Spirulina – właściwości, przeciwwskazania, jak stosować
Spirulina – superfoods astronautów
Spirulina – co to jest? Spirulina (Arthrospira) to rodzaj mikroalg, które są wielokomórkowymi, gram-ujemnymi i nietoksycznymi cyjanobakteriami o niebiesko-zielonej barwie. Spirulina jest fotosynezującym organizmem prokariotycznym, nie zawierającym jądra komórkowego. Algi, znane również jako glony (łac. algae, gr. phykos), były pierwszymi organizmami zdolnymi do fotosyntezy. Co to jest Spirulina? To grupa plechowatych organizmów zarodnikowych, które przeważnie żyją w wodzie lub w wilgotnych środowiskach lądowych. Ciało glonów, zwane plechą, może być jednorodne lub złożone z niezróżnicowanych komórek, a jego wielkość waha się od pojedynczych milimetrów (mikroalgi) do kilku metrów (makroalgi). Pojedynczy organizm Spiruliny składa się z kilkumilimetrowych, helikalnych trychomów z cylindrycznymi komórkami o średnicy 1-12 µm, stąd też wywodzi się jej nazwa. Co ciekawe, zidentyfikowano także mikroalgi z rodzaju Arthrospira o kształcie liniowym.
Mikroalgi te wykazują wysoką tolerancję na różne warunki środowiskowe i można je znaleźć w glebie, bagnach, wodach słodkich, gorących źródłach oraz wodach morskich, jednak najczęściej rosną w ciepłym, wodnym środowisku alkalicznym. Spirulina jest głównie uprawiana w Pacyfiku koło Japonii i Hawajów oraz w dużych jeziorach słodkowodnych, takich jak jezioro Czad w Afryce, jezioro Texcoco w Meksyku czy jezioro Titicaca w Ameryce Południowej. Szeroko opisanymi i najczęściej wykorzystywanymi odmianami Spiruliny jest Spirulina platensis (Arthrospira platensis) i Spirulina maxima (Arthrospira maxima).
Odkryj produkty zawierające ten składnik:
W jakie składniki odżywcze bogata jest spirulina?
Czy wiesz, że WHO uznała Spirulinę za jedno z najważniejszych superfoods na świecie? Spirulina jest prawdziwą skarbnicą pełnowartościowych białek (Spirulina zawiera około 65 -79%), aminokwasów, niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (w tym kwas gamma-linolenowy, (kwas GLA)) i witamin (C, E, K, niacyna, B1, B2, kwas pantotenowy, B6, inozytol, kwas foliowy, B12). Bogata jest także w składniki mineralne (fosfor, żelazo, wapń, potas, sód, mangan, magnez). Przyswajalność żelaza ze Spiruliny, prawdopodobnie dzięki tworzeniu kompleksów z fikocyjaniną, jest ponad dwa razy większa niż przyswajalność żelaza z większości mięs. Dodatkowo, obfituje w cenne związki bioaktywne, takie jak karotenoidy (beta-karoten), chlorofil i ksantofile, co czyni ją niezwykle wartościowym dodatkiem do diety.
Czy wiesz, że...?
W 1979 roku na amerykański rynek trafił pierwszy suplement diety wyprodukowany z biomasy Arthrospira. Liczne badania sugerują zastosowanie Spiruliny w różnych recepturach żywnościowych, w tym w suplementach sportowych, wypiekach, napojach, produktach mlecznych, przekąskach i słodyczach. Co więcej, Spirulina była również wykorzystywana przez Narodowe Stowarzyszenie Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA) jako pożywienie dla astronautów podczas misji kosmicznych na Księżyc i Marsa, ze względu na jej bogate wartości odżywcze, które dostarcza już niewielka ilość tego produktu.
Spirulina – na co pomaga? Właściwości spiruliny
- pomaga zachować prawidłową glikemię
- wpływa na witalność i energię
- pomaga zachować prawidłową odpowiedź immunologiczną, stymuluje układ odpornościowy
- pomaga zachować prawidłową masę ciała
Spirulina testowana była w szeregu badań klinicznych na ludziach. Wykazano, że suplementacja Spiruliny wpływa na obniżenie masy ciała, co może być powiązane z oddziaływaniem na skład mikroflory bytującej w jelitach. Jak działa Spirulina? Badania przeprowadzone na szczurach wykazały, że fikocyjanina C obecna w Spirulinie hamowała wchłanianie cholesterolu w jelitach.
