiście wszystko w zgodzie z samym sobą. Jednymi z podstawowych działań, które wpływają na nasze samopoczucie, są: regularna aktywność fizyczna, zdrowe odżywianie, dbanie o sen, odpowiednie zarządzanie stresem, rozwijanie umiejętności radzenia sobie z emocjami, utrzymywanie zdrowych relacji społecznych, a także gospodarowanie czasu dla siebie na relaks i odprężenie. Warto podkreślić, że dbanie o siebie nie polega na jednorazowych działaniach, lecz jest to ciągły proces, który przede wszystkim wymaga zrozumienia własnych potrzeb. Dla każdej osoby będzie to zestaw różnorodnych działań, dostosowany do jej indywidualnych preferencji oraz aktualnej sytuacji życiowej. Przy holistycznym podejściu do tematu warto też rozważyć odpowiednią suplementację, która może przybliżyć nas do osiągnięcia oczekiwanych efektów.  Aktywność fizyczna jako element selfcare. Aktywność fizyczna odgrywa istotną rolę w kontekście selfcare a regularność w tym aspekcie przynosi liczne korzyści zarówno dla zdrowia fizycznego jak i psychicznego. Możemy zatem upiec kilka pieczeni na jednym ogniu. W trakcie aktywności fizycznej uwalnianie są endorfiny, czyli „hormony szczęścia” – to naturalne substancje, które przeciwdziałają stresowi oraz poprawiają nastrój. Aktywność wpływa na zwiększenie poziomu energii, a także poprawia wydolność organizmu. Regularna aktywność fizyczna może przyczynić się do poprawy jakości snu – a co za tym idzie, po przebudzeniu będziemy czuć się zregenerowani i wypoczęci. Dodatkową korzyścią płynącą z regularnej aktywności z pewnością jest poprawa wyglądu sylwetki. Utrata zbędnych kilogramów, a także poprawa napięcia skóry mogą pozytywnie wpłynąć na naszą pewność siebie i poprawić nasze samopoczucie. W kontekście aktywności fizycznej korzystna może okazać się suplementacja. Z pewnością jednym z produktów, na które warto zwrócić uwagę jest F-COLLAGEN ZINC. Składniki zawarte w tym preparacie wpływają na utrzymanie zdrowych kości, a także pomagają w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym. Forma proszku pozwala na rozpuszczenie produktu w ulubionym koktajlu, który można spożyć od razu po treningu. Dobrym rozwiązaniem może okazać się stosowanie suplementu BICAPS coenzyme Q10, odpowiada on za prawidłowe funkcjonowanie mitochondriów, w których produkowana jest energia, a także jest uznawany za jeden z ważniejszych przeciwutleniaczy w organizmie – co przeciwdziała skutkom stresu oksydacyjnego. Zdrowe ciało, zdrowy duch! Selfcare to proces świadomego podejścia do dbania o siebie, co przyczynia się do ogólnego wzmocnienia organizmu i zwiększenia jego odporności na różnego rodzaju wyzwania. Odporność można zwiększać poprzez odziaływanie na różne obszary. Z pewnością jednym z nich jest zdrowa dieta, poprzez odpowiednio zbilansowane posiłki bogate w witaminy oraz składniki mineralne, wspieramy funkcjonowanie naszego układu odpornościowego.  Dodatkową korzyścią, wpływającą na naszą odporność może być odpowiednio dobrana suplementacja. Włączenie do diety preparatu BICAPS zinc wspomoże nasz układ odpornościowy w prawidłowym funkcjonowaniu. Takie same korzyści przyniesie nam regularne stosowanie witaminy D3, którą znaleźć można w produkcie OLICAPS D3 4000. Niewystraczająca ilość snu, a także jego obniżona jakość, to czynniki istotnie wpływające na osłabienie układu odpornościowego. Warto więc zgłębić temat dotyczący higieny snu, by odpowiednio zadbać o ten obszar. W końcu to od niego zależy nasza regeneracja, a co za tym idzie - energia na kolejny dzień.    Stres może również negatywnie wpływać na odporność, poznanie i wprowadzenie odpowiednich  technik relaksacyjnych, medytacji oraz innych strategii zarządzania stresem, pomoże nam w utrzymaniu równowagi psychicznej. W kontekście dbania o odporność warto rozważyć ograniczenie do minimum spożycia substancji szkodliwych, takich jak alkohol czy papierosy, które przyczyniają się do jej obniżenia. Podstawą w utrzymaniu wysokiej odporności oraz dobrego zdrowia będą na pewno regularne badania profilaktyczne. Badania przesiewowe mogą pomóc we wczesnym wykrywaniu potencjalnych problemów zdrowotnych, a co za tym idzie – ich skutecznym leczeniu. Selfcare w odniesieniu do wyglądu. W kontekście urody, selfcare odnosi się do praktyk i nawyków, które wspierają zdrowie skóry, włosów, paznokci oraz ogólnie wyglądu zewnętrznego. Obejmuje to zarówno rutynę pielęgnacyjną, jak i zdrowe nawyki, które przyczyniają się do poprawy wyglądu i samopoczucia. Prócz rytuałów, które wpływają od zewnątrz na wygląd naszych paznokci, skóry oraz włosów, bardzo istotne znaczenie będą miały też działania podejmowane od wewnątrz. W tym ponownie może pomóc nam odpowiednio dobrana suplementacja. Jest kilka produktów, na które warto zwrócić uwagę, jednym z nich jest BICAPS skin&hair zawierający aż 7 składników m.in. selen, cynk, biotynę, witaminę E oraz krzem. Z produktów monoskładnikowych polecić można BICAPS biotin, a także BICAPS selenium. Składniki zawarte w tych produktach przyczynią się do utrzymania dobrej kondycji naszej skóry, włosów oraz paznokci. Ważne jest zrozumienie, że selfcare w kontekście urody nie polega tylko na zewnętrznych zabiegach, ale także na podejściu holistycznym do zdrowego stylu życia. Łączenie praktyk pielęgnacyjnych ze zdrowymi nawykami pozwolą nam uzyskać przede wszystkim trwały i pozytywny efekt. Praktyki selfcare, które uwzględniają zarówno aspekty fizyczne, jak i psychiczne, mogą przyczynić się do poprawy jakości życia i osiągnięcia równowagi między ciałem a umysłem. W ostatnim czasie szeroko pojęte selfcare staje się nieodłącznym elementem zdrowego stylu życia, a świadome podejście do troski o siebie ma kluczowe znaczenie w osiąganiu trwałego dobrostanu. Bardzo ważne jest holistyczne podejście do tematu i uświadomienie, że dla każdego z nas selfcare może oznaczać coś innego. Najważniejsze jest działanie w zgodzie z samym sobą.

Witamina B12: Dlaczego niedobór jest zagrożeniem dla naszego zdrowia?Niedobór witaminy B12 to powszechny problem zdrowotny, który często pozostaje niezauważany lub bagatelizowany. Odgrywa ona kluczową rolę w wielu procesach zachodzących w naszym organizmie, a jej niedobór może prowadzić do różnorodnych problemów zdrowotnych. Warto wiedzieć, jakie konsekwencje może przynieść niski poziom witaminy B12 dla naszego zdrowia. Niedobór kobalaminy zaburza prawidłowe funkcjonowanie organizmu, w szczególności narażone są na to osoby starsze, lub osoby które zdecydowały się na weganizm lub wegetarianizm. Właściwości witaminy B12  Witamina B12 zwana kobalaminą, jest jedną z witamin rozpuszczalnych w wodzie. Jej nazwa odnosi się do grupy związków zwanej kobalaminami, w których budowie znajduje się jon kobaltu. W środowisku naturalnym witamina B12 występuje jako deoksyadenozylkobalamina oraz jako metylokobalamina. Produkowana na skalę przemysłową cyjanokobalamina, to forma witaminy B12, która nie występuje naturalnie w przyrodzie, wykazuje natomiast dużą odporność na czynniki środowiskowe. Nie ma ona jednak bezpośredniego działania biologicznego, w związku z czym w organizmie człowieka musi ulec przekształceniu do aktywnej formy, jaką jest metylokobalamina. Witamina ta jest jedyną, której synteza jest możliwa tylko w komórkach bakteryjnych. Wchłanianie witaminy B12 odbywa się w końcowym odcinku jelita krętego, niezbędnym w tym procesie jest tzw. czynnik Castle’a – glikoproteina wytwarzana przez komórki okładzinowe żołądka. Uczestniczy w procesie syntezy DNA i RNA w erytroblastach, jest niezbędnym składnikiem w procesie powstawania krwinek czerwonych w szpiku kostnym (eyrtropoezy). Bierze również udział w przemianach metabolicznych tłuszczów i węglowodanów oraz wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego poprzez tworzenie otoczki mielinowej i przekaźników nerwowych. Razem z kwasem foliowym uczestniczy w przekształcaniu go w biologicznie aktywny tetrahydrofolian, pełniąc kluczową rolę w utrzymaniu stabilności genomu człowieka. Witamina B12 – gdzie występuje? Najlepszym zapobieganiem niedoborów jest pokrycie dziennego zapotrzebowania na witaminę B12, dlatego tak ważne jest zbilansowane żywienie zapewniające jej odpowiednią podaż. Warto więc zapamiętać, gdzie występuje witamina B12, by wybierać produkty zawierające ten składnik odżywczy. Bogatymi źródłami kobalaminy są głównie produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak mięso (wołowina, wieprzowina, drób, ryby, wątróbka, podroby, owoce morza) a także nabiał (ser żółty, mleko) oraz jaja. W produktach pochodzenia roślinnego obecność witaminy B12 jest znikoma i wynika głównie ze stosowania nawozów zawierających ten składnik odżywczy. Biorąc pod uwagę powyższy fakt, weganizm oraz wegetarianizm to diety będące istotnym czynnikiem narażenia na niedobór witaminy B12.Ile witaminy B12 dziennie należy dostarczyć organizmowi?Zapotrzebowanie na witaminę B12 może różnić się w zależności od stanu fizjologicznego a także wieku. Dobowa referencyjna dawka dla zdrowej osoby dorosłej wynosi około 2 µg, należy jednak zaznaczyć że normy mogą różnić się pomiędzy krajami (w Niemczech norma wynosi 3 µg/dobę, natomiast w USA waha się w przedziale 2,4 - 2,8 µg/dobę). Stosując dietę roślinną należy zwrócić szczególną uwagę na to, gdzie występuje witamina B12, dzienną dawkę można uzupełnić stosując odpowiednią suplementację. Przy diecie nie wykluczającej produktów pochodzenia zwierzęcego pokrycie zapotrzebowania nie stanowi większego problemu. Niedobór witaminy B12 – przyczyny.Co powoduje niedobór witaminy B12? Spożycie kobalaminy może być niewystarczające u osób stosujących dietę wegańską oraz wegetariańską, jest to główną przyczyną powstawania niedoborów witaminy B12. Problem występuje także u osób cierpiących na zaburzenia wchłaniania w przewodzie pokarmowym. Uważa się, że głównym powodem niedoboru u osób starszych (stanowiący aż 60-70% przypadków) jest zespół złego wchłaniania witaminy B12 z pożywienia, znany także jako malabsorpcja witaminy B12. Głównymi przyczynami niedoborów witaminy B12 są:• brak witaminy B12 w codziennej diecie, na przykład w przypadku diety wegetariańskiej lub wegańskiej,• choroby jelit, takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna lub stan po resekcji jelita krętego (gdzie zachodzi wchłanianie witaminy B12),• choroba Addisona-Biermera, która prowadzi do rozwoju niedokrwistości złośliwej - organizm produkuje przeciwciała skierowane przeciwko komórkom okładzinowym i czynnikowi wewnętrznemu (czynnikowi Castle’a), co blokuje wchłanianie witaminy B12,• wrodzony brak lub nieprawidłowości w czynniku wewnętrznym,• wzrost zapotrzebowania na witaminę B12 w trakcie infekcji tasiemcem bruzdogłowcem szerokim,• zespół rozrostu bakteryjnego (np. w zespole ślepej pętli),• zespół Zollingera i Ellisona (zespół symptomów i powikłań wynikających z nadmiernego wydzielania kwasu żołądkowego przez błonę śluzową żołądka),• niedobór transkobalaminy II,• choroba alkoholowa,• przewlekle stosowanie leków, takich jak metformina, inhibitory pompy protonowej komórek okładzinowych żołądka (jak omeprazol, pantoprazol) oraz antagoniści receptora histaminowego H2 (jak ranitydyna).Objawy i skutki niedoboru witaminy B12. Witamina B12 poniżej normy może negatywnie wpływać na nasze zdrowie. Warto więc zgłębić wiedzę na temat tego, co dzieje się z organizmem gdy brakuje witaminy B12. Niedobór kobalaminy wielowymiarowo oddziałuje na nasze zdrowie, dając objawy ze strony układu pokarmowego oraz układu krążenia a także prowadząc do dysfunkcji neurologicznych, psychicznych oraz skórnych. Niedobór witaminy B12 - układ krążenia. Niedobór witaminy B12, poza niedoborem kwasu foliowego, jest drugą najczęstszą przyczyną występowania niedokrwistości megaloblastycznej. Co ważne, działanie biologiczne tych dwóch witamin jest uzupełniające i oba niedobory mogą występować równocześnie. Ten rodzaj anemii charakteryzuje się zaburzeniami w procesach wytwarzania krwi. Objawia się to między innymi obecnością we krwi dużych, niedojrzałych erytrocytów, tzw. makrocytów o skróconym czasie przeżycia. Kliniczne objawy anemii megaloblastycznej obejmują bóle i zawroty głowy, poczucie osłabienia, tachykardię oraz bladość skóry. Niedobór witaminy B12 a objawy neurologiczne.Najczęstszym objawem neurologicznym związanym z niedoborem witaminy B12 jest tzw. neuropatia obwodowa. Główną przyczyną tych zmian jest zakłócenie procesu mielinizacji, odpowiedzialnego za zwiększanie grubości włókien łączących neurony – ma to negatywny wpływ na przewodnictwo impulsów nerwowych. Objawy neuropatii rozwijają się stopniowo, na początku pojawia się parestezja (mrowienie i drętwienie kończyn). Wraz z postępem choroby dolegliwości mogą przekształcić się w zaburzenia czucia i osłabienie kończyn, czemu towarzyszyć może ból mięśni. Najbardziej odczuwalne mogą być zaburzenia chodu, oraz drętwienie a nawet niedowład kończyn. Objawem może okazać się również utrata smaku oraz zaburzenia węchu. Bardzo istotnym jest, aby reagować od razu po zauważeniu występujących nieprawidłowości, ponieważ nieleczony, ciężki niedobór witaminy B12 może skutkować zaburzeniami siły mięśniowej. W niektórych przypadkach istnieje również ryzyko rozwoju neuropatii wzrokowej, prowadzącej do zaniku nerwu wzrokowego. Niedobory witaminy B12 mają bezpośredni wpływ na układ nerwowy, oddziałując negatywnie na proces metylacji DNA - znacząco zwiększa to ryzyko powstawania chorób neurodegeneracyjnych. Niedobór witaminy B12 objawy psychiczne.Niedobór witaminy B12 obejmuje również objawy psychiczne, mogą należeć do nich między innymi różnorodne zaburzenia nastroju, rozdrażnienie, otępienie, chroniczne zmęczenie, osłabiona koncentracja a nawet depresja czy psychoza. Tego typu objawy ze strony układu nerwowego występują u około 75-90% osób, przy czym w 25% przypadków nie występują jednocześnie dolegliwości związane z układem krwiotwórczym. Wyżej wymienione symptomy często nie są kojarzone z niedoborami kobalaminy, co może opóźniać prawidłową diagnozę. Jest to o tyle niebezpieczne, że może prowadzić to nieodwracalnych zmian w obrębie układu nerwowego. Niedobór witaminy B12 – objawy skórne.Objawy skórne związane z niedoborem kobalaminy mogą występować jako jedyne obserwowalne symptomy i pojawiać się przed innymi oznakami niedoboru B12. Do symptomów, na które powinniśmy zwrócić uwagę należą: bladość i przesuszenie skóry oraz stan zapalny w obrębie błon śluzowych warg, jamy ustnej i języka (tzw. „bawoli język” – jego powierzchnia staje się gładka i lśniąca). W przypadku niedoboru witaminy B12 możemy dostrzec zjawisko zwane hiperpigmentacją – jest to ciemnienie skóry, mające związek ze zwiększoną zawartością melaniny w warstwie podstawnej naskórka. Przebarwienia można zaobserwować głównie w obrębie dłoni i stóp. W literaturze naukowej istnieją także badania sugerujące rolę niedoboru witaminy B12 w rozwoju przedwczesnego siwienia włosów. Warto zaznaczyć, że skórne objawy hipokobalaminemii są odwracalne i ustępują po kilku tygodniach wdrożenia leczenia odpowiednimi dawkami witaminy B12. Niedobór witaminy B12 – objawy ze strony układu pokarmowego. Hipokobalaminemia może dawać objawy również ze strony układu pokarmowego. Dolegliwości obejmują zaparcia, biegunki oraz utratę łaknienia co może skutkować spadkiem masy ciała. Niedobór witaminy B12 ma duży wpływ na metabolizm tłuszczów, badania dowodzą że prowadzi on do wzmożonego gromadzenia tłuszczów w komórkach wątroby, wpływa też negatywnie na procesy utleniania kwasów tłuszczowych. Nieprawidłowości w metabolizmie tłuszczów mogą w konsekwencji prowadzić do tzw. niealkoholowego stłuszczenia wątroby. Jak sprawdzić niedobór witaminy B12? Witamina B12 poniżej normy może negatywnie wpływać na nasze zdrowie. Jeśli znajdujemy się w grupach zwiększonego ryzyka, należy kontrolować jej stężenie poprzez odpowiednie badania, warto więc wiedzieć jak skontrolować niedobór witaminy B12. Metody sprawdzania niedoboru witaminy B12 można podzielić na pośrednie i bezpośrednie. Do metod bezpośrednich należy oznaczenie stężenia kobalaminy w surowicy krwi, natomiast do metod pośrednich zalicza się oznaczenie stężenia MMA (kwasu metylomalonowego) oraz stężenia homocysteiny. W przypadku niedoboru zarówno witaminy B12, jak i kwasu foliowego w surowicy, obserwuje się wzrost stężenia homocysteiny. Jednak bardziej precyzyjnym wskaźnikiem niedoboru witaminy B12 jest wzrost poziomu MMA, który występuje wyłącznie w przypadku braku witaminy B12, a nie obserwuje się jego wzrostu w niedoborze kwasu foliowego. Jednym ze sposobów wykrywania niedoborów jest też oznaczanie stężenie transkobalaminy – białka wiążącego witaminę B12. Należy zaznaczyć, że stężenie witaminy B12 nie zawsze jest adekwatne do jej zasobów w organizmie, dlatego warto na diagnostykę spojrzeć wielowymiarowo. Laboratoria oferują pakiety zawierające badania, które stosują rozszerzone podejście do diagnostyki niedoborów kobalaminy. W pakietach, prócz wyżej wymienionych, mogą znaleźć się również badania oznaczające przeciwciała przeciwko czynnikowi Castle’a i komórkom okładzinowym żołądka. Zawsze warto skonsultować z lekarzem czynniki ryzyka wpływające na zagrożenie niedoborem witaminy B12, aby wybrać odpowiednie dla siebie badania krwi. Do badania należy stawić się na czczo, w przypadku przewlekle przyjmowanych leków istotna jest też konsultacja z lekarzem – niektóre z nich mogą wówczas wpływać na wyniki badań laboratoryjnych. Biorąc pod uwagę tak wiele czynników wpływających na niedobór kobalaminy oraz ilość dostępnych badań, z pewnością nasuwa się pytanie czy badanie poziomu witaminy b12 jest refundowane. Od lipca 2022 r. lekarz rodzinny może zlecić oznaczenie tej witaminy na koszt Narodowego Funduszu Zdrowia. Jak szybko uzupełnić niedobór witaminy B12? Uniknięciu powikłań wynikających ze zbyt niskiego poziomu B12 sprzyja wczesne rozpoczęcie leczenia. Może to zapobiec zarówno powikłaniom neurologicznym, jak i patologicznym zmianom w obrębie układu krążenia. Prócz uwzględnienia w diecie żywności o wysokiej zawartości kobalaminy, jednym ze sposobów uzupełnienia niedoborów jest stosowanie suplementacji doustnej. Na rynku istnieje wiele dostępnych preparatów