Omawiana mikroalga wywiera także działanie wspomagające prawidłową gospodarkę węglowodanów w organizmie, co skutkuje obniżeniem stężenia glukozy na czczo oraz glikemii poposiłkowej.
Spirulina wykazuje działanie stymulujące układ odpornościowy, poprzez możliwe działanie stabilizujące stosunek leukocytów i monocytów, a także wzmocnienie eozynofilów, bazofilów. Co ciekawe, Spirulina zwiększa też aktywność komórek „Natural killers” oraz produkcję interferonu. Wskazano, że suplementacja Spiruliną zwiększa aktywność makrofagów aż o 28-39% w porównaniu do 24-25% dla placebo.
Spirulina i chlorella – podobieństwa i różnice
Chlorella to organizm jednokomórkowy (należący do eukariota), podczas gdy Spirulina (prokariota) jest wielokomórkową cyjanobakterią o nitkowatej strukturze. Komórki eukariotyczne, w odróżnieniu od prokariotycznych, mają jądro komórkowe, które jest otoczone błoną i zawiera DNA.
Spirulina ma kształt spirali, a Chlorella kulisty. Algi różnią się kolorem, Chlorella jest zielona a Spirulina ciemnozielona z odcieniem niebieskiego. Co ciekawe, Chlorella ma mocną ścianę komórkową zbudowaną z celulozy, którą należy poddać procesom powodującym mikropęknięcia ściany, aby w pełni móc przyswoić składniki zawarte w Chlorelli. Spirulina nie zawiera celulozy w ścianie komórkowej, dzięki czemu strawność białek wynosi 83-90% i nie wymaga poddania jej specjalnym procesom technologicznym.
W świetle naukowych dowodów:
W randomizowanym, podwójnie ślepym badaniu uczestniczyło 39 piłkarzy podzielonych na grupę suplementowaną Spiruliną (3 g ekstraktu Spiruliny dziennie) i grupę placebo, u których analizowano próbki krwi przed i po 8-tygodniowym okresie przygotowawczym. Wyniki wskazują, że Spirulina może przeciwdziałać spadkowi stosunku leukocytów do monocytów oraz poprawiać odporność na pasożyty, patogeny i alergie [8].
W badaniu kontrolowanym ślepą próbą, w którym udział brało 60 mężczyzn z nadwagą i otyłością, przeprowadzono 8-tygodniowy trening oporowy i suplementację mikroalgą, wykazano, że 12 tygodniowa suplementacja Spiruliną w dawce dwie kapsułki po 500 mg dziennie w połączeniu z treningiem pozytywnie wpływa na zmiany w poziomach adipoliny i greliny. Zaobserwowano znaczący spadek poziomu glukozy na czczo w grupie testowej. Suplementacja Spiruliną i trening oporowy mogą skutecznie zmniejszać masę ciał [9].
3 miesięczne badanie kontrolowane placebo, przeprowadzone na 60 ochotnikach borykających się z zaburzeniem gospodarki cukru w organizmie wykazało skuteczność Spiruliny platensis w dawce 2 g dziennie jako terapii dodatkowej do popularnie stosowanego leku u pacjentów z niewyrównanym poziomem cukru. Suplementacja Spiruliną okazała się skuteczniejsza od samego leku w długoterminowej regulacji poziomu glukozy i poprawie profili lipidowych bez skutków ubocznych [12].
Spirulina – jak stosować?
Suplementy diety zawierające Spirulinę zawsze stosuj zgodnie z zaleceniami producenta, które umieszczone są na opakowaniu produktu.
Spirulina – dawkowanie
W przeanalizowanych badaniach wykazano pozytywne skutki suplementacji Spiruliną w dawce dwa razy dziennie po 500 mg. Najwyższe ze stosowanych dawek w przeanalizowanych badaniach wynosiły 3 g.
Spirulina – rano czy wieczorem?
Kiedy brać Spirulinę? Warto obserwować, jak ciało reaguje na przyjmowanie Spiruliny o różnych porach dnia. Niektórzy preferują podzielić dzienną dawkę na dwie części – jedną rano i jedną wieczorem, aby utrzymać stały poziom składników odżywczych w organizmie. Warto eksperymentować, aby zobaczyć, która pora dnia jest dla Ciebie najbardziej korzystna. Jeśli istnieją jakiekolwiek wątpliwości, warto skonsultować się z dietetykiem lub lekarzem.
Spirulina – jak długo stosować?