zarówno w tabletkach jak i kapsułkach, przy czym odpowiednią dawkę najlepiej skonsultować z lekarzem prowadzącym, po przeprowadzeniu odpowiednich badań krwi. Osoba z odpowiednimi kompetencjami najlepiej dopasuje dla nas suplementacje i określi ile witaminy B12 dziennie zażywać. Warto też wiedzieć, jak poprawić wchłanianie witaminy B12. Przyczynić może się do tego wybór preparatów zawierających w swym składzie witaminę B12 w formie metylokobalaminy. Jest to jej aktywna postać, co oznacza, że wykazuje ona dużą dostępność biologiczną. Istnieją przesłanki wskazujące o jakiej porze brać witaminę B12 – sugeruje się spożywanie kobalaminy w godzinach porannych, co ma związek z jej wpływem na metabolizm węglowodanów i tłuszczów, najlepiej jednak skonsultować to z lekarzem. Należy zaznaczyć, że podawanie dużych dawek witaminy B12 jest porównywalnie skuteczne jak podawanie domięśniowe w celu korekcji niedokrwistości czy redukcji objawów neurologicznych. Terapia domięśniowa prowadzi do szybszej poprawy parametrów krwi i powinna być rozważana u pacjentów z ciężkim niedoborem. Także u osób zmagających się z zaburzeniami wchłaniania lepszą alternatywą mogą okazać się zastrzyki domięśniowe. Należy pamiętać, że nadmiar witaminy B12 może również okazać się szkodliwy dla naszego organizmu (co ciekawe – przebiega on raczej klinicznie bezobjawowo), dlatego bardzo istotny jest wybór odpowiednich dawek – adekwatnych do stwierdzonych niedoborów. To, ile trwa uzupełnienie witaminy B12, zależne jest od formy wybranych przez nas preparatów a także od indywidualnych uwarunkowań fizjologicznych. Niedobór witaminy B12 w ciąży. Niedobory witaminy B12 u kobiet w ciąży mogą znacząco rzutować zarówno na zdrowie ciężarnej, jak i rozwijającego się dziecka. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B12 u kobiet ciężarnych wynosi ok. 2,6 µg i wzrasta w okresie laktacji do 2,8 µg. Kobalamina wraz z kwasem foliowym oraz witaminą B6 biorą udział w syntezie DNA, co ma istotny wpływ na rozwój płodu. Jest ona gwarantem prawidłowego przebiegu cyklu przemian folianów, co jest kluczowe w szybkim podziale komórek płodu i łożyska. Niedobory witaminy B12 mogą zwiększać ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego, który jest realnym zagrożeniem dla życia matki. Zbyt niski poziom B12 stanowi także zagrożenie zdrowotne dla dziecka, może on wówczas doprowadzić do przedwczesnego porodu. Jego skutkiem może być również wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu, anemia megaloblastyczna u dziecka oraz niezwykle niebezpieczne wady cewy nerwowej, odpowiadającej za rozwój układu nerwowego. O prawidłowy poziom witaminy B12 warto zadbać również w trakcie laktacji, gdyż jej niedobór może zaburzyć prawidłowy rozwój poznawczy oraz psychomotoryczny dziecka. Warto zapamiętać: • Witamina B12, znana również jako kobalamina, jest niezbędna dla wielu procesów w organizmie, w tym syntezy DNA i RNA, produkcji czerwonych krwinek, przemian metabolicznych oraz zdrowego układu nerwowego.• Główne źródła witaminy B12 to produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak mięso, ryby, nabiał i jaja. Diety wegańskie i wegetariańskie mogą prowadzić do niedoboru witaminy B12.• Dzienna zalecana dawka witaminy B12 wynosi około 2 µg, ale może się różnić w zależności od wieku i stanu zdrowia.• Przyczyny niedoboru witaminy B12 obejmują niedostateczną jej podaż z pożywienia, choroby jelit, zespoły zaburzeń wchłaniania powodujące nieprzyswajanie witaminy B12 – w tym chorobę Addisona-Biermera, zespół rozrostu bakteryjnego, zespół Zollingera i Ellisona i inne. Czynnikiem ryzyka jest przewlekłe przyjmowane niektórych leków (metformina, inhibitory pompy protonowej), co powoduje brak witaminy B12. • Objawy braku witaminy B12 obejmują anemię, problemy neurologiczne (np. neuropatię), objawy psychiczne (depresję, zmęczenie, osłabienie koncentracji), objawy ze strony układu pokarmowego (brak apetytu, biegunki, zaparcia) oraz objawy skórne.• Niedobór witaminy B12 można diagnozować poprzez badania krwi, takie jak oznaczenie poziomu B12, MMA (kwasu metylomalonowego) i homocysteiny. Czasami badane są także przeciwciała przeciwko czynnikowi Castle’a.• Leczenie niedoboru witaminy B12 polega na uzupełnieniu jej poziomu w organizmie poprzez suplementację doustną lub iniekcje. Zbilansowana dieta pokrywająca zapotrzebowanie dzienne wspomaga uzupełnianie niedoborów, warto więc wiedzieć co jeść przy niedoborze witaminy B12. Zawsze najlepiej skonsultować z lekarzem, jak przyjmować witaminę B12. To, po jakim czasie zaczyna działać witamina B12 zależne jest od wybranego preparatu oraz stanu naszego zdrowia.• Niedobór witaminy B12 w ciąży może prowadzić do powikłań zarówno u matki, jak i dziecka, włączając w to ryzyko stanu przedrzucawkowego i wad cewy nerwowej u płodu. Niedobór w okresie laktacji może negatywnie wpływać na funkcje poznawcze i psychosomatyczne dzieci. Warto monitorować poziom witaminy B12, zwłaszcza w przypadku stosowania diet wegetariańskich i wegańskich, osób starszych oraz u osób z zaburzeniami wchłaniania, ponieważ odgrywa ona istotną rolę w utrzymaniu ogólnego zdrowia i zapobieganiu wielu problemom zdrowotnym.FAQ1. Niedobór witaminy B12 a ból nóg.Niedobory kobalaminy prowadzą do neuropatii, które mogą objawiać się jako ból nóg. 2. Co niszczy witaminę B12 w organizmie?Na wchłanianie kobalaminy negatywny wpływ wywiera m.in. przewlekłe stosowanie metforminy oraz leków zawierających inhibitor pompy protonowej.3. Po jakim czasie zaczyna działać witamina B12?Nie ma na to jednoznacznej odpowiedzi, będzie to uzależnione od indywidualnych czynników fizjologicznych a także od wybranej formy leczenia niedoboru (zastrzyki lub doustna suplementacja). 4. Niedobór witaminy B12 i kwasu foliowego objawy.Główne objawy niedoborów tych witamin wykazywane są ze strony układu krążenia, powodują one wystąpienie anemii megaloblastycznej.5. Witamina B12 która najlepsza?Najlepiej wybierać preparaty, które w swoim składzie zawierają B12 w formie metylokobalaminy. Jest to jej aktywna forma, niewymagająca przekształcenia w organizmie, chrakteryzująca się dużą dostępnością biologiczną. Źródła: • A. Nieciecka, K. Kędziora-Kornatowska, M. Lamach, M. Jabłońska. N.Błasik, A. Wójcik; „Analysis of the causes of vitamin B12 deficiency in different age groups - a review of the literaturę”; Journal of Education,HealthandSport.2023;13(2):81-92• K. Halczuk, B. Karwowski; „Witamina B12 - czy jest nam potrzebna?”, Farm Pol, 2022, 78(9): 527–535 • R. Elangovan, J. Baruteau; „Inerited and acquired vitamin B12 deficiencies: Which administration route to choose for supplementation?”; Pharmacol, September 2022; • M. Daszkiewicz; „Rola żywienia w zapobieganiu i terapii wybranych schorzeń skóry”; Aesth Cosmetol Med. 2021;10(4):175-179• Z. Rzepka, M. Maszczyk, D. Wrześniok; „Biologiczna rola kobalaminy: przyczyny i skutki hipokobalaminemii na poziomie molekularnym, komórkowym, tkankowym i organizmu”; Postepy Hig Med Dosw (online), 2020; 74: 443-451• K. Kmiecik; „Niedobór kwasu foliowego i witaminy B12 w patogenezie niedokrwistości”; Badania i Rozwój Młodych Naukowców w Polsce Nauki medyczne i nauki o zdrowiu; s. 66-67, rok 2018• M. Jarosz; „Normy żywienia dla populacji Polski”; Instytut Żywności i Żywienia, 2017• K. Drews; „Aktywne wspomaganie szlaku folianów – epigenetyczny wpływ choliny i witaminy B12 na rozwój ciąży”; Ginekol Pol. 2015, 86, 940-946• J. Zabrocka, Z. Wojszel; „Niedobór witaminy B12 w wieku podeszłym – przyczyny, następstwa, podejście terapeutyczne”; G E R I A T R I A 2013; 7: 24-32• A. Kośmider, K. Czaczyk; „Witamina B12 – budowa, biosynteza, funkcje i metody oznaczania.”; Nauka. Technologia. Jakość, 2010, 5 (72), 17 – 32• K. Lis; „Wpływ spożywania alkoholu etylowego na wyniki badań laboratoryjnych”; Alkoholizm i Narkomania 2009, Tom 22: nr 1, 6573

Walka z wolnymi rodnikami: mechanizmy antyoksydacyjne, przykłady przeciwutleniaczy Tlen jest niezbędny do życia, bez niego człowiek jest w stanie przeżyć zaledwie kilka minut. Cząsteczka tlenu w stanie podstawowym jest dla nas bezpieczna, jednak w wyniku wielu procesów może przekształcić się w formę reaktywną i wówczas jest w stanie uszkadzać komórki organizmu. Jakie mechanizmy wykształciliśmy, aby temu zaradzić i w jaki sposób możemy się dodatkowo wspomóc? Odpowiedź znajduje się w poniższym artykule. Warto zapoznać się z kilkoma bardziej skomplikowanymi pojęciami, aby zrozumieć przyczyny i skutki działania wolnych rodników i to, jak ważną rolę pełnią przeciwutleniacze. Czym są i jak powstają wolne rodniki?Wolne rodniki, wraz z nadtlenkiem wodoru i tlenem singletowym, należą do reaktywnych form tlenu (tzw. RFT). Czym wobec tego są reaktywne formy tlenu i skąd się biorą?Są to atomy lub cząsteczki, które na swojej powłoce posiadają co najmniej jeden niesparowany elektron. Dążą do tego, aby “zabrać” elektron, przez co są niezwykle reaktywne. Wchodzą w reakcje ze składnikami komórek takimi jak lipidy, białka, DNA, zaburzając ich funkcje biologiczne.Należy zaznaczyć, że reaktywne formy tlenu w niewielkich ilościach powstają naturalnie w organizmie, pełniąc szereg korzystnych funkcji np. w procesie oddychania mitochondrialnego. Biorą także udział w procesach immunologicznych, przyczyniają się do eliminacji patogenów, wpływając na naszą odporność. Ponadto uczestniczą w wydzielaniu hormonów, regulacji skurczów mięśni czy usuwaniu ksenobiotyków (leków) z organizmu.Jak widać umiarkowana ilość RFT jest niezbędna, natomiast wiele czynników wpływa na znaczne zwiększenie ilości wolnych rodników. Co w takim razie może dodatkowo przyczyniać się do ich powstawania?● palenie papierosów● alkohol● przetworzona żywność● promieniowanie UV● zanieczyszczenie środowiska● stresAntyoksydanty – co to?Antyoksydanty (inaczej przeciwutleniacze lub antyutleniacze) to substancje, których celem jest zapobieganie oksydacji, czyli utlenianiu cząsteczek. Ich działanie polega m.in. na przekształceniu wolnych rodników tlenowych w formy nieaktywne, dzięki czemu minimalizują negatywne skutki działania tych reaktywnych form tlenu na komórki organizmu. Rodzaje antyoksydantówNasz organizm naturalnie wytworzył mechanizmy obronne przydatne w walce z wolnymi rodnikami, tzw. antioxidant defense system - ADS. Są to trzy linie obrony komórek:● pierwsza linia obrony - zapobieganie wytwarzaniu RFT, rolę tę pełnią enzymy - dysmutaza ponadtlenkowa, katalaza i peroksydaza glutationowa;● druga linia - mechanizmy naprawcze - związki, które należą do tej grupy to glutation, bilirubina, kwas moczowy, witamina A, C, E, flawonoidy;● trzecia linia obrony - mechanizmy, które eliminują komórki uszkodzone przez wolne rodniki. Ze względu na sposób działania, przeciwutleniacze dzielimy na enzymatyczne i nieenzymatyczne, przy czym wśród tych drugich można wyróżnić antyoksydanty endogenne i egzogenne. Endogenne to takie, które organizm wytwarza sam, natomiast antyoksydanty egzogenne muszą zostać dostarczone do organizmu z zewnątrz (np. z dietą).Czym jest stres oksydacyjny?W sytuacji gdy nasz organizm jest stale narażony na działanie wolnych rodników, mamy nadmiar reaktywnych form tlenu, a antyoksydacyjne mechanizmy obronne nie są zdolne do ich usuwania - mówimy o tzw. stresie oksydacyjnym. W konsekwencji dochodzi do uszkodzenia błon i zaburzenia funkcji komórek, co z kolei może przyczyniać się przyspieszenia procesów starzenia oraz do rozwoju wielu chorób.Działanie antyoksydantów – ryzyko wystąpienia jakich chorób mogą zmniejszać przeciwutleniacze?Liczne badania naukowe dowiodły, że dieta bogata w antyoksydanty odgrywa ważną rolę w profilaktyce wielu schorzeń, takich jak: cukrzyca, choroby układu krążenia (m.in. miażdżyca, choroba niedokrwienna serca), układu nerwowego (choroba Parkinsona czy choroba Alzheimera), reumatoidalne zapalenie stawów, schorzenia układu oddechowego (np. astma), choroby oczu (zaćma, zwyrodnienie plamki żółtej), problemy skórne (łuszczyca, egzema). Biorąc pod lupę np. choroby neurodegeneracyjne, należy zauważyć, że mózg jest szczególnie wrażliwy na uszkodzenia oksydacyjne i stwierdzono, że zmiany u osób cierpiących na Alzheimera są ściśle powiązane z działaniem reaktywnych form tlenu. Produkty bogate w antyoksydanty mogą pomóc nam uchronić się przed wymienionymi jednostkami chorobowymi oraz opóźniać starzenie. Przeciwutleniacze a choroba nowotworowaMówiąc o schorzeniach związanych ze stresem oksydacyjnym nie sposób pominąć choroby nowotworowej. O ile wpływ antyutleniaczy na progresję choroby i przerzuty jest niejasny i wymaga dalszych badań, o tyle niezaprzeczalny jest pozytywny wpływ antyoksydantów w profilaktyce nowotworów. Przeprowadzono szereg badań w których wykazano, że konkretne antyoksydanty mogą pomóc w zapobieganiu np. nowotworom żołądka, gardła, płuc, jelita grubego oraz prostaty.Pod wpływem promieniowania UV wolne rodniki przyczyniają się do powstawania zmian skórnych, które mogą przekształcić się w nowotwór. Z kolei antyoksydanty mają zdolność neutralizowania RFT we wszystkich warstwach skóry, zatem są silną linią obrony przed tym rodzajem raka. Najsilniejsze antyoksydantyWśród setek antyoksydantów trudno wskazać jeden “najmocniejszy”, natomiast jest kilka przykładów związków, które uznaje się za najsilniejsze przeciwutleniacze. Są to:- glutation - powszechnie występuje we wszystkich komórkach roślin i zwierząt, stanowi istotny element obrony przed wolnymi rodnikami, ale pełni też ważną rolę w detoksykacji organizmu - usuwaniu ksenobiotyków (leków), pestycydów i jonów metali ciężkich- witamina E - podobnie jak inne antyoksydanty lipofilne jest rozpuszczalna w tłuszczach; chroni błony komórkowe, lipidy i lipoproteinach przed utlenianiem, - astaksantyna - nazywana “królową karotenoidów”, jej działanie antyoksydacyjne jest 65 razy silniejsze niż witaminy C, odpowiada za czerwone zabarwienie łososia czy krewetek.CIEKAWOSTKA - warzywa i owoce mają zdolność zmniejszenia stresu oksydacyjnego, którą mierzy skala ORAC (Oxygen Radical Absorbance Capacity). Im wyższa wartość, tym silniejsze właściwości antyoksydacyjne. Źródła antyoksydantów w diecie – jakie produkty są bogate w antyoksydanty?Coraz częściej słyszymy, że warto zadbać o antyoksydanty w diecie. Zawarte są w produktach roślinnych takich jak owoce, warzywa, zboża czy strączki.Naturalne antyoksydanty to m.in.:● witamina C (kwas askorbinowy) - obecna w dzikiej róży, owocach cytrusowych, papryce● witamina E (α-tokoferol) - jej źródłem są oleje roślinne, orzechy, zielone warzywa liściaste● karotenoidy - wśród nich:- prowitamina A, czyli β-karoten - jego doskonałym źródłem jest marchew, ale też brzoskwinie, morele i bataty- luteina i zeaksantyna - zawarte w kukurydzy, dyni, pomarańczach, zielonych warzywach liściastych- likopen - zawarty w pomidorach● polifenole:- resweratrol - zawarty w winogronach- kwercetyna - jej źródłem są jabłka, czarne porzeczki, cebula, brokułyPolifenole, wśród których znaczącą grupę stanowią flawonoidy, zawierają również owoce jagodowe, truskawki, borówki, wiśnie, kapusta, kawa, herbata i kakao. Należy zaznaczyć, że poza witaminami, karotenoidami i polifenolami, składniki mineralne także odznaczają się wysoką aktywnością antyoksydacyjną. Antyutleniaczami są m.in. selen, cynk czy mangan. Suplementacja antyoksydacyjna – kiedy warto sięgnąć po suplementy z antyoksydantami?Zdrowy styl życia - obejmujący dobrze zbilansowaną dietę, unikanie używek oraz dbanie o aktywność fizyczną - to najpotężniejsza broń w walce z wolnymi rodnikami. Antyoksydanty w żywności pomagają nam uchronić się przed rozwojem wielu chorób. Jednak w sytuacji, gdy jesteśmy stale narażeni na stres, a nasza dieta jest uboga w naturalne przeciwutleniacze, warto rozważyć „antyoksydanty w tabletkach”, czyli suplementy diety. Należy pamiętać, aby preparat był dobrze dobrany do naszych potrzeb - warto skonsultować suplementację z lekarzem lub specjalistą. WARTO ZAPAMIĘTAĆ1. Antyoksydanty to substancje, które zapobiegają oksydacji cząsteczek w organizmie, redukując szkodliwe działanie reaktywnych form tlenu (RFT) na komórki organizmu.2. Istnieją różne rodzaje antyoksydantów, w tym enzymatyczne i nieenzymatyczne. Wśród nieenzymatycznych można wyróżnić takie, które organizm produkuje sam (endogenne) i te, które muszą być dostarczane z zewnątrz (egzogenne).3. Stres oksydacyjny występuje, gdy organizm jest narażony na nadmiar RFT, co może prowadzić do uszkodzenia komórek i przyspieszenia procesów starzenia oraz rozwoju wielu chorób.4. Dieta bogata w antyoksydanty może pomóc w zapobieganiu wielu chorobom, takim jak cukrzyca, miażdżyca, choroby neurodegeneracyjne, choroby stawów, skóry, a także pomaga w profilaktyce chorób nowotworowych. Produkty bogate w antyoksydanty to owoce, warzywa, oleje roślinne, orzechy, kawa, herbata i wiele innych. Suplementacja antyoksydantami może być rozważana w określonych sytuacjach, ale zawsze powinna być konsultowana z lekarzem lub specjalistą.ŹRÓDŁA:1. Marwicka, J., & Zięba, A. (2021). Antioxidants as a defence against reactive oxygen species. Aesth Cosmetol Med, 10(6), 271-276.2. Puzanowska-Tarasiewicz, H., Kuźmicka, L., & Tarasiewicz, M. (2010). Antyoksydanty a reaktywne formy tlenu. Bromat. Chem. Toksykol, XLIII(1), 9-14.3. Birkner, E., Zalejska-Fiolka, J., & Antoszewski, Z. (2004). Aktywność enzymów antyoksydacyjnych i rola witamin o charakterze antyoksydacyjnym w chorobie Alzheimera. Postepy Hig Med Dosw (online), 58, 264-269.4. Aune, D. (2019). Plant Foods, Antioxidant Biomarkers, and the Risk of Cardiovascular Disease, Cancer, and Mortality: A Review of the Evidence. Adv Nutr, 10, S404–S421.5. Belojević, G. (2023). Effects of Polyphenols on Human Health. Galenika Medical Journal, 2(7), 42-47.6. Hayes, J. D., Dinkova-Kostova, A. T., & Tew, K. D. (2020). Oxidative Stress in Cancer. Cancer Cell, 38(2), 167–197.7. Igielska-Kalwat, J., Gościańska, J., & Nowak, I. (2015). Carotenoids as natural antioxidants. Postepy Hig Med Dosw (online), 69, 418-428.8. Koszowska, A., Dittfeld, A., Puzoń-Brończyk, A., Nowak, J., & Zubelewicz-Szkodzińska, B. (2013). Polifenole w profilaktyce chorób cywilizacyjnych. Postępy Fitoterapii, 4, 263-266.

Kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu pełni witamina B12. Na co pomaga witamina B12? Ta substancja bierze udział w wielu procesach biologicznych zachodzących w organizmie człowieka, a jej niedobór może prowadzić do dolegliwości o różnym charakterze. W poniższym artykule przyjrzymy się bliżej jej funkcjom, źródłom w diecie, konsekwencjom niedoboru oraz nadmiaru, a także doborze odpowiedniej suplementacji.Witaminy z grupy B są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Do grupy tej zaliczamy aż 8 rozpuszczalnych w wodzie związków, w tym, witaminę B12. Jej inna nazwa to kobalamina. Witamina B12 syntetyzowana jest wyłącznie w komórkach bakteryjnych, przez bakterie z rodzajów Eubacteria oraz Archaea. Odgrywa fundamentalną rolę w utrzymaniu zdrowia i bierze udział wielu procesach biologicznych zachodzących w organizmie człowieka. Jest przede wszystkim niezbędna do prawidłowej pracy układu krwiotwórczego oraz układu nerwowego, a jej niedobór może prowadzić do dolegliwości ze strony wielu układów organizmu człowieka.Kobalamina – co to? Witamina B12 – nazwa grupy związków zawierających w swoim składzie układ korynowy, składający się czterech pierścieni pirolowych oraz umieszczonego centralnie atomu kobaltu. Istnieją jej 4 formy chemiczne: cyjanokobalamina, hydroksykobalamina oraz dezoksyadenozylokobalamina. Najbardziej popularną w przemyśle i niewystępującą w przyrodzie formą witaminy B12 jest cyjanokobalamina. Swoją popularność zawdzięcza wysokiej stabilności oraz odporności na czynniki środowiskowe. Nie ma ona jednak bezpośredniego działania biologicznego, dlatego musi zostać przekształcona do aktywnej formy zwanej metylokobalaminą.Za co odpowiada witamina B12? – Funkcje kobalaminy:· Wytwarzanie czerwonych krwinek – kobalamina wiążąc się z glikoproteiną ( tzw. wewnętrznym czynnikiem Castle’a) umożliwia tworzenie komórek krwi w układzie krwiotwórczym. Bierze również udział w prawidłowym przebiegu procesu powstawania krwinek czerwonych w szpiku kostnym.· Prawidłowa praca układu nerwowego – witamina B12 bierze udział w tworzeniu osłonek mielinowych, co zapewnia szybki przekaz impulsów elektrycznych między neuronami. Odpowiada za rozwój, regenerację oraz ochronę komórek nerwowych.· Prawidłowa praca układu krwionośnego – odpowiedni poziom witaminy B12 wpływa na prawidłowy poziom homocysteiny w organizmie. Badania dowodzą, że nadmiar homocysteiny w organizmie może prowadzić do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, dlatego tak ważne jest utrzymanie jej odpowiedniego poziomu. Warto również zadbać o prawidłowy poziom folianów oraz witaminy B6.· Prawidłowa praca układu immunologicznego – kobalamina odpowiada za produkcję nukleotydów oraz czerwonych i białych krwinek, które wpływają na prawidłową pracę układu odpornościowego.· Procesy metaboliczne tłuszczów – witamina B12 bierze udział w prawidłowej przemianach metabolicznych tłuszczów oraz węglowodanów.· Aktywacja kwasu foliowego – witamina B12 odpowiada za prawidłową przemianę kwasu foliowego do biologicznie aktywnej formy – tetrahydrofolianu.· Udział w syntezie DNA oraz RNA w erytroblastach.· Produkcja serotoniny – witamina B12 bierze udział w produkcji serotoniny, która wpływa na nastrój i samopoczucie.· Wpływ na kondycje skóry – witamina B12 odpowiada również za utrzymanie odpowiedniej kondycji skóry, włosów oraz paznokci. Niedobór kobalaminy może powodować m.in. przebarwienia, stany zapalne skóry oraz trądzik.· Wspomaganie zdrowego rozwoju płodu – witamina B12 jest niezbędna do prawidłowego rozwoju układu nerwowego. Wpływa na rozwój mózgu i nerwów u rozwijającego się płodu.· Witamina B12 dla dzieci – odpowiada za prawidłowy wzrost i rozwój dzieci. Wspiera koncentracje i zdolności poznawcze dziecka.· Wytwarzanie energii – witamina B12 odpowiada za wytwarzanie energii, przez co zmniejsza uczucie zmęczenia i znużenia. Jednocześnie jej prawidłowy poziom redukuje poziom stresu, zapewniając wyciszenie i uspokojenie organizmu.Witamina B12 – gdzie występuje? Kobalamina – źródła:Produkty zawierające witaminę B12 w diecie to głównie produkty pochodzenia zwierzęcego. W czym jest kobalamina?· drób,· podroby, np. wątróbka,· czerwone mięso, m.in. wołowina,· ryby,· nabiał,· mleko,· jaja,· owoce morza.Z niedoborem tej witaminy bardzo często mierzą się wegetarianie, a w szczególności weganie. Pomimo często zróżnicowanej diety, bogatej w warzywa i owoce, wegetarianie oraz weganie nie są w stanie zaspokoić zapotrzebowania na kobalaminę, bowiem produkty pochodzenia roślinnego nie stanowią źródła witaminy B12. Najnowsze badania sugerują, że na niektórych gatunkach roślin można znaleźć śladowe ilości witaminy B12, powstałej w wyniku bytowania na ich powierzchni gatunków bakterii zdolnych do jej syntezy. Aby to potwierdzić wymagane są jednak dalsze badania, które dowiodą, ze witamina ta jest skuteczna. Bardzo często sugeruje się również, ze algi i wodorosty to odpowiednie źródło witaminy B12. Niestety zawierają one jedynie jej nieaktywne analogi, które nie są w stanie związać się z czynnikiem wewnętrznym (czynnik Castle’a) w organizmie człowieka. W związku z tym nie dostarczają witaminy B12 do organizmu. W przypadku osób stosujących dietę roślinną alternatywnym źródłem witaminy B12 z pożywienia jest żywność wzbogacana. Dostępne na rynku produkty spożywcze z witaminą B12 to drożdże, płatki śniadaniowe, a także płyny, takie jak mleka roślinne (owsiane, ryżowe) oraz soki owocowe.Kobalamina – badanie poziomu witaminy B12Jak sprawdzić niedobór witaminy B12? W przypadku podejrzenia niedoboru witaminy B12 warto wykonać kilka niezbędnych badań:· Morfologia z rozmazem· Całkowity poziom witaminy B12· Poziom kwasu foliowego· Poziom homocysteiny· Poziom kwasu metylomalonowegoNiedobór kobalaminy najczęściej wiąże się z wystąpieniem niedokrwistości makrocytarnej. W tym przypadku morfologia wykaże niski poziom hemoglobiny, hematokrytu oraz wysoki poziom MCV (średniej objętości krwinki). Wykonanie oznaczenia poziomu kwasu foliowego pozwoli rozróżnić, co jest przyczyną zaburzeń wyżej wymienionych wskaźników. Zarówno niski poziom witaminy B12 jak i niski poziom kwasu foliowego może prowadzić do niedokrwistości makrocytarnej. Dobrym wskaźnikiem poziomu kobalaminy jest również badanie poziomu kwasu metylomalonowego oraz homocysteiny – w przypadku niedoboru, oba wskaźniki będą podwyższone.Kobalamina niedobór – objawy braku witaminy B12Uwzględniając możliwość magazynowania witaminy B12 w wątrobie, objawy niedoboru pojawiają się dopiero po kilku latach. Wyróżniamy objawy hematologiczne, neurologiczne oraz psychiczne. Należą do nich: pieczenie języka, zapalenie języka tzw. „język bawoli”, utrata smaku oraz apetytu, nudności, biegunki, zaparcia, bladość skóry, wstręt do mięsa i potraw smażonych, kłucie opuszków palców, mrowienie, zaburzenia równowagi, utrata czucia wibracji, drętwienia oraz czucia głębokiego, otępienie, osłabienie pamięci, koncentracji, zaburzenia funkcji poznawczych oraz uczucie niepokoju.· Witamina B12 – niedobór: Objawy hematologiczneNiedobór witaminy B12 bardzo często prowadzi do rozwoju anemii megaloblastycznej, w której do czynienia mamy z powiększeniem rozmiaru krwinek czerwonych (wysoki poziom MCV). Ten rodzaj niedokrwistości może być również wywołany przez niedobór kwasu foliowego. Jednym z odmian niedokrwistości makrocytarnej jest anemia złośliwa (choroba Addisona-Biermera). W jej przebiegu dochodzi do upośledzonego wchłaniania witaminy B12 z przewodu pokarmowego w wyniku obecności przeciwciał przeciwko tzw. czynnikowi wewnętrznemu Castle’a.· Niedobór B12 – objawy neurologiczneNiedobór kobalaminy ma wpływ na demielinizację nerwów rdzenia kręgowego oraz kory mózgowej. Początkowym objawem niedoboru jest objaw Lhermitte’a – czyli uczucie prądu przechodzącego przez ciało, wzdłuż kręgosłupa podczas pochylania głowy do przodu. Inne, neurologiczne objawy niedoboru tej witaminy to: neuropatia obwodowa, demielinizacja istoty białej mózgu, podostre zwyrodnienie sznurów tylnych i bocznych rdzenia. Niedobór kobalaminy prowadzi również do zaburzeń metylacji DNA, co zwiększa ryzyko wystąpienia chorób neurodegeneracyjnych, np. choroby Alzheimera.· Niedobór witaminy B12 – objawy psychiczneBrak witaminy B12 może wywoływać zaburzenia psychiczne i bardzo często jest to jedyny objaw niedoboru tej witaminy. Niedobór może wywołać depresję, zmiany osobowości, lęki, zaburzenia pamięci, zaburzenia psychotyczne, zespoły hipomaniakalne oraz demencję. Osoby z niedoborem kobalaminy mogą zmagać się z osłabieniem mięśni, apatią, zmęczeniem, niepokojem, znużeniem a także ostrymi psychozami, w których dominują halucynacje.Kto jest narażony na niedobór kobalaminy?Według norm Żywności i Żywienia na dzienne zapotrzebowanie na witaminę B12 ma wpływ wiek, pleć, sposób odżywiana oraz stan fizjologiczny organizmu. Istnieją jednak grupy osób, które są bardziej narażone na niedobór tej witaminy:· Weganie i wegetarianie – głównym źródłem witaminy B12 są produkty pochodzenia zwierzęcego, dlatego bardzo łatwo o jej niedobór wśród osób stosujących dietę roślinną.· Osoby cierpiące na choroby układu pokarmowego – osoby cierpiące na schorzenia żołądkowo-jelitowe (np. choroba wrzodowa, choroba refluksowa przełyku, chorobaLeśniowskiego-Crohna, celiakia, wrzodziejące zapalenie jelita grubego) są narażone na niedobór kobalaminy, mimo tego, że spożywają produkty z witaminą B12. W wyniku wyżej wymienionych chorób bardzo często dochodzi do upośledzenie narządów odpowiedzialnych za wchłanianie witaminy B12.