Z przeanalizowanych badań wynika, że pozytywne skutki można zaobserwować już po 1 tygodniu stosowania. Najdłuższe badania suplementacji prowadzono 3 miesiące.
Spirulina – skutki uboczne
Spirulina uznawana jest za bezpieczną. Może jednak może powodować problemy żołądkowo-jelitowe, takie jak biegunka, wzdęcia, nudności czy skurcze.
Spirulina – przeciwwskazania. Dla kogo spirulina nie będzie odpowiednia?
Nie zaleca się Spiruliny dla dzieci, ani Spiruliny w ciąży, a także stosowania składnika u osób szczególnie wrażliwych jak np. kobiet karmiących piersią bez uprzedniej konsultacji specjalistycznej.
Suplementy diety z mikroalgami mogą być niewskazane dla niektórych osób, zwłaszcza tych z niewydolnością nerek ze względu na wysoką zawartość białka.
Spirulina – z czym nie łączyć?
Podczas stosowania leków immunosupresyjnych zaleca się skonsultować suplementację Spiruliny z lekarzem. Spirulina może obniżać poziom cukru we krwi, więc osoby na lekach obniżających poziom cukru powinny monitorować swoje poziomy glukozy i skonsultować się z lekarzem.
Jaką postać suplementu ze spiruliną wybrać? – Która Spirulina jest najlepsza?
Do ciekawych źródeł Spiruliny należą suplementy diety, w których w formie sproszkowanej jest zamknięta w kapsułce twardej (np. pullulanowej). Dostępne są także tabletki, jako Spirulina w tabletkach, oraz Spirulina w proszku czyli po przygotowaniu i zawieszeniu w roztworze Spirulina do picia. Forma suplementu diety zależy od indywidualnych potrzeb konsumenta.
Ponieważ Spirulina może gromadzić metale ciężkie w wyniku nieprawidłowych warunków uprawy, np. złej lokalizacji stawów hodowlanych (tereny przemysłowe czy rolnicze), warto kupować suplementy diety od zaufanego dostawcy, który bada Spirulinę na zawartości metali ciężkich.
Aktualnie, w bazie danych PubMed, zawierającej publikacje z obszaru medycyny i nauk biologicznych, zgromadzono około 90 badań potwierdzających efekty działania Spiruliny.
Źródła:
- „Czy warto jeść algi?”. Z. Zdrojewicz, B. Bieżyński, P. Krajewski. Medycyna Rodzinna, 1a/2018, s. 72-79.
- „Wpływ suplementacji spiruliny na wybrane parametry antropometryczne i biochemiczne”. E. Gumiela, M. Szulińska, P. Bogdański. Forum Zaburzeń Metabolicznych, 2013, tom 4, nr 4, 199-209.
- „Charakterystyka jadalnej cyjanobakterii z rodzaju Arthrospira”. M. Miklaszewska, M. Waleron, K. Waleron. Biotechnologia. 3(82), 103-118. 2008.
- „Spirulina (Arthrospira) – badania nad jej działaniem leczniczym i jej właściwości prozdrowotne”. Jękot B. Muszyńska B. Mastelarz T. Piórecka B. Farm Pol 2014, 70(11): 607-614
- „Spirulina – an overview”. Shabana Kouser Ali, Arabi Mohammed Saleh. International Journal of Pharmacy and Pharmaceutical Sciences 2012; 4(3): 9-15
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33715648/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7674321/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9612057/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9208992/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8037525/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9318250/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36598187/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12487756/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9787962/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8224803/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26888417/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5399840/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37213142/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5399840/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28617537/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6213464/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32967062/
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2210803319300107?via%3Dihub
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37213142/
- „Chlorella and spirulina microalgae as sources of functional foods, nutraceuticals, and food supplements; an overview”. L. M Andrade, C. J Andrade, M.Dias, C. AO Nascimento, M. A Mendes. MOJ Food Process Technol. 2018;6(1):45-58.
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7551956/
Publikowane informacje mają charakter wyłącznie informacyjny i nie powinny zastępować indywidualnych konsultacji lekarskich. Zaleca się skonsultowanie z lekarzem lub terapeutą przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii. Wydawca nie dąży do nawiązania relacji lekarz-pacjent ze swoimi czytelnikami. Nie bierze również odpowiedzialności za wiarygodność, skuteczność lub prawidłowe stosowanie informacji umieszczonych na stronie, ani za ewentualne problemy zdrowotne wynikające z omówionych terapii.