· Osoby stosujące leki zmniejszające wydzielanie soku żołądkowego (np. omeprazol)· Cukrzycy – badania dowodzą, że na niedobór narażone są również osoby chorujące na cukrzycę typu II, które przez dłuższy czas zażywają metforminę.· Kobiety w ciąży, karmiące piersią oraz stosujące antykoncepcję hormonalną.Nadmiar witaminy B12 – co powoduje?Zazwyczaj nie dochodzi do przedawkowania witaminy b12 w organizmie człowieka. W sytuacji zbyt częstego zażywania kobalaminy oraz przekroczenia zdolności jej wiązania we krwi, nadmiar witaminy B12 wydalany jest z moczem. W związku z tym nie powinniśmy się martwić jak usunąć nadmiar witaminy B12 z organizmu. Zdarza się jednak, że w organizmie notuje się bardzo wysoki poziom witaminy B12 (powyżej 1000 pg/ml) w osoczu).Wysoki poziom B12 – przyczyny nadmiaru:· Zbyt wysokie spożycie witaminy B12 lub niekontrolowana suplementacja.· Marskość oraz ostre zapalenie wątroby.· Zaburzenia czynności nerek.· Wysokie stężenie transkobalamin.· Brak powinowactwa witaminy B12 do transkobalamin.Jakie objawy może powodować nadmiar witaminy B12? Skutki uboczne nadmiaru tej witaminy to najczęściej reakcje alergiczne. Witamina ta może być również wykorzystywana do wykrycia wczesnego stadium nowotworu. Gdy wyniki badań wskażą za dużo witaminy B12 we krwi może to świadczyć o chorobach, np. ostrej niewydolności nerek, nowotworze lub chorobie wątroby. Zauważono, że podwyższona witamina b12 we krwi może być powiązana z występowaniem nowotworów, w tym guzów litych.Witamina B12 – suplementacja:Podstawowym źródłem witaminy B12 powinna być urozmaicona i odpowiednio zbilansowana dieta. Jednakże osobom, które należą do wymienionych wcześniej grup ryzyka bardzo często zaleca się wdrożenie doustnej suplementacji kobalaminy, aby zapobiec jej niedoborom. W przypadku wegan przyjmowanie suplementów witaminy B12 jest kwestią obligatoryjną, ponieważ ich dieta wyklucza produkty zawierające witaminę B12. W diecie wegańskiej warto rozważyć również suplementacje witaminy D oraz kwasów omega – 3, niezbędnych m.in. dla wsparcia odporności oraz prawidłowej pracy mózgu.Witamina B12 – która najlepsza?Dostępne na rynku formy suplementów witaminy B12 to przede wszystkim: metylokobalamina, cyjanokobalamina oraz hydroksykobalamina. Cyjanokobalamina jako syntetyczny związek charakteryzuje się o wiele słabszym wchłanianiem niż naturalne formy witaminy B12 – metylokobalamina oraz hydroksykobalamina. Hydroksykobalamina, choć obecna w suplementach, nie jest bioaktywną formą i wymaga przekształcenia w organizmie człowieka. W świetle faktów, najlepsza witamina B12 to suplement diety zawierający metylokobalaminę. Jest to witamina B12 najlepiej przyswajalna, o takich właściwościach jak wysoka biodostępność i zdolność do natychmiastowego wykorzystania przez organizm.Witamina b12 – lek czy suplement dietyWybór metody uzupełniania poziomu witaminy B12 zależny jest od przyczyny niedoboru oraz stopnia jego zaawansowania. W przypadku niedoboru witaminy B12, a w konsekwencji stwierdzonej anemii lekarze zalecają uzupełnianie witaminy B12 w postaci leku droga doustną lub parenteralną. W Polsce leczenie najczęściej polega na stosowaniu postaci domięśniowej w formie zastrzyków. Ma ona na celu zapewnienie szybkiego uzupełnienia zapasów organizmu. Następnie przy ścisłym monitorowaniu pacjentów wdrażane jest leczenie doustne w postaci preparatu w formie tabletek lub kapsułek.Dawkowanie witaminy B12 – jak przyjmować witaminę B12Dawka suplementu lub leku zależna jest o wielu czynników, takich jak wiek, sposób odżywiania, a także stan fizjologiczny organizmu. Zupełnie inna dawka będzie zalecana wśród osób cierpiących na anemię, a zupełnie inna wśród osób z lekkim niedoborem tej witaminy. Jednakże w każdym przypadku warto wykonać diagnostykę, aby sprawdzić poziom kobalaminy oraz skonsultować wynik z lekarzem. Analizując badania, za skuteczną dawkę uznaję się od 500 – 1000 mikrogramów kobalaminy, w zależności od indywidualnego przypadku. Przeprowadzono badanie wśród 180 kobiet, które podzielono na 2 grupy. Pierwsza grupa otrzymywała witaminę B12 w dwóch postaciach - dawka 1000 mikrogramów domięśniowo oraz 500 mikrogramów doustnie przez 3 miesiące, natomiast 2 grupa otrzymywała placebo. Suplementacja zwiększyła poziom witaminy B12 w surowicy oraz obniżyła poziom homocysteiny w osoczu.Ile trwa uzupełnianie witaminy B12?Czas trwania suplementacji uzależniony jest od indywidualnych czynników. Najczęściej czas suplementacji wynosi od kilku do kilkunastu tygodni aż do poprawy parametrów. Warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem aby ustalić indywidualną dawkę, formę oraz czas stosowania suplementu.WARTO WIEDZIEĆ1. Witamina B12 – właściwości: Kobalamina odgrywa kluczową role w produkcji czerwonych krwinek. Jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego oraz utrzymania odpowiedniego poziomu homocysteiny w organizmie.2. Głównym źródłem witaminy B12 są produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak: mięso, jaja, nabiał czy ryby.3. Niedobór witaminy B12 może wywoływać różnorodne objawy, w tym anemie, problemy neurologiczne oraz zaburzenia psychiczne.4. Kobalamina – nadmiar: Bardzo rzadko organizm ma do czynienia z przedawkowaniem witaminy B12, ponieważ jej nadmiar wydalany jest z moczem.5. Warto pamiętać, że witamina B12 ma różne formy, a metylokobalamina jest uważana za jedną z najlepiej przyswajalnych.6. Suplementacja metylokobalaminą jest często zalecana wśród osób z niedoborem witaminy B12, ale dawkę i czas trwania suplementacji należy dostosować do indywidualnych potrzeb organizmu.Bibliografia: 1. Halczuk K., Karwowski B. Witamina B12 – czy jest nam potrzebna? Farmacja Polska. 2022; 78(9): 527-5352. Drews K. Aktywne wspomaganie szlaku folianów – epigenetyczny wpływ choliny i witaminy B12 na rozwój ciąży. Ginekol Pol. 2015; 86: 940-9463. Zubowska M., Zalewska-Szewczyk B., Stengert W. i inni. Ciężki niedobór witaminy B12 o nieznanej etiologii u 10-miesięcznej dziewczynki. 2011; 2(1): 92-974. Fudala M., Brola W., Przybylski W., Czernicki J. Czy badanie poziomu homocysteiny i witaminy B12 ma szansę zostać kluczem do rozpoznania i leczenia choroby Alzheimera? Studia Medyczne. 2008; 10: 53-585. Markun S., Gravestock I., Jager L. et al. Effect od Vitamin B12 Supplementation on Cognitive Function Depressive Symptoms, and Fatigue: A Systematic Review, Meta – Analysis, and Meta -Regression. Nutrients. 2021; 13:9236. Yuan S., Mason A., Carter P. et al. Homocysteine, B vitamins, and cardiovascular disease: a Mendelian randomization study. BMC Medicine. 2021;19:977. Ueno A., Hamano T., Enomoto S. et al. Influences of Vitamin B12 Supplementation on Cognition and Homocysteine in Patients with Vitamin B12 Deficiency and Cognitive Impairment. Nutrients. 2022;14:14948. Elangovan R., Baruteau J. Inherited and acquired vitamin B12 deficiencies: Which administration route to choose for supplementation? Front. Pharmacol. 2022; 13: 9724689. Zabrocka J., Wojszel Z. Niedobór witaminy B12 w wieku podeszłym – przyczyny, następstwa, podejście terapeutyczne. Geriatria. 2013; 7: 24-3210. Hamułka J., Wawrzyniak A., Piątkowska D., Górnicka M. Ocena spożycia żelaza, witaminy B12 i folianów w grupie kobiet w wieku prokreacyjnym. Roczn.PZH. 2011; 62(3): 263-270.11. Chan C., Low L., Lee K. oral Vitamin B12 Replacement for Treatment of Pernicious Anaemia. Frontiers in Medicinie. 2016;3:38.12. Alaball-Vidal J., Butler Ch., Cannings-John R. et al. Oral vitamin B12 versus intramuscular vitamin B12 for vitamin B12 deficiency. Cochrane Database. 2016; 3.13. Ryan-Harshman M., Aldoori W. Vitamin B12 and health. Can Fam Physician. 2008; 54: 536-541.14. Shipton M., Thachil J. Vitamin B12 deficiency – a 21st century perspective. Clinical Medicine. 2015; 15 (2): 145-150.15. Hasbaoui B., Mebrouk N., Saghir S. et al. Vitamin B12 deficiency: case report and review of literature. Pan African Medical Journal. 2021; 38 (237).16. Shahab-Ferdows S., Anaya-Loyola M., Vergara-Castaneda H. et al. Vitamin B12 Supplementation of Rural Mexican Women Changes Biochemical Vtamin B-12 Status Indicators but Does Not Affect Hematology or a Bone Turnover Marker. The Journal of Nutrition. 2012. 142: 1881-1887.17. Rizzo G., Lagana A., Rapisarda A. et al. Vitamin B12 among Vegetarians: Status, Assessment and Supplementation. Nutrients. 2016; 8 (767).18. Kośmider A., Czaczyk K. Witamina B12 – budowa, biosynteza, funkcje i metody oznaczania. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość. 2010; 5(72): 17-32.19. Siddiqua T., Ahmad S., Ahsan K. et al. Vitamin B12 supplementation during pregnancy and postpartum improves B12 status of both mothers and infants but vaccine response in mothers only: a randomized clinical trial in Bangladesh. Eur J Nutr. 2016; 55(1): 281-293.20. Sangle P., Sandhu O., Aftab Z. et al. Vitamin B12 Supplementation: Preventing Onset and Improving Prognosis of Depression. Cureus. 2020; 12(10).21. Brescoll J., Daveluy S. A review of vitamin B12 in dermatology. Am J Clin Dermatol. 2015; 16(1): 27-33.22. Shahab-Ferdows S., Anaya-Loyola M.A., Vergara-Castañeda H. et al. Vitamin B-12 supplementation of rural Mexican women changes biochemical vitamin B-12 status indicators but does not affect hematology or a bone turnover marker. J Nutr. 2012;142(10): 1881-7.23. Ueno A., Hamano T., Enomoto S. et al. Influences of Vitamin B12 Supplementation on Cognition and Homocysteine in Patients with Vitamin B12 Deficiency and Cognitive Impairment. Nutrients. 2022;14(7):1494.

„Cynk – kluczowy mikroelement dla Twojego organizmu”Podtytuł: Cynk to pierwiastek który bierze udział we wszystkich procesach życiowych zachodzących w organizmie człowieka. Aby zapewnić jego odpowiedni poziom istotne jest wysokie spożycie różnorodnych źródeł tego pierwiastka. Odpowiedzmy więc na pytanie jakie dokładnie pełni funkcje oraz jakie produkty zawierają cynk? Cynk to jeden z mikroelementów niezbędnych do prawidłowego rozwoju organizmu człowieka. Poziom cynku w tkankach organizmu waha się od 2 do 2,5 g. W czym jest cynk? Największe ilości tego pierwiastka znajdują się w mózgu, mięśniach, tkance kostnej, skórze oraz nerkach. Poziom cynku ma wpływ na każdy układ oraz narząd w organizmie człowieka. Z tego powodu bardzo istotne jest dbanie o odpowiedni poziom cynku w jedzeniu, aby zapobiec niedoborom tego pierwiastka.Dlaczego warto spożywać produkty bogate w cynk?• Aktywacja enzymów: Cynk jest niezbędny do aktywacji ponad 300 różnych enzymów w organizmie. Dzięki temu bierze udział praktycznie we wszystkich procesach życiowych, regulując reakcje chemiczne zachodzące w organizmie człowieka. Przykładowo, aktywuje enzymy takie jak dysmutaza ponadtlenkowa oraz polimeraza DNA.• Synteza białka i ekspresja genów: Cynk odgrywa ważną rolę w procesie syntezy białka oraz reguluje ekspresję genów. Jest niezbędny do prawidłowej produkcji i pracy białek. • Działanie antyoksydacyjne: Cynk jest przeciwutleniaczem, który chroni organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. • Wsparcie Układu Odpornościowego: Cynk wpływa na układ odpornościowy, zmniejszając podatność na infekcje oraz łagodząc objawy przeziębienia. • Rola w Płodności: Pierwiastek ten ma duże wpływ na płodność u mężczyzn. Bierze bowiem udział w powstawaniu i dojrzewaniu plemników (spermatogenezie) oraz wpływa na utrzymanie ich żywotności. • Wpływ na rozwój płodu i cykl miesiączkowy: Jest niezbędny do prawidłowego przebiegu procesu owulacji oraz cyklu miesiączkowego u kobiet. W przypadku kobiet w ciąży jest niezbędny do prawidłowego rozwoju płodu. To właśnie na tym etapie oraz podczas wczesnego dzieciństwa dziecka jego niedobór jest najbardziej niebezpieczny. • Zdrowa skóra: Opisywany mikroelement jest również istotny dla prawidłowej kondycji skóry. Przyspiesza proces gojenia się ran oraz odporność na zakażenia. Ponadto wpływa na metabolizm kolagenu oraz korzystnie wpływa na włosy i paznokcie. Z tego powodu jest często stosowany w kosmetyce, dodawany do kremów i maseczek o działaniu przeciwtrądzikowym oraz przeciwzapalnym.• Wsparcie dla mózgu: Dieta bogata w cynk wspiera pamięć i koncentrację. Ten mikroelement odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu mózgu.Jakie składniki wpływają na przyswajalność cynku?Proces wchłaniania cynku ma miejsce głównie w jelicie cienkim, jelicie grubym oraz żołądku. Mimo wysokiej zawartości cynku w produktach spożywczych, jego przyswajalność ograniczają różnego rodzaju czynniki. Cynk z pożywienia wchłania się od 10 do 40%. Do czynników utrudniających wchłanianie tego pierwiastka zalicza się: wysokie spożycie fitynianów (np. zbóż, strączków, orzechów i pestek) cukru, wapnia, szczawianów (np. szczawiu, rabarbaru, szpinaku) oraz żelaza niehemowego. Składniki te tworzą z cynkiem kompleksy, które hamują wchłanianie tego pierwiastka. Istnieją również czynniki, które zwiększają efektywność przyswajania cynku. Białka pochodzenia zwierzęcego, które znajdują się w mięsie, nabiale, jajach i rybach, mają pozytywny wpływ na wchłanianie tego mikroelementu. Dodatkowo kwas cytrynowy, obecny w owocach cytrusowych, porzeczkach, malinach, truskawkach i jeżynach, oraz niektóre aminokwasy, takie jak histydyna i cysteina również mogą pomóc zwiększyć jego przyswajalność.Jakie jest zapotrzebowanie na cynk?Zapotrzebowanie na cynk w organizmie zależy o wieku, płci i stanu zdrowia. U zdrowych dorosłych mężczyzn i kobiet zwykle wynosi ono od 8 do 11 mg dziennie. Istnieją jednak pewne grupy osób, które są bardziej narażone na niedobór tego pierwiastka, co wiąże się z wyższym zapotrzebowaniem na ten mikroelement.Kto jest narażony na niedobór cynku? Na niedobory cynku narażone są przede wszystkim osoby stosujące niezbilansowaną dietę, o niskiej zawartości cynku w jedzeniu, a także osoby z przewlekłymi chorobami (np. nowotwory, uzależnienie od alkoholu, przewlekłe biegunki, nietolerancja glutenu, choroba Crohna), osoby starsze, sportowcy, kobiety w ciąży, kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną, a także weganie i wegetarianie. Bardzo często pomimo spożywania produktów zawierających cynk weganie oraz wegetarianie borykają się z niedoborem tego pierwiastka. Słaba przyswajalność cynku najczęściej wynika z wysokiej zawartości w diecie kwasu fitynowego, tanin obecnych w kawie oraz herbacie, a także wysokiego spożycia wapnia i żelaza. Wchłanianie cynku w diecie wegan i wegetarian można zwiększyć poprzez całonocne namaczanie strączków, spożywanie fermentowanych produktów (tofu, tempeh) oraz unikanie spożywania kawy oraz herbaty wraz z posiłkiem. Warto zadbać również o odpowiednią ilość witaminy C z warzyw i owoców oraz białka.Objawy niedoboru - jakie są skutki braku źródła cynku w diecie?Niedobór cynku może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych:• Osłabiony układ odpornościowy: Niedobór cynku może znacząco obniżyć naszą zdolność do zwalczania infekcji, co skutkuje osłabieniem układu odpornościowego i zwiększonym ryzykiem zachorowań.• Zaburzenia koncentracji: Niski poziom cynku może prowadzić do problemów z koncentracją i zdolnością do skupienia uwagi. • Słabszy apetyt: Niedobór cynku może osłabiać apetyt, co z kolei może prowadzić do niedożywienia.• Wypadanie włosów oraz łamliwość paznokci.• Zaburzenia w odczuwaniu smaku i zapachu: Cynk jest niezbędny do prawidłowego działania receptorów smaku i zapachu.• Długotrwałe gojenie się ran • Zaburzenia płodności wśród mężczyzn: Cynk odgrywa kluczową rolę w procesie spermatogenezy i utrzymaniu żywotności plemników. Jego niedobór może wpływać na płodność u mężczyzn.• Przedwczesny poród: U kobiet w ciąży może zwiększyć się ryzyko przedwczesnego porodu.• Opóźniony wzrost niemowląt: Niemowlęta narażone na niedobór cynku mogą wykazywać opóźniony rozwój oraz opóźniony wzrost fizyczny.• Niedorozwój umysłowy: Niedobór cynku u dzieci może prowadzić do niedorozwoju umysłowego i zaburzeń w rozwoju poznawczym.• Nadpobudliwość ruchowa: Cynk odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu układu nerwowego, a jego niedobór może przyczyniać się do nadpobudliwości ruchowej u dzieci. W jakich produktach jest cynk? – Źródła cynku w pożywieniuZarówno produkty pochodzenia zwierzęcego jak i roślinnego zawierają dużo cynku, stąd nawet zbilansowanie diety wegańskiej oraz wegetariańskiej tak, aby zawierała odpowiednią ilość cynku, nie powinno stanowić większego problemu. W czym jest najwięcej cynku?• Owoce morza – są zdecydowanie najlepszym źródłem cynku w diecie. Największą ilość tego pierwiastka zawierają ostrygi.• Produkty zbożowe i strączki – wysoką zawartością cynku odznaczają się mąka gryczana, otręby owsiane, otręby pszenne, kasza jęczmienna oraz ryż. Wśród nasion roślin strączkowych duże ilości cynku znajdziemy w fasoli, ciecierzycy, soi, grochu, a także w zielonym groszku.• Orzechy, ziarna i pestki – są bogactwem nie tylko kwasów tłuszczowych, ale także składników mineralnych, w tym cynku. Aby uzupełnić poziom tego pierwiastka warto sięgnąć po pestki dyni, sezam, migdały, nasiona słonecznika, orzechy ziemne oraz orzechy włoskie.• Mięso – największe ilości tego pierwiastka znajdziemy w wątróbce cielęcej, wątróbce wołowej oraz wieprzowinie.Gdzie jeszcze występuje cynk?• Grzyby – shitake, boczniaki, pieczarki.• Warzywa i owoce – natka pietruszki, czosnek, cebula, koperek, szpinak, buraki, awokado, figi, suszone śliwki.• Gorzka czekolada, kakaoCzy warto suplementować cynk?Zapotrzebowanie na cynk można efektywnie zaspokoić za pomocą diety. Jednakże osoby z niedoborem tego pierwiastka, ze wzmożonym zapotrzebowaniem na cynk lub cierpiące na zaburzenia związane z chorobami pokarmowymi mogą rozważyć jego suplementację. Zanim rozpoczniemy suplementację warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem. Taka konsultacja pozwoli na ustalenie odpowiedniej dawki suplementu oraz formy preparatu, dostosowanej do indywidualnych potrzeb i warunków zdrowotnych. Aby zwiększyć efektywność przyswajania tego mikroelementu, zaleca się wybór suplementu zawierającego cynk w formie organicznej. Na rynku dostępne są produkty z cytrynianem, glukonianem, siarczanem oraz tlenkiem cynku. Szczególnie zaleca się wybór preparatów zawierających cytrynian cynku. Wyższa zawartość cynku, dobre właściwości sensoryczne oraz niższa cena sprawia, że cytrynian jest najbardziej atrakcyjną formą. Według badań naukowych tlenek cynku jest najmniej przyswajalną z wymienionych form. Badania wykazały, że istnieje część populacji, która nie jest w stanie przyswoić tlenku cynku, co prawdopodobnie wynika z wysokiego pH w żołądku. Warto również pamiętać, że dłuższa suplementacja cynku może prowadzić do zaburzonego wchłaniania miedzi, powodując niedobór tego pierwiastka i powodować związane z nim choroby neurologiczne. W związku z tym, warto uzupełnić suplementację również o ten kluczowy mikroelement. WARTO ZAPAMIĘTAĆ: • Cynk będący integralną częścią organizmu, aktywnie uczestniczy w wielu procesach życiowych. Dlatego istnieje wyraźna potrzeba utrzymania optymalnych poziomów cynku w organizmie.• Cynk znajduje się w różnorodnych produktach spożywczych, zarówno pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Również osoby stosujące dietę wegetariańską oraz wegańską mają możliwość zaspokojenia swojego zapotrzebowania na ten kluczowy mikroelement.• W jakich produktach jest cynk? Doskonałym źródłem cynku są owoce morza, produkty zbożowe, strączki, wątróbka, orzechy, pestki oraz grzyby.1. Szcześniak M, Grimling B, Meler J. Cynk – pierwiastek zdrowia. Farmacja Polska. 2014;70 (7): 363-336.2. Mońka I., Wiechuła D. Znaczenie cynku dla organizmu ludzkiego w aspekcie suplementacji tego pierwiastka. Ann Acad Med Siles. 2017;71:314-325.3. Hajduk M. Wpływ wybranych składników pokarmowych na funkcjonowanie układu rozrodczego u kobiet. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii. 2012; 8(4): 109-114.4. Mocchegiani E., Romeo J., Malavolta M., Costarelli L., Giacconi R., Diaz L-E, et al. Zinc: dietary intake and impact of supplementation on immune function in elderly. Age (Dordr). 2013; 35(3): 839–860.5. Monfared V., Salehian A., Nikniaz Z., Ebrahimpour-Koujan S., Faghfoori Z. The effect of zinc supplementation on anthropometric measurements in healthy children over two years: a systematic review and meta-analysis. BMC Pediatr. 2023; 23(1): 414.6. Wegmüller R., Tay F., Zeder C., Brnić M., Hurrell RF. Zinc Absorption by Young Adults from Supplemental Zinc Citrate Is Comparable with That from Zinc Gluconate and Higher than from Zinc Oxide. J Nutr. 2014;144(2):132–136.7. Kim B, Lee WW. Regulatory Role of Zinc in Immune Cell Signaling. Mol Cells. 2021; 44(5): 335–341.8. Gapys B., Raszeja-Specht A., Bielarczyk H. Rola cynku w procesach fizjologicznych i patologicznych organizmu. Diag Lab. 2014;50(1): 45-52.9. Liu E., Pimpin L., Shulkin M., Kranz S., et al. Effect od Zinc Supplementation on Growth Outcomes in Children under 5 Years of Age. Nutrients. 2018, 10, 377.10. Chaffe B., King J. Effet of Zinc Supplementation on Pregnancy and Infant Outcomes: A Systematic Review. Paediatr Perinat Epidemiol. 2012; 26 (01): 118-137.11. Brion L., Heyne R., Lair Ch. Role of zinc i neonatal growth and brain growth review and scoping review. Pediatric Research. 2021; 89: 1627 – 1640.

Jak nowoczesne technologie mikrokapsułkowania rewolucjonizują opiekę nad Twoją mikroflorą jelitową. Czy wiesz że nawet 2 kg masy Twojego ciała mogą stanowić mikroorganizmy bytujące w jelitach? To właśnie w układzie pokarmowym znajduje się 90% mikrobioty naszego organizmu. Nie powinno więc zaskakiwać że badacza są szczególnie zainteresowani tym obszarem, a probiotykoterapie obecnie biją rekordy popularności. Nie jest to jednak takie proste więc warto świadomie wybierać preparaty.Coraz więcej probiotyków, prebiotyków i synbiotyków jest nam polecanych przez specjalistów czy bliskich. Na co zwrócić uwagę aby skutecznie zadbać o nasze jelita i mikrobiotę?Spis treści: 1. Probiotyki mikrokapsułkowane2. Skuteczność probiotykoterapii3. BICAPS MicroBacti Czym są probiotyki mikrokapsułkowane?Mikroenkapsulacja lub popularniej mikrokapsułkowanie to nowoczesna metoda zamykania szczepów żywych bakterii w mikrokapsułkach w celu znacznego przedłużenia ich żywotności w trakcie przechowywania oraz ochrony przed płynami ustrojowymi na jakie są narażone w układzie pokarmowym. Polega na powlekaniu powłoką tłuszczową proszku powstałego po liofilizacji szczepów bakterii. Proces prowadzi się fluidalnie w ściśle kontrolowanych warunkach dzięki czemu uzyskujemy żywe szczepy baterii pożyteczne dla naszego organizmu, które są odporne na warunki zewnętrzne.Co wpływa na skuteczność probiotykoterapii?Skuteczna probiotykoterapia doustna (w postaci kapsułek czy płynów) nie jest taka łatwa choćby ze względu na kontakt szczepów bakteryjnych z enzymami trawiennymi i zróżnicowanym pH w układzie pokarmowym. Badania kliniczne dowodzą że skuteczność spożywania szczepów probiotycznych mikrokapsułkowanych jest pięciokrotnie bardziej efektywna niż tych niepowleczonych. Zwiększona skuteczność kolonizacji jelita przez bakterie probiotyczne mikrokapsułkowane została również wykazana podczas innego badania klinicznego z wykorzystaniem tych samych szczepów w postaci mikrokapsułkowanej i nieotoczkowanej. Wyniki dowodzą, że w tym samym czasie kolonizacja jelita przez bakterie mikrokapsułkowane i tradycyjne była taka sama w przypadku gdy tych drugich było 5krotnie więcej (10 mld FCU). Mikrokapsułkowanie poprawia również żywotność kultur bakterii w trakcie przechowywania.Długookresowe badania stabilności szczepów poddanych mikroenkapsulacji dowodzą ich wysoką trwałość w stosunku do szczepów niepowleczonych- po 24 miesiącach preparat przechowywany w 25 st. C w tradycyjnych opakowaniach z tworzywa (PE lub PVC/ PVDC) ma kilkukrotnie wyższa zawartość żywych szczepów względem tych niepowleczonych. Dlaczego BICAPC MICROBACTI jest skuteczny?BICAPS MICROBATI to synbiotyk czyli połączenie probiotyków oraz prebiotyku: Lactobacillus acidophilus + Lactobacillus casei rhamnosus + Bifidobacterium animalis lactis + Bacillus coagulans + inulina BICAPS MICROBACTI to produkt opracowany przy współpracy z Warszawskim Uniwersytetem Medycznym o unikalnym połączeniu 4 szczepów, które działają synergistycznie w kilku obszarach organizmu. Wszystkie skutecznie biorą udział w przywracaniu eubiozy przewodu pokarmowego czyli prawidłowej mikroflory, np. podczas stosowania doustnej antybiotykoterapii ale również w sytuacji zatrucia pokarmowego czy zaburzeń poprawnej pracy jelit. Ponadto wspierają walkę z dysbiozą wywołaną np. obecnością Helicobacter pyroli. Mając na uwadze rekomendację FAO i WHO oraz Amerykańskiego Towarzystwa Pediatrycznego zastosowano optymalną dawkę 2 mld FCU/ dobę dla każdego szczepu umieszczonego w preparacie. Niemniej, stosując szczepy odporne na środowisko zewnętrzne oraz płyny ustrojowe można spodziewać się efektu jak przy 5krtonie wyższych dawkach. Dodatkowo kapsułka została dopełniona o inulinę- polisachardy pozyskiwany z korzenia cykorii o właściwościach prebiotycznych czyli odżywiających komensalną mikrobiotę dzięki czemu produkt jest synbiotykiem. Warto mieć na uwadze że odpowiednia mikrobiota jelit istotna jest również w sytuacjach problemów górnych dróg oddechowych czy występowania dermatoz.ZALETY SZCZEPÓW MIKROKAPSUŁKOWANYCH:+ lepsza efektywność przy niższych dawkach+ przeżywalność w środowisku układu pokarmowego+ odporność na czynniki zewnętrzne+ dłuży termin przydatności produktu[1] Del Piano M. et al. „Is microencapsulation the future of probiotic preparations? The increased efficacy of gastro-protected probiotics.” Gut Microbes. 2011[2] Del Piano M. et al. „Evaluation of the intestinal colonization by microencapsulated probiotic bacteria in comparison with the same uncoated strains.” J Clin Gastroenterol. 2010[3] Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), World Health Organization (WHO). 2001Health and Nutritional Properties of Probiotics in Food including Powder Milk with Live Lactic Acid Bacteria[4] ADA Reports: Position of the American dietetic association: functional food. 2004[5] Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), World Health Organization (WHO). 2002Guidelines for the Evaluation of Probiotics in Food.[6] Del Piano M. et al. „Comparison of the kinetics of intestinal colonization by associating 5 probiotic bacteria assumed either in a microencapsulated or in a traditional, uncoated form”. J Clin Gastroenterol. 2012[7] Geloen Alain Raillan Alexandra „Mikrobiom skóry”. 2022[8] Aleksandra Góralczyk-Bińkowska, Dagmara Szmajda-Krygier, Elżbieta Kozłowska „The Microbiota-Gut-Brain Axis in Psychiatric Disorders” Int J Mol Sci. 2022

Czym są liposomy i dlaczego tak szybko zyskują na popularności? Czym się kierować przy wyborze preparatu liposomalnego?